Morgunblaðið - 25.01.2010, Qupperneq 15

Daglegt líf 15
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. JANÚAR 2010
Hlíðasmára 14
sími 588 2122
www.eltak.is
Eltak sérhæfir sig
í sölu og þjónustu
á vogum
Bjóðum mesta úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Hafðu samband
líðas ára 14
Sí i 588 2122
.eltak.is
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
Hægt er að skoða allt um-hverfið í kringum sig íeinni ljósmynd, meðsérstakri tækni sem
Ólafur Haraldsson, gagnvirkur
hönnuður og áhugaljósmyndari,
hefur verið að þróa. Ekki aðeins
allan sjóndeildarhringinn heldur
er einnig hægt að skoða umhverfið
jafnt á degi sem nóttu. Þá getur
áhorfandinn farið út fyrir myndina
og skoðað heim hennar utan frá.
Grunnurinn er alltaf risastór ljós-
mynd sem sett er saman úr mörg
hundruð myndum.
Ólafur Haraldsson lauk námi í
gagnvirkri hönnun frá Hönn-
unarskólanum (Design skolen) í
Kolding í Danmörku síðastliðið
vor.
Sjónræn upplifun
Ólafur fékkst við hefðbundin
verkefni á þessu sviði í skólanum.
Námið tók hins vegar óvænta
stefnu þegar Ólafur fór sem
skiptinemi í háskólann í Sydney í
Ástralíu á haustönn 2008. Hann
fékk ekki að skrá sig í þau fög
sem eðlilegast var að hann tæki
vegna námsins í Danmörku. „Ég
fór í staðinn í ljósmyndadeildina
og það kveikti löngun til að vinna
með ljósmyndir og gagnvirka
hönnun saman. Veita þá sjónrænu
upplifun sem þessi tækni býður
upp á,“ segir Ólafur.
Hann er forfallinn áhugaljós-
myndari og hefur meðal annars
tekið mikið af risastórum víð-
myndum, bæði venjulegar pano-
ramamyndir og myndir sem sýna
allan sjóndeildarhringinn, í 360
gráður. Þegar hann byrjaði að
taka slíkar myndir, fyrir fjórum
árum, var tæknin skammt á veg
komin. Þróunin hefur verið ör og
tölvuforritin sem notuð eru til að
setja myndirnar saman hafa tekið
miklum framförum.
Víðmynd getur verið úr nokkr-
um myndum en gjarnan eru not-
aðir tugir ljósmynda og stundum
hundruð í eina mynd.
Heillaður af tækni
„Ég hef alltaf verið heillaður af
tækni og ljósmyndun og viljað
nýta saman. Þarna gafst mér
tækifæri til þess,“ segir Ólafur.
„Mér hefur oft fundist vanta í
ljósmyndina þau áhrif sem við
verðum fyrir þegar við sjáum hlut-
ina sjálf. Venjuleg ljósmynd sýnir
aðeins hluta af rýminu. Tæknin
býður hins vegar upp á möguleika
til að fletja út rýmið og skoða það
allt,“ segir hann.
Ólafur fór að gera tilraunir sem
miðuðu að því að áhorfandi mynd-
ar gæti sjálfur ráðið ferðinni og
upplifunin yrði sem líkust því að
hann væri sjálfur á staðnum.
Lausnin var að varpa 360 gráðu
víðmynd á tjald og nota fjarstýr-
ingu úr leikjatölvu til að stýra því
hvernig upplýsingarnar birtast.
Tímaþættinum bætt við
„Ég vildi kafa dýpra í þetta
efni,“ segir Ólafur. Það lá því
beint við að halda áfram og nota
það sem BA-verkefni á lokaönn-
inni í Hönnunarskólanum í Kold-
ing.
Hann ákvað að bæta tímaþætt-
inum við. Leyfa áhorfandanum að
ráða því hvenær sólarhringsins
hann skoðaði umhverfið. Ólafur
smíðaði vélmenni til að auðvelda
myndatökuna.
Þar sem hann var í Danmörku
og ekki hægt að fara upp á hæsta
fjallið varð hann að finna aðrar
leiðir. Kom í ljós að hæsta mann-
virkið í Kolding er nýr krani við
höfnina. Fékk hann leyfi til að
festa vélmennið efst í krananum
og tók myndir í gríð og erg í tæp-
an sólarhring.
Hann notaði síðan hátt í þúsund
myndir til setja saman víðmynd í
360 gráður og úr varð kúla sem
myndar útlínur þessarar samsettu
risaljósmyndar.
Niðurstöður BA-verkefnisins
sýndi Ólafur á stóru kúptu tjaldi
sem lokaði sjónsviði áhorfandans.
Hægt er að ferðast um myndina
og út fyrir hana og velja hvenær
sólarhringsins það er gert. Hann
gekk skrefinu lengra í tækninni,
sleppti fjarstýringunni og notar
skynjara til að kalla fram mynd-
irnar. Myndin fylgir þannig hreyf-
ingu notandans. Áhorfandinn get-
ur þannig skoðað sig um og
jafnframt valið myndir frá hvaða
tíma sólarhringsins sem er.
