Hamar - 01.06.1958, Blaðsíða 35

I
HAMAR
35
Þróun heilbrigðismála í Ilafnarfirði
(Framhald af bls. 33)
Heilsuverndarstarfsemi eins
og er í Rvík og sumum öðrum
kaupstöðum, hefur verið hér
af mjög skornum skammti.
Læknarnir, og þá aðallega hér-
aðslæknirinn, hafa annast bólu-
setningar við ýmsum næmum
sjúkdómum. Læknir hefur ver-
ið við barnaskólann í rúm 20
ár og aðallega unnið tannlækn-
isstörf. Lögboðin skólaskoðun er
framkvæmd við barnaskólana á
hverju hausti og sömuleiðis við
framhaldsskólana. Síðustu árin
hefur eftirlit með vanfærum
konum verið á St. Jósefsspítal-
anum og Sólvangi, en flestar
hafa þær leitað til heilsuvernd-
arstöðvar Reykjavíkur og svo er
um aðra þætti heilsuverndar
þar, að Hafnfirðingar hafa not-
ið þar góðs af, enda stutt að
fara og góðar samgöngur á milli
bæjanna.
Sjúkrahús.
Skömmu eftir að læknir varð
búsettur hér í bænum, var farið
að ræða um nauðsyn á sjúkra-
skýli (sjúkrahúsi) fyrir bæinn,
Undirtektir voru dræmar a. m.
k. hjá forráðamönnum bæjar-
málanna og mun nálægðin við
Reykjavík hafa valdið þar miklu
um.
Um 1921 reisti Hjálpræðisher-
inn steinsteypt hús við Austur-
götu fyrir starfsemi sína. Gerði
hann bænum tilboð um, að hafa
2 sjúkraherbergi í kjallara húss-
ins mót því, að nokkur styrkur
fengist úr bæjarsjóði. Þessi tvö
herbergi komu strax að góðum
notum, þó lítil væru. Voru þar
framkvæmdar nokkrar skurðað-
gerðir, þó aðstæður allar væru
erfiðar, og lánuðust þær vonum
fremur. Nokkrum árum síðar
var mikill hörgull á sjúkrarúm-
um fyrir berklaveika sjúklinga.
Var þá allt húsið tekið í notkun
fyrir slíka sjúkhnga, en Hjálp-
" ræðisherinn flutti trúboðsstarf-
semi sína í annað liús. Var for-
ráðamönnum hans um eitt skeið
það mikið áhugaefni, að gera
húsið að sjúkrahúsi fyrir bæinn,
þó það væri mjög óhentugt til
slíkrar starfsemi.
Árið 1922 hafði kaþólska trú-
boðið keypt Jófríðarstaðaeign-
ina með það m. a. fyrir aug-
um að reisa hér sjúkrahús og
skóla. Var því leitað til systr-
anna í Landakoti, að þær
hefðust handa um byggingu
sjúkrahúss í bænum og sam-
þykkti bæjarstjórnin að lána
systrunum nokkurt fé til bygg-
ingarinnar um ákveðinn tíma.
Var svo hafizt handa um bygg-
ingu sjúkrahússins og það vígt
5. september 1926. Það sýndi sig
brátt að lítt hafði verið hugsað
um starfsfólkið og hagkvæm
vinnuskilyrði þess er sjúkrahús-
ið var byggt. Var því bygging-
unni breytt að nokkru og hún
stækkuð fyrir fáum árum síðan
og er hún nú mjög þægileg og
vistleg, jafnt fyrir sjúklinga sem
starfsfólk. Sjúkrarúm eru 44 áuk
skurðstofu og rannsóknarstofu,
röntgenherbergis, ljóslækninga-
stofu og dvalarstaða fyrir sjúkl-
inga, sem hafa fótavist. Eins og
að líkum lætur, markaði þessi
stofnun á sínum tíma, tímamót
í heilbrigðismálum bæjarins og
hefur hún verið bæjarbúum til
ómetanlegs gagns. Sjúkrahús
þetta hefur ekki notið nokkurs
styrks úr bæjarsjóði fyrr en nú
síðustu tvö árin.
