Morgunblaðið - 19.03.2010, Blaðsíða 6

6 | MORGUNBLAÐIÐ
Þ
egar búið er að ákveða að
ganga í það heilaga er
nauðsynlegt að ákveða
hvers kyns athöfnin á að
vera og það er mikill
meirihluti sem ákveður að gifta sig
í kirkju. Séra Sigrún Óskarsdóttir
í Árbæjarkirkju segist ekki finna
fyrir því að það sé breytt þrátt
fyrir breyttar aðstæður í þjóð-
félaginu. „Fólk giftir sig í sama
mæli en umgjörðin er kannski að
breytast. Eins og á við um margt
annað í samfélaginu þá er fólk
vonandi að horfa meira á innihald-
ið en þessa stóru umgjörð sem
hefur lengi verið hluti af heild-
armyndinni. Lagalega séð er mik-
ilvægt að gifta sig og við ráðleggj-
um öllum að gifta sig fyrst og
fremst þess vegna því þá er allt á
hreinu með eignir og skyldur. Það
er önnur hliðin á giftingu þar sem
við erum umboðsmenn ríkisvalds-
ins með þennan löggjörning. En ef
giftingin snýst bara um það er
eðlilegast að fara til sýslumanns.
Það sem snýr að kirkjunni, sem er
vitanlega mikilvægasti þáttur gift-
ingar í okkar huga, er að fá fyrir-
bæn, að biðja fyrir sameiginlegri
framtíð hjónanna og fá kirkjulega
blessun. Hjónin ganga í raun og
veru út í lífið saman með blessun
frá altari kirkjunnar. Stundin þeg-
ar hjónaefni krjúpa fyrir framan
altarið og biðja hvort fyrir öðru
finnst mér vera stund sem maður
finnur sterkt að skiptir máli.“
Að elska og virða
Sigrún talar um að það er
ákveðið verklag í Árbæjarkirkju
fyrir brúðkaup og viðkomandi
prestur hittir hvert par að minnsta
kosti einu sinni. „Það er misjafnt
hvað fólk vill hafa okkur mikið
með í undirbúningnum en þegar
við hittum fólk förum við vel yfir
spurningarnar sem við spyrjum í
athöfninni en þær gefa færi á frjó-
um og spennandi umræðum. Í at-
höfninni spyrjum við hvort við-
komandi vilji vera henni eða
honum trú, elska og virða. Sú
spurning býður upp á svo spenn-
andi umræður um hvað hjónaband-
ið er. Að elska, virða og vera trúr
er algjör grundvöllur og ef okkur
tækist það á hverjum degi þá væri
þetta auðvelt og þá yrði sennilega
miklu minna um hjónaskilnaði en
raunin er. Yfirleitt er líka ein æf-
ing með svaramönnum. Stundum
hefur fólk sjálft mikinn áhuga og
spyr mikið og þá hittumst við
kannski oftar en þetta er venjan.“
Einstaklingsbundin athöfn
Hver og ein athöfn er mjög ein-
staklingsbundin enda segir Sigrún
misjafnt hvernig fólk vilji hafa at-
höfnina. „Það er alltaf ákveðinn
kjarni, sem er í raun og veru bara
tvær spurningar. Svo eru ákveðnir
lestrar úr ritningunni sem eru
lesnir ásamt bæn og blessun. Ann-
að velur fólk sjálft þannig að
grunnramminn er lítill en fólk get-
ur stækkað athöfnina að vild. Það
er til dæmis mikið um að fólk hafi
tónlist í athöfninni og þá er bæði
spilað og sungið. Sumir vilja hins
vegar hafa þetta mjög einfalt, eru
bara með svaramenn en ekki brúð-
armars eða neitt slíkt. Samt sem
áður er innihaldið alltaf jafn stórt
því það eru þessar spurningar og
sú staðreynd að fólk segir já sem
þetta snýst allt um.“
Helgar tilfinningar
Vitað er að skilnaðartíðni er
mjög há sem Sigrún segir að sé
skrýtin staðreynd. „Ég sé hvað
fólk er einlægt í sínum ásetningi
þegar það giftir sig og þegar fólk
segir já þá kemur það frá hjart-
anu. En svo er það þannig að lífið
fer oft öðruvísi en við ætlum okkur
