Saga - 1978, Blaðsíða 205

SAGNFRÆÐI OG FÉLAGSFRÆÐI
199
félagsfræði.1 Þessu máli hefur verið minna gaumur gef-
inn hérlendis en vert væri, ef til vill vegna þess að fé-
lagsfræðingar eru nýliðar í íslenskri akademíu og því
hafa sagnfræðingar okkar ekki haft beina ástæðu til að
bera bækur sínar saman við þá. En nú er ekki að efa að
ávinningur yrði að því að opin umræða færi fram milli
þeirra um sameiginleg hugðarefni þótt hætt sé við að núver-
andi skipting greinanna milli ólíkra deilda í Háskóla Is-
lands stuðli ekki að því; þeim mun meiri nauðsyn er til
þess að fulltrúar beggja greina haldi öllum samgönguleið-
um opnum og vinni að því að samræma sjónarhorn þeirra
fremur en færa þau fjær hvort öðru, minnugir margtil-
vitnaðra orða E. H. Carrs: „ ... því félagsfræðilegri sem
sagan verður og því sögulegri sem félagsfræðin verður
þeim mun betra fyrir þær báðar“2) Ætlun mín með þess-
ari samantekt er að fjalla um hvað megi telja áunnið við
það í fræðilegum efnum, hvaða skilyrðum það sé háð og
hvaða vísbendingu megi um það fá af þeirri breyttu stefnu
sem einkum sagnritun hefur tekið á síðustu áratugum
miðað við fyrri tíð. En þar sem fræðigreinar er sjálfar af-
sprengi sögulegrar þróunar og félagslegrar vitundar verð-
ur í fyrri hluta greinarinnar sýnt hvernig sá skilningur
mótaðist á aðgreiningu félagsfræði og sagnfræði er 20.
öldin tók í arf frá raunspekingum 19. aldar og hvernig
gagnrýni hughyggjusinna festi í reynd aðgreiningu þeirra í
sessi. Hver er m. ö. o. sögulegur bakgrunnur hinnar
J) Að mestu verður sneitt hjá þeirri umræðu sem staðið hefur
síðustu áratugi um þau meðal heimspekinga er láta sig þekk-
ingarfræði vísinda varða þar sem sú umræða mundi leiða út
fyrir þann stakk sem þessari samantekt er skorinn. — Eins
skal tekið fram að dæmi verða tekin af öðrum greinum félags-
vísinda en félagsfræði þar sem tilefni gefst til. Félagsvísindi og
þjóðfélagsfræði (ft.) verða hér notuð sem samheiti, en mann-
vísindi látið tákna sagnfræði og félagsvísindi til samans.
') E. H. Carr, What is history (Penguin, 1964), 66.