Útvarpstíðindi - 09.08.1948, Síða 8

272
ÚTVARPSTÍÐINDT
Erfitt fréttastarf á stríásárunum
Viðtal við Per Björnsson Soot
SVO MÁ SEGJA, að á styrjaldar-
árunum hafi augu okkar fslendinga
opnast fyrir því hve nauðsynlegt okk-
ur hafði allt af verið sambandið við
Norðurlönd. Við fundum það fyrst
glögglega þegar þetta samband var
skyndilega rofið, hve dýrmætt það
hafði verið fyrir okkur. Kom það til
dæmis 1 ljós undir eins og fyrstu
skipin komu frá Danmörku 1945 að
við söknuðum danskra blaða og bóka,
ekki síður en frétta af vinum og
kunningjum á Norðurlöndum, því að
biðraðir mynduðust við dyr þeirra
bókaverzlana í Reykjavík sem fengu
eitthvað af dönskum blöðum og bók-
um.
Ég átti því láni að fagna að mega
taka þátt í för Esju til Kaupmanna-
hafnar í maí og júní 1945, rétt eftir
að Þjóðverjar höfðu gefist upp í Dan-
mörku og Danir gátu aftur tekið við
landi sínu úr hers höndum. Ég man,
þegar ég lagði upp í þessa ferð, að
bóksalar í Reykjavík, sem ekki gátu
fengið far, komu ttl mín og báðu mig
að kaupa allt það af bókum, sem ég
gæti og ná í eins mikið af blöðum,
jafn vel þó að um væri að ræða göm-
ul vikublöð, sem ég gæti. ,,Það er al-
veg sama þó að þau séu gömul. Þau
verða rifin út“. — Ég hafði þetta í
hyggj u meðan ég dvaldi í Kaup-
mannahöfn og keypti eins og ég gat
af dönskum bókum, en gjaldeyrir var
takmarkaður og auk þess ekki víst
hvað ég gæti tekið með af farangri.
Erfitt var að kaupa vikublöðin, en ég
keypti þó nokkur hundruð eintök og
þar á meðal gömul blöð. Og svo af-
henti ég þetta einum bóksalanum.
Hann stóð á tröppunum hjá mér
heima þegar ég kom og fór ekki fyrr
en ég var búinn að afhenda honum
allt sem ég gat. Tveim dögum síðar
var allt uppselt hjá honum. Og þó
virtist mér, af því sem ég heyrði, að
hann hefði ekki klipið af verðinu.
Þetta sýndi að fólk var hungrað í
danskar bækur og blöð, einnig bækur
og blöð frá Svíþjóð og Noregi, en af
skiljanlegum ástæðum hafði mér ekki
tekist að ná í neitt frá þeim löndum.
Ferðalög okkar til þessara þriggja
landa undanfarin ár, síðan styrjöld-
inni lauk, sýna einnig og sanna, hve
mjög við æskjum eftir því að geta
veitt okkur þann munað að heim-
sækja þessar þjóðir og dvalið meðal
þeirra, þó að ekki sé nema skamma
hríð. Við viljum bæta okkur upp ein-
angi'unina frá þeim, sambandsslitin
við þær á stríðsárunum.
Ég hygg líka að sjaldan hafi verið
hlustað eins vel á íslenzka útvarpið á
stríðsárunum og þegai' lesin voru upp
Kaupmannahafnarbréf fréttaritara
útvarpsins þar. Þau voru strjál, komu
mjög sjaldan, en voru því kærkomn-
ari. En þetta var eina sambandið sem
við höfðum við Norðurlöndin á styrj-
aldarárunum. Og það var norskur