Saga - 1992, Qupperneq 327

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
325
Nokkrar athugasemdir við andmælum
í Sögu 1989 birtist grein eftir undirritaðan með heitinu Uppruni íslendinga.
Nokkrar athugasemdir1. í grein þessari var beiting Gísla Sigurðssonar (GS) á
ymsum erfðaþáttum við mat á uppruna íslendinga gagnrýnd.2
Viðbrögð GS við þessari gagnrýni er að finna í Sögu 1990.3 Hann getur
þess að hann sé ekki erfðafræðingur en hafi fengið aðstoð sérfræðinga á sviði
líffræði, Iæknisfræði og tölfræði. Síðan dæmir hann undirritaðan léttvægan
fyrir rannsóknir og athuganir í erfðafræði og landbúnaði.
GS svarar gagnrýninni ekki fræðilega en bregst við henni með persónu-
le8u aðkasti. Hann segist eiga „bágt með að treysta fyllilega vísindastörfum
ntanns sem blandar hiklaust saman umræðu um uppruna íslensku sauð-
K'ndarinnar og íslensku þjóðarinnar . . .". Eins furðar hann sig „á þeirri
alvöru sem virðist ríkja í skrifum Stefáns um að kettir í Boston séu norrænir
aö uppruna . . og þeirri hugmynd „að sauðkindin græði upp rofabörð á
slandi með því að nudda sér utan í þau og skilja eftir sig náttúrulegan
áburð" (168-169).4 Vegna lesenda Sögu sem eru þessum málum lítt kunnugir
verður fjallað í fáum dráttum um þau atriði sem GS minnist á.
Uppruni húsdýra, kettir í Boston og rofabörð
Landneminn sem ætlar að hefja búfjárrækt í ónumdu landi flytur búfé með
Ser Ur heimahögum. Allar rannsóknir á uppruna íslenska búfjárins benda til
a það sé ættað frá Noregi. Einkum reyndust íslenskir og norskir nautgripir
nauðalíkir.5
Umir hugvísindamenn, þar á meðal GS, telja að ekki megi nota vitneskju
UlT| upprUna búfjárins við leit að uppruna þjóðarinnar því að þjóðin geti ver-
' komin úr öðru landi en búféð. Kýr og kindur hafa þó varla synt hingað
sJalfar frá Noregi.
Fjármörk á fslandi, bæði brögðin sjálf og heitin á mörkunum, eru norræn.
j^eitl a einstökum brögðum eru sum hver hin sömu enn þann dag í dag í
°fegi og á Islandi en fleiri samheiti á íslenskum brögðum finnast þó í Fær-
yjurn og á Hjaltlandi. Mörkin hljóta að hafa borist hingað á fénu við land-
sain °8 niarkaheitin með mönnunum sem fluttu féð yfir hafið. Pað tengir
an uppruna fólks og fénaðar, svo Iangt sem það nær.6
tefán Aðalsteinsson (SA) (1989), 123-136.
3 ~S (1988), 35-40.
4 g lsli Sigurðsson, 1990. Saga, XXVIII, 168-172.
vigatölur vísa í blaðsíðutöl í ritgerð GS í Sögu 1990.
5 SA (1987), 33.
SA (1981), 78-79.