Skólablaðið - 01.03.1958, Blaðsíða 25

145
eigi á móti„ ÞaS er alveg víst að ekkert
fjelag getur orðið að tilætluðum notum, ef
meðalanna, sem til þess eru, er eigi hvar-
vetna neitt„ Það, sem mest stendur fjelagi
þessu Framt. fyrir þrifum, er ósiðsemi
margra meðlima; þeir eru aldrei kyrrir
og það, sem verra er, þeir geta aldrei
þagað, heldur lítur svo ut„ sem þeir geri
að skyldu sinni að láta sem verst, svo að
beztu ræður, sem bæði geta verið fræð-
andi og skemmtandi og þannig fullnægt að
miklu leyti tilganginum, skuli eiga heyr -
ast„ Þetta er orsökin til að jeg fer, og
sama er um marga aðra er farið hafa og
svo mun og verða ef eigi er séð við því."
Ófeigur Vigfusson.
EMBÆTTISMENN Á iSLANDI
15. januar 1899 var haldinn fundur í Fram-
tíðinni. Var þá tekið til meðferðar um-
ræðuefnið "Embættismenn á fslandi" og
tok fyrstur til máls Sigurður Guðmundsson.
Enda þétt alllangt sé nu um liðið og tím-
arnir hafi breytzt, er margt í máli hans,
er á erindi enn þann dag í dag og kynnu
Menntlingar að hafa gaman að því að kynn-
ast skoðunum nemanda skolans fyrir meir
en hálfri öld, því að enn mun margt af
því vera í fullu gildi.
Sigurður komst meðal annars þannig að
orði : Útlendingi nokkrum er kom hingað
til íslands fyrir nokkrum árum varð þetta
að orði : "Veslings land, sem hefur svo
marga embættismenn." Útlendingur þessi
var Friðþjofur Nansen.
"Glöggt er gests augað, " segir gamalt
máltæki og sannast það hérna. Friðþjofi
Nansen leizt ekki vel á þennan fjölda
embættismanna í jafnfámennu landi og fá-
tæku landi. Honum hefur ekki þótt það
eins hollt þjóðinni, eins og sumum föður-
landsvinum hér heima virðist þykja það.
Það er eðlilegt að hér þurfi tiltölulega
marga embættismenn, af því að landið er
svo strjálbyggt og stjórnin verði þar af
leiðandi dýr og hun er það líka, ef flett er
upp í landsreikningunum fyrir árið 1895,
sést, að laun til embættismanna nema
kr. 204276, 00. Hér við bætist eftirlauna-
fulgan. Upphæð hennar nam þá 86000 kr.
Kosta embættismennirnir þannig þjóðina
300, 000 kr.
......... Að því er til embættismanna
sjálfra kemur, þá verður varla annað
sagt um þá, en að þeir hafi sérstakt lag
á því að gera ekki nokkurn skapaðan hlut
nema hengslast við að gegna embættunum.
Lífi þeirra verður ekki betur lýst á annan
hátt en Guðm. Friðjónsson segir í þessum
2 erindum :
"Þeir hallast að hægindi löngum"
og hagræða keipóttum öngum ;
í tófuskinnsfeld
við tóbakseld
þeir telja stjörnurnar morgna og kveld.
Á daginn sig reigja og rétta
og reipi ur sandinum flétta.
Á hillum sem bjargfugl þeir bua
og bringum mót skininu snua
við lostætisföng
og loftungnasöng
þeir lifa - í andlegri kramarþröng,
því sálin er soltin og nakin
og svívirt af skrokknum og hrakin.
......... Þá koma nu djöflafæturnar
eða prestarnir. Þeir eru þeir menn, er
allra embættismanna mest gætu látið gott
af sér leiða, því að þeir hafa svo mikið
saman við alþýðuna að sælda. Þeir ættu
í stolræðum sínum að reyna að laga hugs-
unarhátt alþýðu og hvetja hana til að færa
sér í nyt landsins gæði. Það væri miklu
þarfara, en að ógna mönnum með log-
bröndum Helvítis og lýsa með ægilegum
orðum veldi Djöfulsins, sem þeir þykjast
allsstaðar sjá á degi sem nóttu, en
þetta gera þeir ekki. Ekki er hægt að
sjá, að þeir séu áhugamenn í truarefnum,
þó að þeir séu flestir furðu tryggir við
Djöfsa. Ég hika ekki við að kveða upp
yfir prestunum þann dóm, að þeir séu
yfirleitt mestu huðarselir, er ekkert
gera."
ÚR LÖGUM FRAMTfÐARINNAR
samþ. árið 1900
8.gr. Kjósa skal 5 menn í nefnd, er
dæma skal öll rit fjelagsmanna,
bæði í bundnu og óbundnu máli. Hun vel-
ur og umræðuefni á fundum og skipar
framsögumenn að þeim. . . Skal dómnefnd-
in dæma framsöguræður til verðlauna, ef
þær þykja þess verðar. Enginn má dæma
sín eigin rit.