Vegna þess hversu miklar upp-
lýsingar eru í þessum stóru mynd-
um er mögulegt að skoða ýmis
smáatriði sem augað greinir ekki
úr fjarlægð.
Ólafur fékk hæstu einkunn fyrir
verkefnið við útskriftina í vor og
það hefur verið valið til að sýna
möguleika gagnvirkrar hönnunar
þegar Hönnunarskólinn verður
kynntur fyrir stjórnmálamönnum
og skólafólki í tilefni þess að hann
hefur sótt um formlega stöðu sem
háskóli.
Komst að í Hollywood
Ólafur er byrjaður í meistara-
námi við skólann. Byrjaði þar á
hönnunarverkefni sem ekki teng-
ist ljósmyndun á nokkurn hátt.
„Ég hef verið að vinna í því alla
önnina að finna fyrirtæki sem
gæti tekið mig í starfsnám,“ segir
hann.
Hann hefur verið í sambandi við
ýmis fyrirtæki og fengið tilboð
sem ekki gengu upp. „Ég hef
fylgst með litlu fyrirtæki í Los
Angeles, xRez, þar sem tveir
menn úr kvikmyndaiðnaðinum
vinna að ýmsum listrænum verk-
efnum með risastórar panorama-
ljósmyndir, fyrir kvikmyndir, aug-
lýsingar og fleira. Ég prófaði að
skrifa og eftir að þeir höfðu metið
þekkingu mína og reynslu sam-
þykktu þeir að taka mig í ár,“ seg-
ir Ólafur.
Hann er kominn til Hollywood
eftir að hafa loksins tekist að fá
öll tilskilin leyfi og er spenntur
fyrir þessum nýju verkefnum.
xRez hefur gert Yosemite-
þjóðgarðinum skil með þessari
ljósmyndatækni og Ólafur mun
taka þátt í að taka Miklagljúfur
(Grand Canyon) í Arizonaríki fyrir
með sama hætti.
Ljósmyndin er grunnurinn
Segja má að Ólafur sé kominn
ansi langt frá upphafsreitnum,
þegar hann byrjaði fyrir sjö árum
að taka ljósmyndir fyrir alvöru og
notaði til þess Pentax-myndavél
föður síns, myndavél sem er
nokkrum árum eldri en hann sjálf-
ur. „Ljósmyndin sjálf er grunn-
urinn að öllu því sem ég geri.
Tæknin gerir mér hins vegar
kleift að auka upplýsingarnar og
nota þær meira,“ segir Ólafur
Haraldsson.
Ljósmynd/Ólafur Haraldsson
Víðmynd Mitre Peak, keilan í fjarska, er mest myndaða fjall Nýja-Sjálands. Þar tók Ólafur þessa víðmynd. Hún er sett saman úr tugum mynda og nær yfir nærri 200 gráður sjóndeildarhringsins.
Áhorfandinn ræður för
 Ólafur Haraldsson, gagnvirkur hönnuður, þróar tækni sem auðveldar áhorfandanum að ráða
ferðinni þegar hann skoðar ljósmynd  Upplifun sem líkist því að vera sjálfur á staðnum
 Grunnurinn er risastórar víðmyndir sem settar eru saman úr hundruðum ljósmynda
Morgunblaðið/Golli
Áhugi Ólafur Haraldsson sameinar áhugamálið og nám/vinnu með því að nota ljósmyndir sem hráefni í gagnvirkri hönn-
un. Hann er nú kominn til starfa hjá fyrirtæki sem notar risastórar panoramamyndir í kvikmyndum og auglýsingum.
Ólafur Haraldsson bendir ljósmyndaáhugafólki sem vill spreyta sig á víð-
myndatökum á nokkur atriði:
 Notið traustan þrífót með panorama-haus.
 Stillið vélina handvirkt, jafnt ljós/hraða, lithita og fókus. Hafið sömu
lýsingu í öllum myndunum.
 Mælt er með að myndirnar séu látnar skarast um 25-30%.
 Nota má ýmis forrit til að raða myndunum saman, til dæmis Photo-
merge í Adobe Photoshop, AutoPano eða Hugin.
 Gefið ykkur góðan tíma og sýnið þolinmæði.
Góð ráð við víðmyndatökurÍ HNOTSKURN
»Ólafur Haraldsson er 24ára, alinn upp í Hafnar-
firði.
»Hann lærði fjölmiðlatæknií Flensborgarskólanum í
Hafnarfirði og fékk ljós-
myndaáhugann þegar hann
var skiptinemi á Nýja-Sjálandi
í eitt ár.
»Ólafur lærði gagnvirkahönnun í Danmörku og
Ástralíu og ljósmyndin hefur
sífellt orðið fyrirferðarmeira
hráefni í verkefnum hans.
»Hann er nú kominn til„Borgar englanna“ til að
vinna með risastórar víð-
myndir fyrir kvikmyndir og
auglýsingar.
www.olihar.com
dskd.dk
xrez.com