Morgunblaðið - 25.01.2010, Blaðsíða 18

18 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 25. JANÚAR 2010
ÞAÐ SKIPTIR
engu hvort þú ert Ís-
lendingur eða útlend-
ingur, afleiðingar
kreppunnar eru jafn-
slæmar fyrir báða
hópa. Í kjölfar hruns-
ins sneru margir inn-
flytjendur til sinna
heimalanda en hér
búa engu að síður
22.000 innflytjendur
eða sjö prósent af
íbúafjölda í lok ársins 2009 sam-
kvæmt upplýsingum Hagstofu. Ef
við teljum með þá innflytjendur
sem þegar teljast til Íslendinga er
hlutfallið jafnvel hærra en sjö pró-
sent. Við megum ekki horfa fram
hjá þessum tölum.
Það hefur lítið breyst í efnahags-
málum þjóðarinnar síðastliðið ár.
Við verðum engu að síður að horfa
til framtíðar og skapa þjóð sem er
sanngjörn og góð við alla þegna
sína. Innflytjendur eiga að sjálf-
sögðu að taka þátt í þessu stóra
verkefni.
Þegar við förum yfir drög að
framtíðarsýn innflytjendamála, þá
á ég mér þá ósk, sem því miður
hefur ekki verið uppfyllt und-
anfarin ár, að innflytjendur hafi
persónulegri mynd í umræðunni.
Jafnvel þótt mikið hafi áunnist í
málefnum innflytjenda þá virðist
mér innflytjendur enn vera hópur
nafnlausra manna og kvenna og
andlitslausra.
Dæmi um þetta sést best í um-
fjöllun fjölmiðla um innflytjendur.
Þar er t.d. sagt frá „fjölda erlendra
verkamanna“ og birt
hópmynd af ein-
hverjum bygging-
arvinnustað eða sagt
frá mikilvægi íslensku-
kunnáttu útlendinga
og svipuð hópmynd
dregin upp. Sjaldnast
er talað við útlending,
enginn fær að kynnast
því hverjir þessir inn-
flytjendur eru í raun,
hvað þeir hugsa og sjá
á Íslandi. Fjölmargar
kannanir á viðhorfum
innflytjenda ná ef til vill að sýna
ákveðna hluti en persónuleiki inn-
flytjenda hverfur í tölfræðinni.
Afleiðingarnar eru þær að inn-
flytjendur birtast Íslendingum sem
ópersónulegur hópur. Ég er ekki
að segja að umfjöllun fjölmiðlanna
sé vond eða kannanirnar. En oft
skortir að haft sé fyrir því að tala
við innflytjendur, þannig að þeir
öðlist andlit – jafnvel þótt það gæti
vel verið hluti af frétt. Það er alls
ekki gott ef þjóðin upplifir innflytj-
endur sem „ópersónulegan hóp“
eða „ókunnugan hóp“. Slíkir hópar
er jú oft fórnarlömb fordóma eða
ástæða mismununar. Við þurfum
því að vinna með þetta mál, svo að
litið verði á innflytjendur sem hluta
af hóp, hluta af íslensku þjóðinni en
ekki utan hennar.
Að sjálfsögðu er þetta verkefni
ekki einungis í höndum Íslendinga.
Við innflytjendur verðum að vera
virkir í að kynna okkur sjálfa fyrir
Íslendingum líka og vera vakandi
fyrir því. En hvað eigum við inn-
flytjendur þá að gera til þess að
sýna andlit okkar?
Það sem hver einstaklingur get-
ur lagt til er ef til vill takmarkað
en þess vegna verðum við að vera
vakandi og halda viðleitninni
áfram.
Til þess að auðvelda fólki að
skilja hvað ég hef í huga langar
mig að segja frá því sem ég reyni
sjálfur að gera. Það sem ég bendi á
hér á sérstaklega við um innflytj-
endur sem hafa búið lengi á Íslandi
og geta tjáð sig ágætlega á ís-
lensku.
