Morgunblaðið - 30.12.2009, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 2009
Þróunarverkefni eru lang-hlaup,“ segir Stefán Jón Haf-stein, umdæmisstjóri Þróun-
arsamvinnustofnunar Íslands í
Malaví. Hann hefur síðustu árin
starfað við þróunaraðstoð á vegum
Íslands erlendis, fyrst í Namibíu og
nú síðustu misserin í Malaví. Nú er að
ljúka tuttugasta árinu sem Íslend-
ingar koma að þróunarvinnu þar,
sem hefur verið afar fjölþætt.
„Nú í ár voru fjögur meginverkefni
í gangi við Malavívatn þar sem kall-
ast Apaflói,“ segir Stefán Jón. „Við
höldum áfram stuðningi við sveita-
spítala á svæðinu og byggjum nú
nýja fæðingardeild sem valda mun
byltingu í þjónustu spítalans. Byrjað
var á honum fyrir nær áratug, nú
stendur þar spítali sem áður var
kofaræksni sem kallaðist heilsu-
gæsla. Einnig gerum við vatnsból og
brunna, við munum ná til 20 þúsund
heimila á fjórum árum. Þá er fullorð-
insfræðsla í gangi til að auka læsi og
nú í lok ársins lýkur fiskveiðaverkefni
sem ætlað var að þróa búnað til að
sækja afla á dýpri mið en nú er hægt
á hefðbundnum eintrjáningum
heimamanna.“
Áþreifanleg lífskjarabót
Stefán Jón segir að starf Íslend-
inga í Malaví hafi þegar skilað mikl-
um árangri. Spítalaverkefnið hafi
valdið byltingu í
heilsugæslu á
svæðinu við Apa-
flóann. Vatnsbólin
séu áþreifanleg
lífskjarabót fólks-
ins á hverjum
degi. „Barna-
skólar sem við
höfum byggt eru
stórkostleg um-
bót fyrir hérað
þar sem 150 þúsund börn læra á jörð-
inni undir tré. Heimamenn eru mjög
þakklátir og láta okkur vita það, enda
Þróunarsamvinnustofnun stærsti er-
lendi aðilinn að störfum þarna í Man-
gochi þar sem búa í heild 800 þúsund
manns. Bara að sjá sjúkrabílana sem
við gáfum á þönum út í ystu byggðir
eftir fæðandi konum sannar að margt
gengur vel.“
Fjárveitingar Íslendinga til þróun-
armála hafa dregist saman á bilinu
35-40% frá efnahagshruninu að teknu
tilliti til gengisfalls íslensku krón-
unnar. „Í Malaví höfum við úr um 2,3
milljónum dollara að spila í heildina
og það er talsverður samdráttur frá
því þegar við vorum með 4,5 milljónir
dollara. Við lærum að lifa með þessu
eins og aðrir, finnum auðvitað fyrir
þessu, en næsta ár sleppur alveg til,“
segir Stefán sem telur þó að verði
niðurskurðurinn í sama mæli þegar
komið er fram á árið 2011 og þaðan í
frá verði mjög erfitt að sinna þeim
verkefnum sem við blasa.
Malaví er fátækt land þar sem
helmingur 13 milljóna manna hefur
minna en 200 krónur á dag úr að
spila. Ungabarnadauði er með því
hæsta sem gerist í heiminum og raf-
magn nær til 6% íbúa. Fjórða hvert
barn er vannært. „Það er ekki hægt
að bera þetta á neinn hátt saman við
Ísland, jafnvel þótt í kreppu sé. Við
Íslendingar erum ríkt fólk hvernig
sem á er litið í samanburði við Malaví,
þrátt fyrir allt, segir Stefán sem í
þesssu ljósi finnst beinlínis sorglegt
að fylgjast með pólitíkinni hér heima
Ekki á leið í framboð
„Ég hefði búist við þjóðarsamstöðu
í stjórnmálum meðan við tökumst á
við bráðavanda. Við eigum alla mögu-
leika og glæsta framtíð – ef við ber-
um gæfu til að standa saman. Sem
borgarfulltrúi í leyfi frá störfum get
ég ekki neitað því að ég er feginn að
hafa verið fjarri. Ég hefði ekki notið
mín í umhverfi upplausnar. Ég hef
brennandi áhuga á sköpun Nýja Ís-
lands, en er ekki á leið í framboð
sjálfur. Ég mun freista þess að leggja
gott til ef ég tel mig geta það og held
áfram að fylgjast vel með. Lands-
feður og -mæður eru undir gríðar-
legu álagi, nú væri gott ef skapaðist
samstaða.“
Í einlægni sagt segist Stefán vera í
essinu sínu við þróunarstörf í Afríku.