Þegar Hjálpræðisherinn . var
hættur sjúkrahússrekstri sínum,
ið hér síðan smáfjölgandi. Nú
eru auk héraðslæknisins starf-
andi við sjúkrahúsin og sjúkra-
samlagið 7 læknar. Eru tveir
þeirra sérfræðingar, annar í
kvensjúkdómum og fæðingar-
hjálp og hinn í alm. skurðlækn-
ingum. Auk þess er hér búsett-
ur sérfræðingur í barnasjúkdóm-
um, en hún vinnur nær ein-
göngu í Reykjavík. I nokkur ár
var hér sérfræðingur í háls- nef
og eyrnasjúkdómum og saknar
fólks þess mikið, að hafa ekki
slíkan sérfræðing. Sömuleiðis
nokkru þessi mál. Æskilegt væri
að mínum dómi. að þetta starf
væri sameinað héraðslæknis-
starfinu eða þá, að ungur og
áhugasamur maður væri sendur
út, t. d. til Stokkhólms á níu
mánaða námskeið þar og hefði
svo heilbrigðisfulltrúastarfið
sem aðalstarf, þegar heim væri
komið. Sé starf þetta vel rækt,
þá er það mikilvægur liður í
heilsuvernd.
Ræjarhjúkrunarkona hefur
verið hér síðan 1924. Hefur hún
bæði hjúkrað sjúklingum og
ellihrumu fólki á heimilum og
auk þess aðstoðað lækna við
skólaeftirlitið. Auk þessa starfa
vitanlega lærðar hjúkrunarkon-
ur við bæði sjúkrahúsin.
Þessi mynd er tekin af Hafnarfirði uppi hjá Setbergi og sýnir bæinn að norðaustan. Stóra húsið fremst á
nujndinni er Sólvangur, hin nýja elli- og sjúkrahúsbygging Hafnfirðinga.
leigði hann bænum húsið til
starfrækslu elliheimilis. Mun
það hafa verið um 1935. Það
kom samt brátt í ljós, að húsið
var of lítið og óhentugt til starf-
seminnar. Brátt vaknaði áhugi
kvenna fyrir stofnun fæðingar-
heimilis og hafði Verkakvenna-
félagið þar forgöngu. Var það
álit bæjarstjórnar, að heppileg-
ast myndi vera a. m. k. fyrst um
sinn að sameina hvorn tveggja
þessa starfsemi í eina byggingu
og varð það svo úr, að hið
myndarlega og stílhreina elli-
og hjúkrunarheimili Sólvangur
var reist miðsvæðis í bænum,
en þó dálítið útúr, á fallegum
stað. Var starfsemin þar hafin
seint á árinu 1953. Eru þar rúm
fyrir rúma 100 vistmenn auk
röntgen- og ljóglækningastofu,
íbúðar fyrir starfsfólk og ann-
arra hluta, sem nauðsynlegir eru
til rekstursins. I þessari bygg-
ingu og út af fyrir sig, er fæð-
ingarheimili með plássi fyrir 10
mæður auk tveggja fæðingar-
stofa og barnastofu.
Læknar og lyfjabúð.
Eins og fyrr segir settist fyrsti
læknirinn hér að 1903 sem að-
stoðarlæknir héraðslæknisins í
Reykjavík. Árið 1908 var Hafn-
arfjarðarhérað stofnað og sat
héraðslæknirinn í Hafnarfirði.
Árið 1917 settist hér að fyrsti
embættislausi (praktiserandi)
læknirinn og hefur læknum far-
væri mjög æskilegt að sérfræð-
ingur í lyflæknissjúkdómum
væri starfandi hér við sjúkra-
húsið.
