Faxi - 01.04.1993, Blaðsíða 13

Minning
Kristín Guðmundsdóttir
Fædd 7. október 1895
Dáin 3. apríl 1993
Andlát Kristínar kom á óvart. Ald-
urinn var að vísu orðinn hár, 97 ár,
elsti borgari Keflavíkur. Hún var ein-
staklega heilsuhraust til hinstu stund-
ar. Hún var sem fastur punktur í til-
verunni. Því er mikill sjónarsviptir að
henni. En enginn má sköpum renna.
Hún fékk hjartaáfall í febrúar sl. sem
hún náði sér ekki eftir.
Kristín fæddist 7. október 1895.
Foreldrar hennar voru Guðmundur
Jónsson, bóndi í Hörgsholti í Hruna-
mannahreppi, og Katrín Bjamadóttir
af Tungufellsætt.
Kristín var næst yngst tíu systkina
og langlífust þeirra 9, er komust á
legg, en þau voru:
1) Ami Amason, bóndi í Odd-
geirshólum, sonur Katrínar og fyrri
eiginmanns hennar, Áma Einarsson-
ar, bónda í Dalbæ;
2) Guðrún, húsfreyja í Austurey
og síðar í Keflavík, gift Skúla Skúla-
syni, bónda og trésmið;
3) Jón, bóndi á Brúsastöðum í
Þingvallasveit og lengi gestgjafi í
Valhöll á Þingvöllum, kvæntur Sig-
ríði Guðnadóttur.
4) Kjartan, ljósmyndari og útgerð-
annaður í Vestmannaeyjum;
5) Guðmundur, gullsmiður og
bóndi í Hlíð;
6) Olafía, húsfreyja í Reykjavík,
gift Einari Þorkelssyni, skrifstofu-
stjóra Alþingis;
7) Guðmann, fiskmatsmaður í
Keliavík, kvæntur Ólafíu Ólafsdótt-
ur frá Nýjabæ á Eyrarbakka;
8) Magnús, útgerðannaður og
veitingamaður í Reykjavík, kvæntur
Bjarnheiði Brynjólfsdóttur frá Norð-
firði; og
9) Bjami, bóndi í Hörgsholti,
kvæntur Jóhönnu Guðmundsdóttur í
Ölvaðholtshjáleigu.
Það bjamiaði af nýjum degi á ís-
landi. Þetta voru dagar aldamótakyn-
slóðarinnar, sem Kristín taldist til.
Það voru örar þjóðfélagsbreytingar
og stórstígar framfarir á flestum
sviðum: heimastjóm árið 1904 og
fullveldi 1918, ungmennafélögin
blómstruðu, verkalýðsfélög voru
stofnuð og ennfremur nýir stjóm-
málaflokkar, atvinnuvegimir efldust
á flestum sviðum og hvers konar
menningarstraumar fengu útrás. Það
var vor á Islandi. Hannes Hafstein
kvað í Aldamótum:
Sú kemur tíð, er sárin foldar gróa,
sveitirnarfyllast, akrar hylja móa,
brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa,
menningin vea' í lundi nýrra skóa.
Sé ég í anda knör og vagna kmíöa
krafti, sem vannst úrfossa þinna skrúða,
stritandi vélar, starfsmenn glaða og prúða,
stjórnfrjálsa þjóð, með verslun eigin búða.
Búskapur var stundaður af elju og
útsjónarsemi í Hörgsholti. Sjálfs-
þurftarbúskapurinn lifði enn góðu lífi
og hlutimir voru nýttir til hins ítrasta.
Bömin voru alin upp í guðsótta og
góðurn siðum. Frá Hörgsholti fengu
þau gott veganesti á lífsleiðinni.
Kristín naut ekki langrar skóla-
göngu freniur en títt var á þessum ár-
um. Það þykir þó í frásögur færandi
að 18 ára gömul lagði hún land undir
fót til Reykjavíkur og lærði þar fata-
saum. Það var hagnýtt og kom sér
vel. Það varekki aðeins heimilisfólk-
ið, sem naut góðs af saumaskapnum,
heldur einnig sveitungamir, sem
fengu hana lánaða til sauma. Ekki
má gleyma prjónlesinu. Margt smá-
fólkið fékk sín fyrstu föt með nærföt-
unum hennar. Það vom ófáir slátur-
keppimir sem hún saumaði fyrir
handa vinunt sínum. Það er lítið en
gott dæmi um hjálpsemi hennar.
Það var margt kaupafólkið í
Hörgsholti. Meðal þess vom systkin-
in, Ólafía Ólafsdóttir og Einar Ólafs-
son frá Nýjabæ á Eyrarbakka. Þau
skildu eftir sig spor í Hörgsholti.