„Verkefnin eru brýn og ótrúlega
margt líkt með því sem maður vinnur
þarna við gjörólíkar aðstæður og
þegar maður var í sveitarstjórnar-
málum. Grunnþarfir eru samt skil-
greindar öðruvísi hér en í Malaví og
reyndar er ágæt tilbreyting að vinna í
friði og samvinnu við fólk að fram-
förum, miðað við pólitíkina sem oft
snýst um sjálfa sig en ekki kjarna
málsins. Mér finnst ég vera fulltrúi
skattborgara á Íslandi að reyna að
koma góðu til leiðar og metnaði mín-
um er fullkomlega svalað ef vel tekst
til að hjálpa fólki sem telst til þess fá-
tækasta í heiminum. Ekki bið ég um
meira. Ég er oft stoltur af því að vera
Íslendingur og fulltrúi fólks sem
leggur sitt af mörkum til fátækra.“
sbs@mbl.is
Í uppbyggingu
við Apaflóann
Aðstoð Þróunarhjálp í Malaví er margþætt og m.a. verður komið upp vatns-
bólum og brunnum sem munu ná til um 20 þúsund heimila á fjórum árum
Stefán Jón Hafstein við störf í Malaví
Stefán Jón
Hafstein
Samstaðan var mikilvæg ogsjálf var ég ein af þeim fjöl-mörgu sem náðu í eldhúspott
og börðu fyrir framan Alþingishúsið.
Raunar skiptum við hjónin með okk-
ur liði, annað okkar var heima að
gæta barna en þegar þau voru á
leikskólanum stóðum við bæði á
Austurvelli. Þetta voru ótrúlegir
dagar,“ segir Dóra Ísleifsdóttir
grafískur hönnuður og lektor við
Listaháskóla Íslands.
Fordæmalaus bylting
Búsáhaldabyltingin í janúar síð-
astliðnum er fordæmalaus í Íslands-
sögunni enda hafði hún mikil áhrif.
Ríkisstjórn Geirs H. Haarde blæddi
út og nýtt fólk tók við landsstjórn-
inni.
„Ef óréttlætið er mikið eiga Ís-
lendingar til þá taug að mótmæla, þó
seinþreyttir séu,“ segir Dóra. Hún
segir þá reiði sem sauð í almenningi
snemma árs helgast af mörgu. Mjög
hafi skort á, að hennar dómi, að
stjórnvöld hefðu upplýst almenning
um stöðu mála í kjölfar bankahruns-
ins og að gripið hefði verið til þeirra
róttæku ráðstafna sem þurfti.
„Þetta voru engir venjulegir at-
burðir og þegar á reyndi var bak-
bein stjórnvalda til að mæta þeim
risavöxnu vandamálum sem uppi
voru ekki mikið,“ segir Dóra sem
sótti fjölmarga fundi í kjölfar hruns-
ins til að afla sér upplýsinga um
hvað væri raunverulega að gerast.
Þá var hún ræðumaður á útifundi
Radda fólksins fyrsta laugardag í
janúar.
„Í búsáhaldabyltingunni var fólk
sem hafði eins ólíkan bakgrunn eins
og það var margt. Þarna var mikið
af listafólki en líka hinn breiði hópur
almennings sem ákvað að við yrðum
að standa saman en ekki gegn því að
nauðsynlegar breytingar í þjóð-
félaginu ættu sér stað. Vissulega
voru þarna einstaklingar sem vildu
ganga býsna langt og beita ofbeldi
en þeir voru þó ekki margir. Lög-
reglan sem stóð vörð um Alþing-
ishúsið stóð sig frábærlega þótt ein-
staka menn í þeim hópi gerðu sig
seka um að æsa fólk upp. Við skul-
um samt ekki gleyma því að lög-
regluþjónar eru fólk og í jafn brjál-
uðu ástandi og þarna var er kannski
eðlilegt að komi til einhverra rysk-
inga eins og þarna því miður urðu.“
Skítinn undir teppið
Hvað dóm búsáhaldabyltingin fær
í fyllingu tímans segir Dóra Ísleifs-
dóttir munu meðal annars ráðast af
því hvernig unnið verði úr niður-
stöðum sérstaks saksóknara og
rannsóknarnefndar Alþingis um
bankahrunið. Má í því efni minna á
ummæli sem formaður nefndar-
innar, Páll Hreinsson, lét falla í út-
varpsviðtali í haust, þar sem hann
sagði afar vondar fréttir í vændum
en skýrsla með niðurstöðum nefnd-
arinnar er væntanleg í febrúar-
byrjun næstkomandi.
