SunnudagsMogginn - 06.02.2011, Blaðsíða 4

4 6. febrúar 2011
Aukin tjónatíðni vegna öfgakennds veðurfars er ekki
það eina sem erlend vátryggingafélög líta til þegar
kemur að umhverfismálum. „Í skýrslu sem Ernst & Yo-
ung gaf út 2009 er fjallað um áhættuþætti í rekstri fyr-
irtækja og þar eru taldir upp fjórir helstu áhættuþætt-
irnir fyrir vátryggingageirann. Í öðru sæti yfir
áhættuþætti í rekstri vátryggingafélaga er það sem
kalla er „Radical Greening“ eða róttæk umhverf-
ishyggja,“ segir Lára.
Hún útskýrir þetta betur. „Samfélagið er stöðugt að
verða meðvitaðra um að vátryggingafélög geta lagt
sitt af mörkum á sviði umhverfismála þannig að ef þau
gera það ekki getur það haft neikvæð áhrif á ímynd og
orðspor félaganna.“
Þannig beiti stór fyrirtæki sem eru í viðskiptum við
vátryggingafélögin þau þrýstingi um að setja umhverf-
ismálin á oddinn og sömuleiðis fundu viðmælendur
Láru fyrir slíkum þrýstingi frá fjárfestum og fjárfest-
ingasjóðum. „Á hinn bóginn eru vátryggingafélögin
sjálf farin að þrýsta á sveitarfélögin, t.d. í Svíþjóð þar
sem þau vilja að byggingarreglugerðir verði endur-
skoðaðir og sömuleiðis byggðaskipulag. Ef sveit-
arfélögin heimila fólki að byggja niðri í flæðarmáli eða
á vatnsbökkum aukast líkurnar á tjónum af völdum
flóða til muna. Skilaboð vátryggingafélaganna eru ein-
föld; sé þetta leyft getur komið til þess að þau geti
ekki tryggt viðkomandi eignir, nema þá að við-
skiptavinir greiði mun hærri iðgjöld en nú tíðkast.“
Þrýstingur frá samfélaginu og fjárfestum
Lára Jóhannsdóttir rannsakar viðbrögð vátrygginga-
félaga við tíðari tjónum vegna loftslagsbreytinga.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
L
oftslagsbreytingar hafa í auknum
mæli áhrif á rekstrarumhverfi vá-
tryggingafélaga, segir Lára Jóhanns-
dóttir, doktorsnemi í viðskipta- og
umhverfisfræðum, sem var með erindi á
rannsóknarmálstofu Viðskiptafræðistofnunar
sl. fimmtudag. Lára hefur rannsakað aðgerðir
norrænna vátryggingafélaga á sviði umhverf-
is- og loftslagsmála, en sjálf er hún með 14 ára
sérfræðings- og stjórnunarreynslu úr íslensk-
um vátryggingageira.
„Við þurfum ekki annað en að kveikja á
sjónvarpinu eða opna blöðin til að sjá fréttir af
náttúruhamförum, s.s. flóðum, stormum,
skógareldum og skriðuföllum. Nýjasta dæmið
er flóðin í Ástralíu. Öfgakenndara veðurfar er
afleiðing loftslagsbreytinga, en slíkt leiðir til
eignatjóna, slysa og dauðsfalla og er því ná-
tengt vátryggingarekstri.“
Misjafnt er eftir löndum hvernig brugðist er
við ástandinu. „Sum tjónanna heyra undir vá-
tryggingafélög á frjálsum markaði en önnur
falla undir nokkurs konar viðlagatrygg-
ingasjóði. Víða er þó lítil sem engin vernd til
staðar, til að mynda í fátækum samfélögum.
Þó svo að til staðar séu opinberir sjóðir eins og
t.d. á Íslandi og í Noregi þá lendir engu að síð-
ur hluti tjónanna á einkareknum vátrygginga-
félögum. Þar má nefna tjón vegna skýfalls og
asahláku, óveðurstjón eða þegar þök gefa sig
vegna snjóþunga svo fátt eitt sé nefnt.“
Að sögn Láru eru vátryggingafélög úti í hin-
um stóra heimi í vaxandi mæli farin að taka
mið af umhverfis- og loftslagsmálum í dag-
legum rekstri. Rannsókn hennar beinist að
stöðu mála hjá norrænum vátrygginga-
félögum, en hún hefur tekið 67 viðtöl við 80
einstaklinga hjá tryggingafélögum í Dan-
mörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Íslandi,
Færeyjum og Álandseyjum.
Tækifæri til nýsköpunar
„Stærri vátryggingafélögin sjá þessar breyt-
ingar ekki eingöngu sem ógn, heldur einnig
sem tækifæri í því að þróa og bjóða nýjar
vátryggingalausnir,“ segir Lára. „Íslensku vá-
tryggingafélögin hafa fram til þess lítt leitt
hugann að þessum málum og sjá umhverf-
ismál fyrst og fremst sem kostnað. Það á einn-
ig við um vátryggingafélög í öðrum eyja-
samfélögum, þ.e. í Færeyjum og á
Álandseyjum. Umhverfismál eru stundum
skoðuð úr frá kenningum sem kallast „win-
win“, „win-loose“ eða „stefnumörkun í um-
hverfismálum“. Sú síðastnefnda brúar bil
hinna tveggja áherslnanna. Fyrirtæki sem ein-
kennast af „win-loose“-hugsunarhætti líta á
umhverfismál sem kostnað sem hamli fram-
leiðni á meðan fyrirtæki þar sem „win-win“
hugsunarháttur ríkir líta svo á að umhverf-
isverndin auki framleiðni, skapi samkeppn-
isforskot og stuðli að betri nýtingu auðlinda.
Þó að loftslagsbreytingar feli í sér hugsanlegar
ógnir fyrir vátryggingageirann feli þau einnig í
sér tækifæri til nýsköpunar.“
Íslensku viðtölin tók Lára á tímabilinu frá
september til desember 2009. „Skortur á
stefnu á þessu sviði kom skýrt fram í sam-
tölum við hérlenda stjórnendur og sérfræð-
inga,“ segir hún. „Þegar ég velti því upp hvort
smæð félaganna væri þeim hindrun var því
svarað til að auðvelt væri að sníða stakk eftir
vexti“ og „að þau væru ekki smá í samanburði
við önnur íslensk fyrirtæki“. Meðal hindrana
var talið að það vantaði sameiginlegan vett-
vang fyrir vátryggingafélög til að ræða þessi
mál. Það kann að vera að engin ástæða sé fyrir
íslensk tryggingafélög að flýta sér í þessum
málum en þau þurfa að vita um hvað umræð-
an snýst svo þau geti tekið upplýsta ákvörðun
um það hvenær tímabært er að bregðast við,
eða hagnýta sér tækifæri.“
En verður hún vör við hugarfarsbreytingu í
þessum efnum hér á landi? „Hjá sumum ís-
lensku viðmælendunum kom fram að það
væri eins og spark í rassinn að ég skyldi biðja
um viðtal við þá. Til marks um það hve
skammt á veg umræðan er komin þá sá einn
viðmælandi minn ekki tengingu á milli vá-
tryggingafélaga og loftslagsbreytinga. Sex vik-
um síðar fór ég í sama félag og þá hafði málið
verið rætt í framkvæmdastjórninni í millitíð-
inni.“ Þannig hafi rannsókn Láru í raun hreyft
við vátryggingafélögunum, þó svo að slök
mæting þeirra á fyrirlestur hennar í vikunni
gefi til kynna að enn sé langt í land. „Í mínum
huga endurspeglar það stöðuna ágætlega en
vonandi munu framsýnir stjórnendur sjá
tækifæri í því að „horfa lengra en nefið nær“
og tryggja að jafnvægis milli skammtíma
hagnaðar og langtímasjónarmiða verði gætt í
rekstri félaganna.“
Að horfa
lengra en
nefið nær
Loftslagsbreyting-
ar ræddar hjá vá-
tryggingafélögum
Flóð og óveður hafa gert usla meðal húseigenda í Ástralíu að undanförnu og þau mál koma til kasta vátryggingafélaga.
Reuters
Vikuspegill
Bergþóra Njála Guðmundsdóttir
ben@mbl.is
Viðmælendur Láru
hafa bent á að það
skipti máli hversu
sýnileg vandamálin
eru. Hér á landi séu
ríkulegar orku- og
vatnsauðlindir,
vandamál vegna úr-
gangs séu ekki áber-
andi né flóð í þétt-
býlisstöðum o.þ.h.
„Ég varð t.d. vör við
það á Álandseyjum
að þar eru menn mun
meðvitaðri um um-
hverfismál þótt í ljósi
smæðar eigi þeir erf-
itt með að bregðast
við,“ segir hún.
Sýnileiki
mikilvægur
flugfelag.is
Netið
Þú færð alltaf
hagstæðasta verðið
á www.flugfelag.is