Morgunblaðið - 12.10.2010, Page 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 2010
Ég trúði vart mín-
um eigin eyrum þegar
fjárlagafrumvarp „vel-
ferðarstjórnarinnar“
var kynnt sl. föstudag.
Gat verið að heilbrigð-
iskerfið væri einungis
ætlað Reykvíkingum,
var líf og heilsa íbúa á
landsbyggðinni á ein-
hvern hátt minna
virði? Hver er eig-
inlega hugsunin hjá
ráðamönnum þegar svona ákvarð-
anir eru teknar og hvernig í ósköp-
unum eru þær teknar? Sú vanvirð-
ing sem íbúum landsbyggðarinnar
er sýnd með þessu útspili heilbrigð-
isráðherra er yfirgengileg.
Heilbrigðisstofnun
Suðurlands og önnur
landsbyggðarsjúkra-
hús hafa um árabil set-
ið undir stöðgum
áróðri um óhagkvæma
og gagnslitla sjúkra-
húsþjónustu af hendi
yfirvalda þrátt fyrir að
ítrekað hafi verið sýnt
fram á að þessi sjúkra-
hús eru einmitt hag-
kvæmar rekstrarein-
ingar og veita
afbragðsþjónustu.
Ég er yfirhjúkr-
unarfræðingur á heilsugæslustöð
Selfoss sem er ein af átta heilsu-
gæslustöðvum Heilbrigðisstofnunar
Suðurlands. Undanfarin ár höfum
við á stofnuninni skorið niður allt
sem hægt er. Við erum löngu búin
með alla fitu, vöðvarnir eru orðnir
rýrir og varla nokkuð eftir nema
beinahrúgan. Starfsfólk hefur verið
einhuga um að gera allt sem í sínu
valdi stendur til að koma í veg fyrir
að þjónusta við íbúa skerðist.
Þeir sem starfa við heilsugæslu
úti á landi vita hvers virði góð
sjúkradeild er. Sjúkradeildir eru
órjúfanlegur hlekkur í starfsemi
heilsugæslustöðva. Við búum ekki
við þann munað að geta veitt
heimahjúkrun allan sólarhringinn,
það hefur aldrei verið veitt fjárveit-
ing í slíkan lúxus á landsbyggðinni,
bara í Reykjavík.
Um 18% af skjólstæðingum
heimahjúkrunar heilsugæslunnar á
Selfossi leggjast reglulega inn á
sjúkradeild Hsu vegna veikinda. Ef
þjónustu hennar nyti ekki við gætu
þessir skjólstæðingar okkar ekki
búið heima, þeir væru löngu komnir
inn í hjúkrunarrými, það er að
segja ef rýmin væru til. Við skulum
ekki láta okkur dreyma um að
Landspítalinn geti tekið við þessum
skjólstæðingum okkar og leyft
þeim að jafna sig fyrir heimferð.
Það er vert að hafa í huga að í heil-
brigðisumdæmi Suðurlands bíða nú
29 einstaklingar eftir hjúrk-
unarrými.
Að leggja niður sjúkradeildir á
landsbyggðinni er ekki raunhæfur
kostur, hugmyndin er illa ígrunduð
og kemur ekki til með að skila þeim
sparnaði sem til stóð. Það þyrfti að
efla heimahjúkrun gríðarlega, sól-
arhringsþjónusta yrði að vera í boði
um allt land, nægt starfsfólk yrði
að vera starfandi til að geta farið
mörgum sinnum á sólarhring í vitj-
anir. Ekki má gleyma að fjarlægðir
í eina heimsókn geta verið 200 km
eða lengri. Aðstandendur yrðu að
sjá um sinn veika ættingja á milli
vitjana og við vitum öll að slíkt er
ekki á færi þeirra eins og staðan er
í dag. Það hafa því miður fáir efni á
að taka sér frí frá störfum.
Með þessum gjörningi er gróf-
lega vegið að grunnstoðum sam-
félagsins og er heilsu og öryggi
íbúa svæðisins stefnt í stórfellda
hættu, við slíkt verður ekki unað.
Skora ég á heilbrigðisráðherra
að fara yfir áformin aftur og þá í
samvinnu við fagfólk og stjórn-
endur stofnananna svo óbæt-
anlegur skaði hljótist ekki af verkn-
aði þessum.
