Saga - 1992, Blaðsíða 131

AÐDRAGANDINN AÐ HERVERND ISLANDS 1941
129
III. Franklin Delano Roosevelt og Evrópa
Fyrsta staðan sem Franklin Roosevelt skipaði á ferli sínum í banda-
nsku stjórnmálalífi var staða aðstoðarflotamálaráðherra. Hann bar
ábyrgð á hlutdeild Bandaríkjamanna í hafnbanninu gegn Pýskalandi
weð lagningu tundurdufla í Norðursjó sem haldið var áfram eftir að
vopnahlé hafði verið samið. I ljósi þessarar reynslu, sem og þess að
forfeður hans voru langflestir enskir, þurfti engan að undra að hann
gerðist fljótt ákafur stuðningsmaður enskra hagsmuna gegn Pýska-
landi nasista.11 Sannfæring hans í þessu efni hafði samt mótast svo
löngu áður en hún tók að finna svörun í almenningsálitinu að fyrsta
hlraun hans til að tryggja einarðan stuðning Bandaríkjanna við Eng-
land varð ein augljósasta pólitíska skyssan er hann gerði. Pað var er
hann flutti ræðuna „Setjum árásarseggina í sóttkví," en hana hélt
hann í Chichagoháskóla 1937.
Afstaða Bandaríkjanna til málefna erlendra ríkja, eða að minnsta
kosti til hugmyndarinnar um að blanda sér í mál stórveldanna í Evr-
°PU/ hafði frá stofnun ríkisins verið afstaða hins ramma einangrunar-
S1nna og studdist við söguleg rök. Petta hafði Washington ráðlagt og
UPP frá því var þetta einnig skoðun hins almenna borgara. John
Adains hélt því fram að við værum vinir frelsisins hvar sem væri en að
°kkur bæri ekki að gæta nema okkar eigin frelsis. Jefferson sagði að
Vandræði Evrópu væru vatn á myllu Ameríku. Meira að segja þau
skönimu kynni er Bandaríkin höfðu fengið af evrópskum stjórnmál-
Um á tuttugustu öldinni, þ.e. þátttakan í „stríðinu er binda skyldi
®nda á öll stríð", styrktu trú margra á kosti einangrunarstefnunnar.
■nangrunarsinnarnir fundu sér stuðningsmenn og fulltrúa í hópi
öldungadeildarþingmanna sem mynduðu öflugustu pólitísku and-
^töðuhópana gegn Roosevelt um allt landið. Franklin Roosevelt naut
a<^kna'e8rar almenningshylli en hennar hafði hann fyrst og fremst afl-
ser vegna framgöngu sinnar við umbætur heima fyrir. í utanríkis-
^álum varð hann að fara mikið gætilegar.
Aláski byggðust vinsældir Roosevelts, næst á eftir því fylgi er stefna
hans í
mnanríkismálefnum naut, á því frumkvæði er hann hafði haft
11
9_
L“öal hinna fjölmörgu fræðirita um ævi Franklins D. Roosevelts er hið nýjasta
W’iklin D. Roosevelt: A Rendezvous With Destiny e. Frank Friedel. Þar er fjallað um
n avalda í lífi Roosevelts og hvert samúð hans beindist er ófriðarblikur dró á loft
1 Evrópu.
SAGA