Bankablaðið - 01.07.1935, Qupperneq 7

BANKABLAÐIÐ
7
frá 65 ára aldri fyrir karla og 60 ára
aldri fyrir konur. Miðast eftirlaunin
annarsvegar við laun starfsmannsins
eins og iðgjöldin, en hinsvegar við
starfstíma hans sem sjóðfélaga. Sé ég
ekki, að þar sé neitt verulegt um að bæta.
Að vísu eru eftirlaun þeirra, sem
skemmstan hafa starfstíma að baki sér,
þegar þeir komast á eftirlaun, þótt lág
séu, samt nokkru hærri, en þeir ættu
stranglega heimtingu á, og til þess að
vega þar á móti eru eftirlaun þeirra, sem
lengst hafa starfað, örlítið lægri en vera
bæri. Hjá þessu verður þó tæplega kom-
izt, því að auðvitað þarf sjóðurinn til
þess að koma að fullu gagni að ná til
sem allra flestra af starfsmönnunum, og
eftirlaunin mega ekki fara niður úr
vissu lágmarki, ef nokkurt gagn á að
vera að þeim. Þó að þannig skapist ör-
lítið ósamræmi, er það óhjákvæmilegt,
og mun ég því ekki eyða fleiri orðum
að þessari hliðinni af starfsemi sjóð-
anna.
B. Hitt aðalhlutverk sjóðsins er að
sjá fyrir styrk handa ekkjum og ómegð
starfsmanna, sem falla frá. Samkvæmt
reglugerðinni er ekkjustyrkurinn árleg-
ur lífeyrir til ekknanna, og fer upphæð
hans eftir starfstíma og launum og nem-
ur 1/10 árslaunanna fyrir 10—15 ára
starfstíma og 1/6 árslaunanna fyrir
lengri starfstíma en 15 ár. Auk þess er
veittur smávægilegur barnastyrkur (175
kr. á ári) handa hverju barni í ómegð
(yngra en 16 ára).
Þegar reglugjörðin var samin, var gert
ráð fyrir, að sjóðurinn bæri sjálfur, end-
urtryggingarlaust, alla áhættuna af
ekkjustyrkjunum, og er það bersýnilegt,
að sú áhætta er tiltölulega margfalt
meiri.en áhættan af eftirlaununum. Eft-
irlaunin falla ekki til greiðslu, fyrr en
hver einstakur starfsmaður hefir náð
vissum aldri og kemur þar engin greiðsla
að óvörum. Öðru máli er að gegna um
þær greiðslur, sem bundnar eru við frá-
fall starfsmanna. Það getur að hönd-
um borið, hvenær sem er, og ef c.d. drep-
sótt geysar, getur fráfall starfsmanna
stefnt fjárhagslegu öryggi sjóðsins í
voða. Það var því óhjákvæmilegt að tak-
marka sem mest allar þær greiðslur, sem
leiða af fráfalli starfsmannanna, til þess
að tryggja öryggi sjóðsins, og jafnvel
þó að ekkjustyrkurinn hafi verið tak-
markaðursvo mjög, sem í reglugjörðinni
er gert, eru þeir samt hættulegri fyrir
sjóðinn. Ef t. d. starfsmaður með 10.000
kr. launum deyr, getur sjóðurinn þurft
að greiða ekkjulífeyri vegna hans í ára-
tugi, en t.d. 30 ára lífeyrir mundi í því
tilfelli nema alls 50.000 kr. og gleypa
margra ára iðgjöld.
Ástæðan til þess, að þessi áhætta er
hættuleg fyrir sjóðinn, er vitanlega sú,
að tala sjóðfélaganna er svo lág, að ekki
er hægt að búast við, að nægilegur jöfn-
uður fáist. Úr þessu er hægt að bæta með
haganlegri endurtryggingu, og hún er
nú fáanleg. Jafnframt er hægt að bæta
úr þeim annmörkum öðrum, sem fylgja
því fyrirkomulagi, sem í reglugjörðinni
er ákveðið, en þeir eru þessir:
1. Giftir menn og ógiftir greiða sömu
tillög í sjóðinn að tiltölu eftir launum
sínum, og er því óréttlátt, að ógiftu
mennirnir beri ekkert úr býtum, sem
vegi upp á móti þeim hlunnindum, sem
ekkjustyrkurinn er fyrir gifta menn.
2. Þá er það ennfremur galli, að rétt-
urinn til ekkjustyrks byrjar ekki fyrr en
eftir 10 ára starfstíma og er ekki kom-
inn í fulla upphæð fyrr en eftir 15 ár.
3. Ennfremur er það augljóst órétt-
læti, sem fylgir ekkjusjóðsfyrirkomulag-