Fyrir um það bil þrjátíu ár-
um, settist hér að eldri læknir,
sem eingöngu gaf sig að tann-
Nuddkona hefur verið starf-
andi hér samfleytt í rúm 30 ár
og tannsmiður í 15 ár.
Starfsemi félaga.
Ymis félagastarfsemi.
bæði beint og óbeint eru tengd
sem
heilbrigðismálum bæjarins, eru
hér starfandi, sérstaklega á síð-
ari árum. Má þar til telja ýmiss
konar íþróttastarfsemi og bygg-
ing sundlaugar, barnaverndar-
starfsemi og starfrækslu leik-
valla fyrir börn, stofnun Krabba
meinsfélags og Rauðakrossdeild
ar. Kom sú síðastnefnda á sjúkra
flutningum hér og fyrir ná-
grennið og annast Rafveita bæj-
arins reksturinn. Einnig hefur
Fegrunarfélagið átt sinn þátt í
að auka þrifnað og þrifnaðar-
kennd bæjarbúa og síðast en
ekki sízt var það til mikils þrifn-
aðarauka, er stofnað var til
reksturs verksmiðjunnar „Lýsi
& Mjöl“, sem vinnur úr öllu
slógi og öðrum fiskúrgangi, sem
áður var látinn grotna í fjör-
unni og í hrauninu til mikils
óþrifnaðar. Nú er unnið úr
þessu verðmæt útflutningsvara.
Lokaorð.
Þótt mikið hafi áunnist í heil-
brigðismálum þessi 50 ár síð-
an Hafnarfjörður fékk sín kaup-
staðarréttindi, þá er, eins og von
er til, margt enn ógert og margt
gæti verið betur gert. Hefur
verið drepið á sumt hér að fram-
an.
Bærinn hefur þanizt mjög
út síðustu árin, t. d. ýmis
gripahús, sem áður voru í út-
jaðri bæjarins eða fyrir utan
hann, eru nú komin með sínum
mykjuhaugum inn í bæinn, inn
á milli íbúðarhúsanna. Þarf
þegar í stað að bæta úr þessu.
Bærinn hefur öll skilyrði til að
vera fyrirmyndarbær hvað
þrifnað og hollustu viðvíkur og
veðursældin hér er annáluð,
enda er ég ekki í vafa um, að
hún, ásamt yfirleitt góðum
húsakosti bæjarbúa, hefur átt
sinn mikla þátt í því, hve far-
sóttir hafa oft farið hér mjúkum
höndum um, í samanburði við
mörg önnur byggðarlög.
lækningum. Fimm árum síðar
opnaði tannlæknir hér læknis-
stofu, en hætti eftir nokkm- ár.
Síðastliðin 10 ár hefur verið hér
starfrækt tannlæknisstofa.
Sérstök lyfjabúð var opnuð
hér í apríl 1918. Var það bæjar-
búum ómetanlegt happ, að hún
var í fullum gangi er spænska
veikin gekk hér.
Aðrir starfsmenn
heilbrigðismála.
Árið 1909 ákvað bæjarstjórn
að kaupstaðurinn skyldi vera
sérstakt Ijósmóðurumdæmi.
Einnig hefur ljósmóðirin í
Garða- og Bessastaðahreppi ver-
ið búsett hér. Síðan fæðingar-
heimilið að Sólvangi tók til
starfa, hafa verið þar fastar ljós-
mæður og eru þær nú fjórar tals
ins.
Heilbrigðisfulltrúa hefur bær-
inn haft síðan 1920. Starf þetta
hefur verið lítið annað en nafn-
ið tómt, enda lágt launað og
hefur því ekki verið unnt að fá
mann í það starf með nokkra
sérþekkingu á því sviði. Að vísu
mun núverandi heilbrigðisfull-
trúi hafa verið nokkra mánuði í
Reykjavík til að kynna sér að
í tilefni
50 ára afmælis
Hafnarfjarðarkaupstaðar
sendum við
bæjarbúum
beztu kveðjur
og árnaðaróskir.
B^sfgrln^arfélag: Alþýðu