þannig að auðvitað finnst manni
mjög erfitt að vita að svona er
þetta. Vitanlega er það ekki bara
neikvætt þar sem það er auðvitað
miklu betra en þar sem fólk er
neytt til að vera óhamingjusamt í
hjónabandi. En samt sem áður er
þetta rosalega erfitt því skilnaður
kemur við svo marga,“ segir Sig-
rún sem segir að hver og ein at-
höfn sé sérstök. „Um leið og mér
fer að finnast starfið rútínubundið
vona ég að ég hafi vit á því að
hvíla mig og fara að gera eitthvað
annað því það er ótrúlegt tækifæri
að fá að taka þátt í þessum stóru
dögum hjá fólki og komast svona
nálægt þessum helgustu tilfinn-
ingum. Það eru algjör forréttindi.“
Trúarleg athöfn
Aðspurð hvort fólk sem giftir sig
í kirkju geri það almennt trúar
sinnar vegna viðurkennir Sigrún
að það sé bæði og. „Þessi hefð hjá
okkur er svo ofboðslega sterk og
það er svo hátíðlegt að gifta sig í
kirkju. Sumir eru sér mjög meðvit-
andi um að þetta sé trúarleg at-
höfn og við ýtum undir þann þátt
eins og okkur finnst eðlilegt að
gera. Við tölum líka um að fólk
eigi að nota tímann þegar það er
hljóð stund við altarið og biðja
hvort fyrir öðru. Reyndar held ég
að það einkenni marga Íslendinga
að fólk talar ekki mikið um trúna
en samt skiptir hún fólk miklu
máli. Ég finn það kannski meira
þegar fólk eignast fyrsta barnið
sitt og það kemur því á óvart hvað
það leggur mikla áherslu á að
barnið verði skírt. Þetta er svolítið
í þjóðarsálinni og uppeldinu hjá
mjög mörgum. Svo eru auðvitað
margir sem segja að þessi trúar-
legi þáttur skipti miklu máli, að fá
fyrirbænina og hefja þannig hjóna-
bandið.“
svanhvit@mbl.is
Morgunblaðið/Ernir
Sigrún Óskarsdóttir, prestur í Árbæjarkirkju : „Hjónin ganga í raun og veru út í lífið saman með blessun frá altari kirkjunnar. Stundin þegar hjóna-
efni krjúpa fyrir framan altarið og biðja hvort fyrir öðru finnst mér vera stund sem maður finnur sterkt að skiptir máli.“
Með því að gifta sig í kirkju
ganga hjónin út í lífið sam-
an með blessun frá altari
kirkjunnar, að sögn séra
Sigrúnar Óskarsdóttur.
„Ég sé hvað fólk er einlægt
í sínum ásetningi þegar
það giftir sig og þegar fólk
segir já þá kemur það frá
hjartanu.“
Að elska, virða og vera
trúr er algjör grundvöllur
og ef okkur tækist það á
hverjum degi þá væri
þetta auðvelt og þá yrði
sennilega miklu minna
um hjónaskilnaði en
raunin er.
Ganga saman út í lífið með
blessun frá altari kirkjunnar
Veraldleg
stofnun
Hjónavígsla nefnist sú at-
höfn þegar brúðhjón
ganga til kirkju til þess að
biðja Guð að blessa hjú-
skap sinn. Hjúskaparsátt-
málinn sjálfur er í eðli sínu
veraldleg stofnun. Karl og
kona sem heimild hafa til
hjúskapar lýsa því yfir í
áheyrn votta að þau vilji
vera hjón og síðan hand-
sala þau þennan sátt-
mála. Efnislega er enginn
munur á þessu hvort sem
um er að ræða borg-
aralegt brúðkaup eða
kirkjulegt. Samkvæmt ís-
lenskum lögum hafa
prestar og forstöðumenn
safnaða heimild til að
annast þennan borg-
aralega gjörning. Önnur
sambúðarform eru einnig
möguleg samkvæmt lög-
um, en kirkjan kemur ekki
nema að þessari, og hefur
heldur ekki lagalega
heimild til þess. Það sem
greinir kirkjulega hjóna-
vígslu frá borgaralegri er
fyrst og fremst ákveðin
afstaða brúðhjónanna til
kristinnar trúar.
Af vef Þjóðkirkjunnar