„Gamla Ísland er enn á sveimi og
núverandi ríkisstjórn hefur ekki
tekið á málum af nægjanlegri festu.
Mikilvægt er að öll gögn er varða
bankahrunið verði dregin fram í
dagsljósið og þeir sæti ábyrgð sem
hana sannarlega bera. Æ fleiri hafa
áhyggjur af því að sópa eigi skítnum
undir teppi og út í horn. Slíkt má
ekki gerast. Sömuleiðis er mikilvægt
að marka leikreglur til framtíðar
með stjórnlagaþingi. Þó megum við
samt ekki festast í þessu uppgjöri
þegar heimurinn stendur frammi
fyrir mörgum risavöxnum vanda-
málum, til dæmis hlýnandi loftslagi
og mengun eins og var rætt um á
ráðstefnu í Kaupmannahöfn á dög-
unum. Málin sem þar voru í deiglu
eru stóru úrlausnarefnin sem mann-
kynið stendur frammi fyrir og í því
samhengi eru vandamál Íslendinga
smá,“ segir Dóra Ísleifsdóttir.
sbs@mbl.is
Gamla Ísland enn á sveimi
Dóra Ísleifsdóttir mótmælti með fjöldanum á Austurvelli
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Mótmælandi Dóra Ísleifsdóttir segir Íslendinga eiga til þá taug að mót-
mæla sé óréttlætið mikið, þó þóðin sé jafnan seinþreytt til andófsaðgerða..
Þau viðbrögð sem ég fékk voruafar sterk. Afar margirþökkuðu mér fyrir að stíga
fram og segja frá reynslu minni.
Svo fékk ég líka skilaboð þar sem
ég var sökuð um athyglissýki og að
vera að reyna að ná hefndum gagn-
vart kvölurum mínum, sem er frá-
leitt. Þær athugasemdir voru flestar
nafnlausar en ég komst nú reyndar
að því hvaðan sumar þeirra væru,“
segir Hólmfríður Guðlaug Ein-
arsdóttir framhaldsskólanemi.
Athyglisvert viðtal birtist við
Hólmfríði í Morgunblaðinu í janúar
síðastliðnum þar sem hún lýsti
reynslu sinni af langvarandi einelti
meðan hún var nemandi við Varm-
árskóla í Mosfellsbæ. Ýmsir fleiri
gerðu slíkt á árinu og hafa þau skrif
oft vakið mikla athygli.
„Bloggið gerði mér ákaflega gott.
Mér var mikilvægt að koma sögu
minni á framfæri og eins losa um
tilfinningar mínar. Þetta virtist
sömuleiðis snerta mjög marga því
ég fékk þúsundir heimsókna á síð-
una, sérstaklega eftir að viðtalið við
mig í Mogganum birtist. Þegar best
lét fékk ég heimsóknir frá 6.000 IP
tölum einn og sama daginn,“ segir
Mosfellingurinn Hólmfríður sem
lauk grunnskólanámi sínu í Rétt-
arholtsskóla í Reykjavík síðasta vor.
„Ég gat ekki meira í Varmár-
skóla og fór því í annan skóla, þar
sem haldið er vel utan um nem-
endur og einelti ekki látið líðast. Ég
náði fínum einkunnum í vor og er
núna á viðskipta- og hagfræðibraut
í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti,“
segir Hólmfríður. Hún telur skiln-
ing á því hvað einelti getur verið
hræðilegt sífellt meiri. Í þeirri bar-
áttu skipti opin umræða öllu máli og
vonandi hafi skrif hennar á blogg-
inu verið lóð á vogarskálar.
sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Bloggarinn Skrif Hólmfríðar Guðlaugar Einarsdóttur um einelti vöktu at-
hygli en sjálf segir hún að þau hafi gert sér gott og losað um tilfinningar.
Umræða um ein-
eltið skiptir öllu
Hólmfríður G. Einarsdóttir bloggaði