Er heilbrigðisþjónusta Íslendinga
komin á vonarvöl?
Eftir Unni
Þormóðsdóttur »Undanfarin ár hefur
verið skorið stíft nið-
ur. Við erum löngu búin
með alla fitu, vöðvarnir
eru orðnir rýrir og varla
nokkuð eftir nema
beinahrúgan.
Unnur
Þormóðsdóttir
Höfundur er hjúkrunarfræðingur.
Nú hef ég eins og
margir aðrir verið að
velta fyrir mér vænt-
anlegum niðurskurði í
heilbrigðiskerfinu,
hann kemur illa við
mig eins og marga
aðra. Í dag bý ég á
Austurlandi en er
fædd og uppalin á Sel-
fossi. Þegar ég fædd-
ist var nefnilega tekið
á móti börnum á
Sjúkrahúsi Suðurlands. Nú blasir
það við að sá náttúrulega eðlilegi
atburður sem barnsfæðing er, sé
orðinn lúxus þeirra sem búa á höf-
uðborgarsvæðinu, svona eins og að
kíkja í tónleikahúsið eða óperuna.
Þetta er þó löngu orðin staðreynd á
Austurlandi og mín skoðun er sú að
frekar þyrfti að bæta þjónustuna en
skera hana niður.
Á Austurlandi er þetta nefnilega
alls ekki einfalt mál – að fæða barn.
Reyndar er hægt að segja að þetta
sé orðið að einskonar vísindum, fólk
má helst ekki eignast barn yfir
vetrarmánuðina og þarf að reyna að
sneiða framhjá sumarfríum hina
mánuðina.
Í dag er fæðingardeild fjórðungs-
ins staðsett á Neskaupstað í Norð-
firði. Fyrir þá sem ekki þekkja til
þýðir þetta að fyrir þá sem búa ut-
an þess byggðarkjarna á Austur-
landi þarf að minnsta kosti að fara
yfir einn, ég myndi segja ansi háan,
fjallveg. Gömlu einbreiðu göngin í
Oddskarði eru í 632 metra hæð yfir
sjávarmáli – þetta er eina aðkoman
að sjúkrahúsinu á Austurlandi. Við
skulum svo ekki gleyma því að
þessi eini fjallvegur er aðeins fyrir
þá sem eru svo heppnir að búa við
sjávarsíðuna í Fjarðabyggð, Breið-
dalsvík og Djúpavogi – þrátt fyrir
að það sé kannski hálf raunalegt að
kalla þetta heppni þar sem vega-
lengdirnar eru ærnar. En kíkjum á
„fæðingarleiðirnar“ fyrir restina af
Austurlandi. Næsti bær við Fjarða-
byggð er Egilsstaðir. Til að komast
á fæðingardeild frá Egilsstöðum
bætist við annar, þó aðeins lægri,
fjallvegur. Fagridalur er í „aðeins“
350 metrum yfir sjávarmáli. Til
samanburðar má nefna að Hellis-
heiði sú sem liggur á milli Reykja-
víkur og Selfoss er í 374 metrum
yfir sjávarmáli. Ekki vandamálið,
vegalengdin orðin 70 km þegar nú
er komið við sögu og tveir fjall-
vegir. Næsti bær við er svo Seyð-
isfjörður, ég segi nú bara Guð
hjálpi þeim sem dettur í hug að
reyna að koma barni í heiminn frá
þeim bæ að vetri til.
Hjá þeim byrjar ferðin
á spítalann á Fjarð-
arheiðinni, 620 metra
yfir sjávarmáli og hálf-
gert veðravíti. Eftir
hana eru Seyðfirðingar
nánast komnir á Egils-
staði og renna því
sömu leið og hér-
aðsbúar sem leið ligg-
ur á Neskaupstað.
Svipað gildir um þá
sem búa á Borgarfirði
eystri. Yfir Vatnsskarð
eystra, 431 metra yfir sjávarmáli,
leggja Borgfirðingar leið sína og
eftir það eru um 70 km að Egils-
stöðum á malarvegi að mestu leyti
auk annarra 70 km að Neskaup-
stað. Vopnfirðingar eru að sama
skapi óraveg í burtu og leggja því
ekki einu sinni í það að sækja sína
þjónustu á Neskaupstað heldur
bruna í mun betri þjónustu á Ak-
ureyri. Já, það er ekki fyrir neinar
veimiltítur að eignast barn á Aust-
urlandi. Guð forði fólki svo frá því
að fæðingin sjálf gangi illa því þá
þarf að bruna 70 km yfir tvo fjall-
vegi á Egilsstaði frá Neskaupstað
og fljúga í klukkutíma til Reykja-
víkur.