Ég reyni að nota öll tækifæri,
eins og þegar mér er boðið í út-
varpsþátt eða á fund til þess að
halda erindi. Ég er ekki svo dug-
legur að tala íslensku og bæði mál-
fræðin og framburðurinn er ófull-
kominn hjá mér. Stundum langar
mig bara að afþakka tækifærið,
sérstaklega þegar um útvarpsþátt
er að ræða, fremur en að tala lé-
lega íslensku. En þá verða engar
framfarir. Það er nefnilega einnig
þýðingarmikið að leyfa áheyr-
endum útvarpsins að heyra ís-
lensku með framandi hreim.
Í öðru lagi leitast ég við að segja
aðeins frá sjálfum mér eða fjöl-
skyldu minni, ef hægt er, þó að er-
indi mitt sé ef til vill formlega út af
starfi mínu. Ég er með eigin vef-
síðu, þar sem fólk getur fræðst um
starf mitt sem prests innflytjenda,
en þar eru einnig síður um tóm-
stundagaman mitt og um börnin
mín. Sumir gagnrýna mig fyrir að
blanda saman starfi og einka-
málum, en ég geri það meðvitað í
þeim tilgangi að innflytjandi birtist
fyrir augum Íslendinga sem sams-
konar manneskja og aðrir – mann-
eskja sem gleðst, móðgast, skynjar
fegurð eða elskar.
Hvað varðar blogg eða Facebo-
ok, þá segi ég jafnvel meira um
einkamál mín, t.d. um erfiðleikana
sem ég á stundum í með íslensk-
una, og ýmsar reynslusögur, bæði
af góðum hlutum og eins af mistök-
um. Ég held sumum málum bara
fyrir mig en ég reyni að gefa sem
mest af mér.
Stundum held ég námskeið undir
yfirskriftinni „Að kynnast annarri
manneskju“ og kanna hvernig við-
horf þátttakenda breytist gagnvart
ákveðnum manni eftir að þeir hafa
hlustað á hann tala við sjálfan sig í
rúman hálftíma. Ég trúi því að 40
mínútuna kynning á manneskju
breyti því hvernig fólk í kringum
hana sér hana – og þarf sennilega
ekki svo mikinn tíma til. Ef Íslend-
ingar – sérstaklega fjölmiðlamenn
– sjá innflytjendur eins og hóp
fólks án andlits og ef innflytjendur
opna sig ekki fyrir Íslendingum
mun bilið á milli þeirra verða
stærra og dýpra, fremur en að vera
óbreytt. En það má losna við þetta
bil með því einu að gefa innflytj-
endum andlit.
Það ætti að vera einn hluti af
uppbyggingu hinnar nýju íslensku
þjóðar.
Hvar er andlit innflytjenda?
Eftir Toshiki Toma
Toshiki Toma
» Það er alls ekki gott
ef þjóðin upplifir
innflytjendur sem
„ópersónulegan hóp“
eða „ókunnugan hóp“.
Höfundur er prestur innflytjenda.
AÐGANGUR að
læknum og heilsu-
gæslu er okkur öllum
mikilvægt sama hvar
við búum á landinu.
Við viljum geta leitað
til læknis þegar þess
er þörf og geta nýtt
okkur til fulls það ör-
yggisnet sem heilsu-
gæsla landsins er. Íbú-
ar Fjarðabyggðar hafa
undanfarna mánuði mátt búa við
hörmungarástand í læknamálum
sínum og hafa því miður ekki mætt
miklum skilningi yfirvalda í þeim
efnum. Í hádegisfréttum útvarpsins
hinn 13. janúar sl. sagði Birna Jóns-
dóttir, formaður læknafélagsins:
„Faglega séð er hörmungarástand í
Fjarðabyggð, þeir sem þjást þar eru
íbúar Fjarðabyggðar sem eru meira
og minna í læknisleysi.“ Þetta voru
orð í tíma töluð og eitthvað sem yf-
irvöld ættu að okkar mati að taka
mjög alvarlega.
Forsaga málsins er ein löng hörm-
ungarsaga sem ekki verður rakin
hér nema í stuttu máli. Í upphafi árs
2009 ákvað stjórn HSA (Heilbrigð-
isstofnunar Austurlands) að láta
rannsaka meintan fjárdrátt yf-
irlæknis heilsugæslu Eskifjarðar og
Reyðarfjarðar, Hannesar Sigmars-
sonar, og víkja honum um leið frá
störfum. Í stuttu máli sagt fór það
svo að ekkert af þeim embættum
sem fékk málið til rannsóknar sá
ástæðu til að aðhafast nokkuð í mál-
inu. Þá hélt fólk sennilega að málinu
væri lokið og læknirinn gæti snúið
aftur til starfa, en svo fór þó ekki.
Hinn 29. desember sl. var yfirlækn-
inum sagt upp störfum og enn hefur
HSA ekki getað gefið út nokkra
haldbæra skýringu á þeirri uppsögn.
Ekki getur ástæðan verið meintur
fjárdráttur enda var læknirinn ekki
sekur fundinn um slíkt. Framkoma
HSA í garð læknisins virðist með
öllu óútskýranleg og upp koma
spurningar um hvað fyrir þeim hafi
vakað. Ef fyrir þeim vakti að bæta
þjónustu HSA í Fjarðabyggð hefur
það mistekist hrapallega.
Enginn læknir til
staðar eftir áramót
Á meðan á þessu öllu hefur staðið
hefur einn læknir sinnt störfum á
Eskifirði og Reyðarfirði, og fengið
sér til aðstoðar fjöldann allan af að-
stoðar- og afleysingalæknum. Það
fer ekki milli mála að álagið hefur
verið gríðarlegt og það fór því svo að
læknirinn baðst lausnar frá störfum
um áramótin, tímabundið að minnsta
kosti, og staðan er því sú að enginn
læknir er að störfum á svæðinu.
Stjórn HSA auglýsti starf læknis en
fékk engin viðbrögð frekar en venju-
lega. Og þá vaknar sú spurning,
kemur það eitthvað á óvart? Getur
verið að læknar sem fylgst hafa með
málum í Fjarðabyggð einfaldlega
treysti sér ekki til að vinna með yf-
irstjórn HSA? Okkur finnst að þetta
séu spurningar sem yfirstjórn HSA
og heilbrigðiráðuneytið þurfi virki-
lega að fara að velta fyrir sér.
Í viðtali við fréttamann RÚV var
Stefán Þórarinsson lækninga-
forstjóri reyndar með það alveg á
hreinu hvað það væri sem ylli lang-
varandi læknaskorti. Í hans huga
var málið afar einfalt. Það er íbúum
Fjarðabyggðar að kenna! Þeir hafa
nefnilega núna í einhvern tíman vog-
að sér að mótmæla því hörmung-
arástandi sem ríkir í málefnum
heilsugæslunnar og látið vel í sér
heyra hvað það varðar. Það á greini-
lega ekki upp á pallborðið hjá áð-
urnefndum Stefáni og hann leyfir
sér að segja í raun að íbúar Fjarða-
byggðar geti bara hreinlega sjálfum
sér um kennt. Þeir hafi bara einfald-
lega hagað sér illa og eigi því ekkert
betra skilið. Þvílíkur og annar eins
rakalaus þvættingur ætti að sjálf-
sögðu ekki að heyrast frá háttsettum
embættismanni og spurning fyrir
hin ágæta lækningaforstjóra að líta
sér nær þegar hann reynir að finna
út hvers vegna hann fær ekki fólk til
starfa hjá sér.
Að öllu þessu sögðu er ljóst að
málefni heilsugæslu Eskifjarðar og
Reyðarfjarðar eru í algerum ólestri
og brýnt að bæta þar úr hið fyrsta.
Alltof margir hafa þurft að líða fyrir
þetta ástand. Um það höfum við
mörg dæmi. Það er von okkar að
bæjaryfirvöld í Fjarðabyggð og heil-
brigðisyfirvöld beiti sér af hörku fyr-
ir því að þessum málum verði kippt í
liðinn hið fyrsta. Þolinmæði fólksins
er á þrotum, það vill úrbætur og það
strax
Málefni heilsugæslu
Fjarðabyggðar í ólestri
Eftir Þórð Vilberg
Guðmundsson og
Björgvin Þ. Pálsson
» Íbúar Fjarðabyggð-
ar hafa undanfarna
mánuði mátt búa við
hörmungarástand í
læknamálum sínum og
hafa því miður ekki
mætt skilningi yfirvalda
í þeim efnum.
Björgvin Þ.
Pálsson
Þórður Vilberg er varabæjarfulltri
Sjálfstæðisflokksins í Fjarðabyggð og
Björgvin er sjúkraflutningamaður.
Þórður Vilberg
Guðmundsson
Í SKUGGA þeirra
hamfara er yfir þjóðina
hafa gengið á sviði fjár-
mála verður ekki séð
að neinar raunhæfar
lausnir séu á leiðinni.
Múgæsing fólks sem
birst hefur í ýmsum
myndum og fengið
margs konar ímyndir
hefur beinst að röngum
forsendum.
Ástandið á sviði fjármála í þjóð-
félaginu er græðgi margra ein-
staklinga sem ekki vildu sjá klæð-
leysi útrásarvíkinganna. Þeir voru
klæðlausir eins og keisarinn sem átti
að fá ný föt en fékk aðeins niðurlæg-
ingu.
Lausnarorðið sem margur mað-
urinn hefur tekið sér í munn, að
skipta um gjaldmiðil og taka upp
evru, er skýjaborg sem leysist upp
þegar sólin fer að skína.
Fyrir sjálfstæða víkinga eins og Ís-
lendinga skiptir engu máli hvaða
gjaldmiðill er notaður. Við munum
halda áfram að spila það fjár-
hættuspil sem leikið hefur verið í ís-
lensku þjóðfélagi undanfarna ára-
tugi. Hluti þjóðarinnar er sjálftökulið
á verðmætasköpun þjóðarinnar sem
er ekki reiðubúið til að samþykkja
jöfnun lífskjara í þessu litla sam-
félagi. Kom þetta skýrt fram í
64.000.000 kr. launagreiðslum til eins
af útrásarvíkingunum. Aðrir íslensk-
ir víkingar vilja einnig fá stóran bita
af kökunni og berjast grimmt til að
ná sínum markmiðum. Aðrir þjóð-
félagsþegnar fylgja svo á eftir í lífs-
gæðakapphlaupinu og endirinn verð-
ur að stjórnendur landsins hafa engin
tök á að halda verðgildi þess gjald-
miðils sem við notum sem fast hlut-
fall af öðrum gjaldmiðlum.
Í ljósi þessa skiptir engu máli
hvort evra – dollar – DM – eða norsk
króna verður gjaldmiðill. Við náum
aldrei tökum á fjármálavandanum
nema geta komið okkur saman um
réttláta skiptingu hinnar svokölluðu
þjóðarköku sem er þau verðmæti er
þjóðfélagið í heild sinni aflar.
Það verður að afleggja misbeitingu
stjórnvaldsins í landinu á útdeilingu
verðmætanna og stöðva sjálftökuliðið
í ríkisgeiranum. Ef við ekki getum
komið okkur saman um hvaða tekju-
skiptingarhlutfall eigi að vera á milli
hinna ýmsu starfsstétta skiptir engu
máli hvað gjaldmiðill okkar heitir.
