Saga - 1992, Blaðsíða 351

RITFREGNIR
349
1 bókarlok er ítarlegur efnisútdráttur á ensku (summary), þýddur af Gísla
Gunnarssyni, ritstjóra ritraðarinnar. Ekki kann ég að finna að einstökum
atriðum í þýðingu Gísla, þótt engum sem les geti dulist að enska er ekki
móðurmál hans. Þá eru prentvillur í enska textanum einnig of margar.
Þessi atriði skipta litlu máli og þegar á heildina er litið tel ég feng að þessari
bók Þorleifs Óskarssonar. Ég er að sönnu ekki sammála öllum niðurstöðum
hans, en hér er á ferðinni gott yfirlitsrit um mikilsverðan þátt í íslenskri
atvinnusögu eftirstríðsáranna. Sérstakur fengur er að hinum fjölmörgu
töflum, línuritum og skýringarmyndum og allur frágangur bókarinnar er
með ágætum.
]ón Þ. Þór
Þórunn Magnúsdóttir: ÞÖRFIN KNÝR. Upphaf verka-
kvennahreyfingar á íslandi. Reykjavík 1991. 410 bls.
Skrár.
I
Þórunn Magnúsdóttir hefur haslað sér völl á því sviði sagnfræðinnar, sem
hefur lengst af vakið lítinn áhuga sagnfræðinga hér á landi. Hún hefur tekið
hl meðferðar atvinnusögu íslenskra kvenna og segja má með réttu að hún
hafi sérhæft sig í sögu erfiðiskvenna. Árið 1982 gaf hún út prófritgerð sína til
cand. mag. prófs við Háskóla íslands undir nafninu: Sjósókn sunnlenskra
kvenna -frá verstöðvum í Árnessýslu 1697-1980.
Öðru sinni kveður hún sér hljóðs á sama vettvangi í riti því, sem hér er
fjallað um, Þörfin knýr. Greinir höfundur þar frá upphafi verkakvennahreyf-
lngar hér á landi. Efnið markast af árinu 1896, þegar fyrsta verkamannafélag-
'ð sem full vissa er fyrir var stofnað, Verkamannafélag Seyðisfjarðar, en ekki
fyrirfram vitað hvort konur tóku þátt í, til þeirra tímamóta, að Alþýðusam-
band íslands varð hreint fag- eða verkalýðssamband 1942. Höfuðáhersla er
Iðgð á félög verkakvenna. Er hér um frumrannsókn að ræða. Ekki þarf að
fara mörgum orðum um hve mikill fengur er í rannsókn á samtökum
■slenskra verkakvenna og framlagi þeirra á þeim vettvangi.
L;ndanfarna áratugi hefur mjög fleygt fram rannsóknum á hverskonar
samtökum kvenna í nágrannalöndum okkar og fræðimenn ekki á eitt sáttir.
Gðru nær. Sú skoðun að skipulögð og óskipulögð samtök kvenna séu veik í
samfélagi sem karlmenn stjórna á sér marga áhangendur eins og nærri má
geta. Það var sænski sagnfræðingurinn Gunnar Quist sem kom fram með
"Veikleikakenninguna", að kvennahreyfingar á Vesturlöndum hafi einungis
aff fakmörkuð áhrif á breytingarnar á stöðu kvenna. Aðrir fræðimenn telja
sð bæði séu fyrir hendi sterkir þættir í samtökum kvenna og nefna að auki
Pann árangur sem skipulögð kvennabarátta hafi náð. Norski sagnfræðingur-
jnn Ida Blom hefur bent á styrkleika kvennasamtaka og jafnframt sýnt fram á
vernig ýmjs einkenni á nútíma samfélagi draga úr og veikja stöðu kvenna-