Það er alls ekki að ástæðulausu
að margir þeir Austfirðingar sem
eiga von á barni yfir vetrarmán-
uðina hreinlega drífi sig suður til
Reykjavíkur eða norður á Akureyri
og bíði þar allt upp í mánuð eftir að
barnið komi í heiminn. Það getur jú
verið um líf og dauða að tefla, en
það eru því miður ekki allir svo
heppnir að hafa kost á því. Myndu
borgarbúar sætta sig við það að
eyða mánuði af fæðingarorlofi, jafn-
vel beggja foreldra, í kostn-
aðarsamri bið eftir barninu? Á fólk-
ið sem byggir landsbyggðina ekki
betra skilið? Þú átt að geta eignast
þitt barn á þínu heimasvæði án ótta
við að komast ekki á sjúkrahús
vegna manneklu eða hreinlega veð-
urs. Án ótta við það að barnið komi
skaddað frá fæðingu eða lífvana.
Er með væntanlegum nið-
urskurði verið að verðleggja líf?
Hvernig verðmetur
maður líf?
Eftir Ingigerði
Erlingsdóttur
»Nú blasir það við að
barnsfæðingar séu
orðinn lúxus þeirra sem
búa á höfuðborgarsvæð-
inu. Þyrfti ekki frekar
að bæta þjónustuna en
skera hana niður?
Ingigerður
Erlingsdóttir
Höfundur er verkfræðingur.
Nú er að verða kom-
ið hálft ár frá kosn-
ingum og enn er allt í
lamasessi hér á Álfta-
nesi þrátt fyrir stór-
karlalegar yfirlýsingar
núverandi meirihluta,
þ.e. sjálfstæðismanna
og pólitískra viðhengja
þeirra í Fiðrilda-
framboðinu og
Framsóknarflokknum
eftir kosningar. Menn voru svo
bjartsýnir um framgang mála að það
var ekki einu sinni gerð fjárhags-
áætlun fyrir árið 2011. Nú í byrjun
október er ekki að sjá að neitt bóli á
sameiningu við önnur sveitarfélög
og reyndar virðast engar viðræður
fara fram utan einhverra óljósra
þreifinga við Garðabæ. Engin samn-
ingsmarkmið hafa verið kynnt. Eng-
ar tilkynningar um gang mála hafa
sést á heimasíðu sveitarfélagsins. Af
hverju eru menn að laumupokast
svona?
Á síðasta bæjarstjórnarfundi sem
haldinn var 29.9. eftir gott sumarfrí
voru sameiningarmál ekki einu sinni
á dagskrá. Hvað á það að þýða? Á
fundum með starfsfólki sitja bæjar-
fulltrúar eins og verstu lúpur og
setja upp mildan og mæðulegan svip
og segjast skilja en hafa engin svör.
Sitja kjörnir fulltrúar með hendur
í skauti og bíða eftir að hlutirnir ger-
ist af sjálfu sér eða er oddviti sjálf-
stæðismanna einfaldlega of upptek-
inn við að sækja um bæjarstjóra-
störf í öðrum sveitarfélögum til að
geta fylgt málum eftir? Af hverju
hefur ekkert verið rætt við borgar-
yfirvöld í Reykjavík sem þó lýstu yf-
ir sérstökum vilja til að kanna sam-
einingarmál við Álftanes í vor?
Margir skemmtilegir möguleikar
myndu augljóslega opnast við slíka
sameiningu bæði gagnvart Reykvík-
ingum og Álftnesingum.
Sú stóraukna skattheimta sem
sjálfstæðismenn standa fyrir hérna
á Álftanesinu umfram það sem aðrir
landsmenn mega þola er farin að
bíta allhressilega, margir sem geta
farið, fara. Aðrir þreyja þorrann
bundnir í átthagafjötra. Verst stend-
ur barnafólkið:
Máltíð fyrir nema í Álftanesskóla
kostar nú 468 kr. Í Hafnarfirði kost-
ar máltíðin 272 kr. og í Reykjanesbæ
242 kr. og í Reykjavík kostar mat-
urinn víðast 250 kr. svo dæmi séu
tekin.
