Morgunblaðið - 18.02.2010, Blaðsíða 14

14 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2010
FRÉTTASKÝRING
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
DJÚPSTÆÐUR klofningur á Banda-
ríkjaþingi veldur því að þingið er illa í
stakk búið til að beita sér í brýnum
málum sem eru lítt fallin til vinsælda
til skemmri tíma litið. Og til að bæta
gráu ofan á svart hefur skortur á
trausti á störfum
þingsins í för með
sér að enn erfiðara
er að tryggja
hljómgrunn fyrir
slíkum málum hjá
almenningi en ella.
Svona lýsir
Jackie Calmes,
blaðamaður New
York Times,
ástandinu í hnot-
skurn í fréttaskýringu um vaxandi
áhyggjur af því að ný skuldakreppa
kunni að vera í augsýn.
Loforð Obama í uppnámi?
Eins og kunnugt er lagði Barack
Obama Bandaríkjaforseti ríka áherslu
á efnahagsmálin í kosningabaráttunni
haustið 2008 þar sem hann benti ítrek-
að á fjárlagahallann sem leitt hefði af
stjórn George W. Bush, forvera hans í
embætti.
Nú þegar rétt rúmlega ár er liðið
frá því Obama sór embættiseið bendir
hins vegar flest til að stjórn hans
gangi hægt að vinda ofan af skulda-
halanum en hann fullyrti í gær að 862
milljarða dala viðreisnarpakki stjórn-
valda hefði skapað eða tryggt millj-
ónir starfa í landinu.
Á fullri ferð á ísjakana
Eins og Calmes rekur hafa hag-
fræðingar varað við því lengi að stig-
vaxandi útgjöld til heilbrigðismála og
hækkandi meðalaldur þjóðarinnar
myndi fyrr en síðar vega að tekju-
grundvelli bandaríska ríkisins og þar
með þrýsta á um lántökur til að
stoppa upp í útgjaldagatið.
Vart þarf að taka fram að fjár-
málakreppan hefur hraðað þessari
þróun, enda skatttekjur dregist sam-
an á meðan ríkið hefur þurft að ausa
fé í fjármálarisa sem tóku mikla
áhættu fyrir hrunið.
Staðan á þinginu gefur ekki tilefni
til bjartsýni ef marka má ummæli G.
Williams Hoagland, fyrrverandi ráð-
gjafa leiðtoga repúblikana í öld-
ungadeildinni, sem kveðst í samtali
við Calmes efast um að landið sé
stjórnhæft, svo samstöðulítið sé þing-
ið andspænis vandanum.
Og vandinn er mikill. Árið 2014 er
áætlað að vaxtakostnaður ríkisins
nemi 516 milljörðum dala, eða sem
svarar 65.619 milljörðum króna miðað
við gengi gærdagsins.
Það fer langleiðina með að vera
þjóðarframleiðsla Íslands í hálfa öld.
Gífurlegur fjárlagahalli
Þröng staða Obama-stjórnarinnar
er einnig gerð að umtalsefni á vef Wall
Street Journal en þar segir að fjár-
lagahallinn stefni í 1,6 billjónir dala á
þessu fjárlagaári, eða í
1.600.000.000.000 dala.
Til að eiga fyrir útgjöldum sam-
þykkti Obama fyrr í mánuðinum lög
sem auka heimild stjórnarinnar til
lántöku um 1,9 billjónir dala og getur
ríkið því nú tekið 14,3 billjónir dala að
láni. Stjórnin hefur þegar eytt viðbót-
inni.
Búist er við að Obama skipi í dag
þverpólitíska þingnefnd til að fara í
saumana á skuldavandanum en ef
fram heldur sem horfir er Kínastjórn
talin geta krafið bandarísk stjórnvöld
um hærri vexti af lánum á komandi
árum og þar með aukið á ærinn vanda.
Sökkva dýpra í skuldafenið
 Djúpstæður klofningur á Bandaríkjaþingi tefur fyrir því að tekið sé af festu á vandanum  Önnur
skuldakreppa gæti verið í augsýn  Bandaríkin horfa fram á gífurlegar vaxtaafborganir af lánum
Barack Obama
Reuters
Útsala Fasteignaverð hefur víða hrunið í Bandaríkjunum eftir að fasteignabólan sprakk. Hér er afslátturinn 50%.
Í HNOTSKURN
»Sérfræðingar telja aðbandaríska ríkið geti lent í
samkeppni við einkageirann
um lánsfé sem aftur geti orðið
til þess að hækka vaxtastigið.
»Vaxtabyrði bandarískaríkissjóðsins dregur úr
svigrúmi stjórnvalda hverju
sinni til útgjalda og gildir þá
einu hver málaflokkurinn er.
»Skuldbagginn jafngildirþví verri lífskjörum fyrir
komandi kynslóðir.
»Repúblikanar sem styðjaTeboðshreyfinguna svo-
nefndu (e. Tea Party move-
ment) eru andvígir því að
stoppa upp í fjárlagagatið með
aukinni skattheimtu.
»Samkvæmt nýlegri könn-un CBS/New York Times
styður 18% bandaríku þjóð-
arinnar hreyfinguna sem
kennd er við teboðið fræga í
Boston árið 1773.
Barack Obama Bandaríkjaforseti
hyggst stofna þverpólitíska
nefnd til að taka á skuldavanda
þjóðarinnar. Verkefnið er ærið.
SÍÐUSTU daga hefur vandinn á evrusvæðinu yfir-
skyggt umræður um skuldavanda Bandaríkjanna en
eins og sjá má á kortinu eru evruríkin búin að sprengja
Maastricht-skilyrðin svonefndu sem liggja evrópska
myntbandalaginu til grundvallar en þau kveða á um að
halli af fjárlögum skuli ekki vera meiri en 3% af VLF.
Miklar umræður hafa spunnist um hvort Grikkir
rambi á barmi greiðsluþrots en eins og sjá má eru Írar
enn skuldugri. Líkt og á Íslandi gegnir fjármálaútrás
þar lykilhlutverki en skammt er síðan írska hagkerfið
var kallað „keltneski tígurinn“ vegna mikilla umsvifa.
Lítið þykir nú fara fyrir þeim tígri.
SKULDIR EVRURÍKJANNA
Heimildir: Eurostat, Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins (EC)
-15
-12
-9
-6
-3
0
AU
STU
RR
ÍKI
BE
LG
ÍA
FR
AK
KL
AN
D
ÍTA
LÍA
PO
RT
ÚG
AL
ÞÝ
SK
AL
AN
D
LÚ
XE
MB
OR
G
SLÓ
VA
KÍA
KÝ
PU
R
GR
IKK
LA
ND
MA
LTA
SLÓ
VE
NÍA
FIN
NL
AN
D
ÍRL
AN
D
HO
LLA
ND
SPÁ
NN
Maastricht-skilyrðin
2009
ÁÆTLAÐUR HALLI (SPÁ EC)
Prósent af vergri landsframleiðslu
2010
2011
Hallinn langt umfram Maastricht-skilyrðin
BRESKIR dýra-
læknar telja til-
efni til að brýna
fyrir hundaeig-
endum að spara
fóðrið því um
þriðji hver hund-
ur í Bretlandi er
nú of þungur, að
því er ný rann-
sókn leiðir í ljós.
Fjallað er um
málið á vef The Daily Telegraph en
þar kemur einnig fram að hlutfall
katta sem eru of þungir hefur aukist
um 5% og er nú svo komið að fjórði
hver köttur er of þungur, að því er
samtök dýralækna (PDSA) sem láta
sér annt um velferð dýra áætla.
Fyrrnefnda rannsóknin náði til
um 8.000 hunda en hún bendir til að
yfir 3,5 milljónir hunda á Bretlandi
glími við offituvandamál.
Stríðaldir
og í hættu
Það er hundalíf að
vera allt of feitur.
50 kassar
Oddi fyrir þig, þegar hentar,
eins og þér hentar.
Prentun frá A til Ö.
Sruli Recht hönnuður
UMHVERFISVOTTUÐ
PRENTSMIÐJA
Oddi – umhverfisvottuð prentsmiðja. Höfðabakka 7, 110 Reykjavík, sími 515 5000, www.oddi.is