Kristilegt stúdentablað - 01.12.1960, Blaðsíða 12

sjálfir Búddhatrúar. Þelta nefni ég til þess að
skýra hvaða munur er á kirkjulegri fræðslu og
ókirkjulegri fræðslu í kristinni trú og siðgæði.
Til eru hér á landi skólar, sem kenna kristin
fræði þótt þau séu ekki meðal skyldunámsgreina.
En samkvæmt heimild frá mjög kunnum skóla-
manni íslenzkum eru þá kristin fræði nærtækust
þeirra námsgreina, sem fella skal niður kennslu í
þegar menn finna hjá sér þörf til að nota tímann
til einhvers annars.
Tuöfallt markmið menntanar.
Hinum æðri skólum er ekki aðeins ætlað að
sérmennta menn, gera þá að nytsömum mönn-
um, þött svo virðist sem þetta sé oft talin hin
æðsta hugsjón. Og margir liafa þetta eina mark-
mið fyrir augum. Engu að síður er skólunum ætl-
að að gera menn nokkurn vegin sjálfbjarga, svo
að þeir geti notið menningarinnar og eignast
nokkur ítök í henni. Þannig lærum vér nokkuð
um hókmenntir, ])ótt vér ætlum ekki að gerast
bókmenntasérfræðingar, nokkuð um listir, þótt
vér ætlum ekki að verða listamenn, nokkuð í
söng, þótt vér ætlum ekki að lifa á þvi að svngja
og nokkuð í heilhrigðisfræði, þólt vér séum ekki
læknar eða hjúkrunarfólk. Vér lærum einnig
nokkuð hrafl í formlegri félagsfræði, til þess að
vita nokkur deili á því þjóðfélagi, sem vér lif-
um í. Þrátt fyrir alla sérhæfingu vilja menn ekki
fella niður hina almennu menntun með öllu,
þótt allsterk tilhneiging sé lil að skera hana nið-
ur, t. d. í skemmtanalífinu og fylla allan skemmti-
tímann með einhverju vélrænu efni, t. d. dans-
lögum, dægurlagasöngvum o. f 1., þar sem örfáir
menn framleiða allt fyrir mikinn fjölda, en fjöld-
inn þarf ekkert að láta í té nema peninga.
Veilnr í hinni félagslegu afstöðu.
Þegar um er að ræða rannsókn vora á þjóð-
félagi og kirkju, þá er hún ekki aðeins gerð í
fræðilegum tilgangi, heldur af raunhæfri þörf,
af því að vér erum meðlimir í báðum þessum
félagsheildum. Þjóðfélag og kirkja snerta til-
veru vora þannig að vér hljótum að vera bæði
veitendur og þiggjendur í samskiptum vorum við
þær, svo framarlega sem vér deyjum ekki sjálfir
eða göngum af ])essum félagsheildum dauðum.
Veitendur erum vér í samskiptum við ])jóðfé-
lagið með því að vinna ýms störf fyrir almenn-
ing og greiða skatta. Þiggjendur erum vér með
því að vér njótum margra þeirra gæða, sem þjóð-
félagið miðlar meðlimum sínum.
Nú er það kunnara en frá þurfi að segja að
manngildi vorl hefur á síðari árum mótast þann-
ig að vér viljum taka mikið út hjá þjóðfélaginu
í umhótum og þægindum — en lítið leggja inn og
það hefur verið þjóðleg íþrótt hjá allmörgum að
ganga á snið við lögin eða heinlínis hrjóta þau
með skattsvikum. Jafnframt hefur hávær kröfu-
hyggja verið mjög i tízku og talin mönnum til
gildis. Alll ])elta framferði hefur svo leitt til þess
að þjóðin er aftur skuldum vafin og hefur bund-
ið komandi kynslóð þunga bagga. Enginn sæmi-
lega glöggur maður gengur að því gruflandi að
þetta sýnir bæði veikl siðgæði og veika lýðræðis-
og sjálfstæðishugsjón.
í samskiptum vorum við kirkjuna viljum vér
liafa sama lag á framferði voru: Leggja sem allra
minnst inn af ])egnskap og trúmennsku, hrjóta
Guðs hoð hvenær sem oss hýður svo við að horfa,
en talca þó út tryggingu fyrir himnariki þegar
sálin skilur við líkamann. Þessu framferði ala
jafnvel sumir prestar á með afkáralegum skrúð-
yrðum yfir mannlegum gallagripum eftir dauð-
ann, stundum svo fjarri öllu lagi að hciðarlega
hugsandi mönnum verður óglatt af, en láta þó
gott heita í von um að þetta háttarlag geri ekki
teljandi skaða, þótt uppbyggilegt sé ])að ekki.
Nú getum vér verið Islendingar án þess að
kunna íslenzka tungu, svo framarlega sem for-
eldrar vorir eru íslenzkir. Og þannig erum vér
reyndar fyrstu ár ævinnar. Eins gelmn vér verið
kirkjunnar menn án þess að vita skil á kristn-
um dómi og kunna tungumál kristinnar kirkju.
Meðan vér erum unghörn, er þetta ástand eðli-
legt í háðum tilféllum. En það er mjög óeðlilegt
þegar um fullorðna menn er að ræða. Ef meiri
hluti fullorðinna Islendinga hætti að tala eða
skilja íslenzka tungu, þá væri þjóðerni og sjálf-
stæði í voða. Það skilja allir. En sams konar
hætta ógnar kirkjunni þar sem tungumál liennar
og hugsjónafræði týnist niður. Glötun tungunnar
væi i mjög likleg til að leiða til samruna við fram-
andi ])jóð eða þjóðir. Glötun trúarinnar og sið-
gæðisins leiðir til samruna við syndum spillta
veröld og gerir manninn framandi og fáfróðan
í kirkjulegum efnum og kristinni hugsun. Upp-
lausn heimilislífs og kirkjúlífs verður afleiðing-
in. Og eigi skyldu menn ætla að þjóðfélagið
slep])i skaðlaust frá slíkri þróun.
I kínverskum kirkjuhókum voru tvcir flokkar
12
KRISTILEGT STLJDENTAÐ LAÐ