Kristín giftist Einari árið 1928 og
Guðmann, bróðir hennar, kvæntist
Ólafíu nokkm síðar.
Það var ekkert jarðnæði að hafa í
sveitinni og reyndar lá straumurinn á
mölina. Systkinin höfðu skamma
viðdvöl á Eyrarbakka. Þaðan var för-
inni heitið suður með sjó til Kefla-
víkur. Áberandi er, hve margir Sunn-
lendingar fluttust á þessum árurn og
reyndar fyrr til sjávarsíðunnar við
Faxaflóa, þar sem lífsbjörgin var
rniklu fjölbreyttari en í sveitinni.
Fyrsta heimili Kristínarog Einars í
Keflavík var hjá Guðrúnu, systur
hennar í Skúlahúsi, nú Túngata 14.
Síðan leigðu þau risið að Vallargötu
18 ásamt Ólafíu og Guðmanni. Þar
fæddust þeim systkinunum fimm
dætur. Þröngt ntega sáttir sitja. Loks
lluttust þau Kristín og Einar að Suð-
urgötu 3, þar sem heimili þeirra stóð
æ síðan. Einar starfaði fyrst hjá ýms-
um útgerðum í Keflavík, en síðar
meir sem verkstjóri hjá Rafveitu
Keflavíkur. Var hann hvarvetna vel
látinn og eftirsóttur til starfa. Einar
var fæddur 27. desentber 1899 og
lést 3. júní 1985. Eftir lát Einars
dvaldist Kristín hjá dóttur sinni Elínu
Ólu og eiginmanni hennar, Sigurði,
þar sem hún naut sín vel.
Böm þeirra Kristínar og Einars
eru:
1) Katnn, búsett í Los Angeles,
Bandaríkjunum, gift John Warren
lögmanni, böm þeirra Victoria og
Erik;
2) Elín Óla, búsett í Keflavík, gift
Sigurði Markússyni flutningabíl-
stjóra, dætur þeirra Kristín, Þórunn
og Katnn;
3) Ólafía Sigríður, búsett í Kefla-
vík, gift Aðalbergi Þórarinssyni
leigubflstjóra, böm þeirra Guðbjörg,
Einar, Ársæll og Brynja; og
4) Guðmundur, húsasmíðameist-
ari, búsettur í Mosfellsbæ, kvæntur
Sveingerði Hjartardóttur, böm þeirra
Kjartan og Kristín.
Það var gestkvæmt hjá þeim Einar
og Kristínu. Gestir komu og fóm
fagnandi. Þannig átti Gestur, bróðir
Einars, heimili sitt hjá þeim um ára-
tuga skeið og ennfremur Guðmund-
ur, bróðir Kristínar, seinustu æviár
sín. Þetta þótti sjálfsagt. Tíðarandinn
og reyndar aðstæður vom allt aðrar
en í dag.
Kristín var mikill Ámesingur og
þó einkum Hreppamaður. Hún lét sig
ekki vanta í blómlegu starfi Ámes-
ingafélagsins í Keflavík. Hún unni
æskustöðvunum heitt. Hver steinn
og hver þúfa í landi Hörgsholts fékk
líf, svo glögg var hún á ömefni. Svo
var ekki komið að tómum kofanum,
þegar menn og málefni í Hreppunum
bar á góma, og ekki einungis í
Hreppunum því að hún var mjög
fróð í besta skilningi þess orðs. Hún
var með eindæmum ættrækin og ætt-
fróð. Það var unun að eiga við hana
orðastað. Minnið var trútt og frá-
sögnin lifandi. Ennfremur vom at-
burðir líðandi stundar henni ávallt
tamir á tungu.
Kristín var einnig rótgróinn Kefl-
víkingur. Hér átti hún fjölda vina.
Það sem meira var á öllum aldri.
Lífsviðhorfin vom jákvæð og féllu í
góðan jarðveg. Hún lét sér annt urn
vini sína og öllum vildi hún vel. Það
em því margir, sem sakna hennar
núna. Af mörgum góðum kostum í
fari hennar var það gleðin, sem hvað
ríkust var í fari hennar, hún var kank-
vís og broshýr. Þar miðlaði hún
miklu, sem seint verður full metið.
Kristín Guðmundsdóttir er látin í
hárri elli. Hún þráði hvfldina og var
sátt við Guð sinn og menn. Henni er
þökkuð samfylgdin og óskað farar-
heilla til ódáinsheima á vit þeirra,
sem hún unni og var sannfærð um að
hitta fyrir hinum megin.
Vilhjálmur Þórhallsson.