Frjálshyggjuliðið verður að sætta
sig við að græðgi einstaklinga innan
þeirra raða kemur í veg fyrir sátt í
þjóðfélaginu. Á hinn bóginn verður
að koma böndum á það lið sem telur
sig geta fengið allt frá samfélagin án
þess að leggja nokkuð af mörkum. Ef
það er rétt að komnir séu fram þrír
ættliðir sem lifað hafa á samfélags-
bótum og lifi viðunandi lífi með
svartri vinnu sem íhlaup verður að
stöðva slíkt. Svo lengi sem ekki er
samstaða um skiptingu lífsgæða sem
þjóðfélagið getur boðið upp á verður
barist um verðgildi gjaldmiðilsins.
Af ofanskráðu er það krafa að birt
verði opinberlega fyrir allan landslýð
hvað varð um umræddar fjárhæðir
sem talið er að hafi horfið vegna Ice-
save-hneykslisins.
Var þessum peningum, sem hafa
horfið úr Icesave-hneykslinu, stolið?
Hve stórum hluta af fjárhæð Ice-
save-reiknings var ráðstafað á Ís-
landi?
Hve stór hluti af upphæðinni lenti í
gráðugum stjórnendum Landsbank-
ans og annarra útrásaróreiðumanna?
Hve stór hluti af Icesave-
fjárhæðinni lenti sem lán til íslensks
almennings, hins almenna borgara,
ekki útrásarvíkinga?
Þegar almenningur gerir sér þetta
ljóst, ef stjórnvöld ljúga ekki og bera
aðeins hálfsannleika á borð eins og
raunin hefur verið síðustu mánuði,
verður auðveldara að taka ákvörðun
um hvað gera eigi.
Ráðamenn hafa forðast að minnast
einu orði á hvað varð um peningana
nema á óskiljanlegu rósamáli.
Ef peningarnir voru lánaðir án
fullnægjandi trygginga
er um þjófnað stjórn-
enda bankans að ræða
og slíkar gjörðir geta
ekki verið á ábyrgð al-
mennings þar sem um
hlutafélag var að ræða.
Svari stjórnvöld ekki
spurningum um hvað
varð um peningana eru
þau samsek í því svínaríi
sem átt hefur sér stað
varðandi umrætt sukk
sem átti sér stað í
Landsbankanum.
Ef áfram heldur sem horfir í óráð-
síu íslenskrar ríkisstjórnar verður
næsti gjörningur þeirra að greiða
spilaskuldir fyrir útrásarvíkinga sem
fara til Las Vegas, Reno eða Atlantic
City til að slá um sig þar með vonar-
glætu í augum að þeir vinni stórar
fjárhæðir í spilakössunum.
Góðir Íslendingar, við greiðum
þær skuldir sem sannanlega voru
teknar að láni til uppbyggingar ís-
lensks velferðaríkis. Engar aðrar
skuldir eru á ábyrgð þjóðarinnar.
Skuldir óheiðarlegra bankastarfs-
manna og óráðsía og græðgi stjórn-
enda bankans kemur þjóðinni ekki
við hvað varðar ábyrgð á greiðslum
og þeir verða sjálfir að greiða það
sem þeir hafa á óheiðarlegan hátt lát-
ið hverfa.
Ef Íslendingar eru ábyrgir fyrir
gjörðum starfsmanna Landsbankans
og eigenda hvað varðar hvarf pening-
anna er það spurning hvort Íslend-
ingar séu ekki ábyrgir fyrir gjörðum
íslenskra eiturlyfjasmyglara vítt og
breitt um heiminn.
Er það ef til vill svo að svínin eru
jafnari en aðrir skepnur eins og getið
er um í frægri sögu?
Icesave
Eftir Kristján
Guðmundsson
Kristján Guðmundsson
»Eru Íslendingar
ábyrgir fyrir gjörð-
um eiturlyfjasmyglara
vítt og breitt um heim-
inn?
Höfundur er fv. skipstjóri.