Engin niðurgreiðsla er í tónlistar-
nám eða aðrar tómstundir barna og
unglinga. Tónlistarnám fyrir grunn-
skólanema í Tónlistarskóla Álfta-
ness kostar 84.000 yfir veturinn fyrir
tvær 25 mín. kennslustundir á viku
(sem hafa verið styttar úr 30 mín-
útum frá síðasta skólaári).
Engin frístundakort eru eins og
þekkist í nágrannasveitarfélögunum
og forráðamenn barna sem stunda
íþróttir eða tómstundir utan Álfta-
ness þurfa að greiða það að fullu án
styrks eða niðurgreiðslu frá sveitar-
félaginu og sem dæmi má nefna að
fimleikaástundun 7 ára nemanda í
íþróttafélagi í Hafnarfirði kostar um
90.000 kr. yfir skólaárið.
Aðgerðaleysi, skortur á framtíð-
arsýn og doði er það sem íbúar
Álftaness þurfa síst á að halda um
þessar mundir og því skorum við á
bæjaryfirvöld að reka af sér slyðru-
orðið og láta verkin tala.
Það er dýrt að búa á Álftanesi
Eftir Tuma Kol-
beinsson og Elsu
Báru Traustadóttur
»Máltíð fyrir nema í
Álftanesskóla kostar
nú 468 kr. Í Hafnarfirði
kostar máltíðin 272 kr. og
í Reykjanesbæ 242 kr.
Elsa Bára
Traustadóttir
Tumi er kennari en Elsa Bára er
sálfræðingur. Þau eru foreldrar og
búa á Álftanesi.
Tumi
Kolbeinsson
Mikil viðbrögð voru við haust-
jafndægragátunni og þakkar Morg-
unblaðið þátttökuna. Rétt lausn á
gátunni er:
Lifnar einstakt litaraft
löturhægt í friði og spekt.
Eftirtekt er allt sem þarft
undravert í tómsins nekt.
Dregið hefur verið úr réttum
lausnum.
Ingibjörg Eiríksdóttir, Skarðshlíð
6i, 603 Akureyri, fær bókina Sögu-
staðir – í fótspor W.G. Collingwoods
eftir Einar Fal Ingólfsson, Finnur
Sturluson, Starengi 54, 112 Reykja-
vík, fær bókina Á vígvelli siðmenn-
ingar eftir Matthías Johannessen og
Dóra Magnúsdóttir, Gnitakór 6, 203
Kópavogi, fær bókina Matur og
drykkur eftir Helgu Sigurðardóttur.
Vinningshafar geta vitjað bókanna í
afgreiðslu Morgunblaðsins, Hádeg-
ismóum 2, 110 Reykjavík.
Lausn Haustjafndægragátu
Anna Ívarsdóttir og Guðrún
Óskarsdóttir Íslandsmeistarar
Um helgina var fór fram Íslands-
mót kvenna í tvímenningi. Þátttakan
var fremur dræm eða 17 pör.
Anna Ívarsdóttir og Guðrún Ósk-
arsdóttir unnu mótið sannfærandi en
þær tóku forystuna um miðbik móts.
Lokastaðan í %:
Anna Ívarsd. og Guðrún Óskarsd. 59,2
Alda Guðnad. og Stefanía Sigurbjörnsd. 56,8
Erla Sigurjónsd. og Dóra Axelsd. 54,9
Bryndís Þorsteinsd. – María Haraldsd. 54,7
Frá eldri borgurum
í Hafnarfirði
Föstudaginn 8. október var spilað
á 14 borðum.Úrslit urðu þessi í N/S
Bragi Björnss. – Bjarnar Ingimarsson 354
Friðrik Jónss. – Jóhannes Guðmannss. 351
Ragnar Björnss. – Pétur Antonsson 349
Magnús Halldórss. – Björn Árnason 342
A/V
Skarphéðinn Lýðss. – Eiríkur Eiríkss. 408
Kristján Þorlákss. – Haukur Guðmss. 363
Skúli Bjarnason – Nanna Eiríksd. 346
Þorvaldur Þorgrss. – Kristín Jóhannsd. 339
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni