Morgunblaðið - 12.05.2011, Qupperneq 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 2011
Það er orðið alveg
fullljóst að núverandi
stjórnkerfi í þessu
landi hefur beðið al-
varlegt skipbrot.
Það fulltrúalýðræði
sem við búum við er
ekki lengur í sam-
ræmi við nútímann.
Þetta gamla fulltrúa-
lýðræði var upp-
runalega byggt upp
miðað við þær að-
stæður sem ríktu á þeim tíma
þ.e.a.s. þegar ekki var hægt að
safna saman fólki landsins á einn
stað til þess að ganga frá stjórn
landsins. Nú er komin sú tækni að
það er hægt að stofna til tölvu
þjóðaratkvæðagreiðslu með mjög
litlum tilkostnaði. Ísland gæti orð-
ið fyrsta þjóðlýðræðisland í heim-
inum sem setti upp slíkt kerfi og
eflaust yrði það til þess að önnur
lönd færu fljótlega að taka upp
slíkt kerfi. Þjóðaratkvæða-
greiðslan sem fram fór um hina
skelfilegu Icesave-samninga er eitt
skýrasta dæmi um hvernig þetta
úrelta fulltrúalýðræðiskerfi sem
við búum við hefur brugðist svo al-
varlega að við þetta verður ekki
búið lengur.
Íslendingar sem eru með 63
þingmenn en eru aðeins einn þús-
undasti af t.d. fólksfjölda í Banda-
ríkjunum. Ef það þyrfti sama hlut-
fall til þess að stjórna
Bandaríkjunum væru þeir með
63.000 þingmenn. Það er hverjum
manni ljóst að slíkur fjöldi mundi
aldrei afkasta miklu.
Stjórnarskrármálið sem full-
trúalýðræðið klúðraði svo eft-
irminnilega er að verða eins og
steinrunnin tröllskessa sem dagaði
uppi við það að sólin kom upp. Sú
spurning hefur komið upp í sam-
bandi við það mál hvort það klúður
hafi verið kannski viljandi gert.
Stjórnarskrá er í raun lágmarks-
réttindi venjulegs ríkisborgara
sem á að tryggja það að fulltrúa-
lýðræði fari ekki út fyrir þann
ramma sem stjórnarskráin setur.
Stjórnarskráin er sú girðing sem
enginn þingmaður má fara út fyr-
ir, án þessara tak-
marka sem hún setur
er eins og ef bóndi
setti hesta sína í óg-
irtan haga. En með
nýrri stjórnarskrá
verður að koma dóm-
stóll sem hefur það
eina hlutverk að
dæma í stjórnarskrár-
málum, án þess er
hún vita gagnslaus.
Þátttaka fólks í síð-
ustu kosningum til
stjórnlagaþings er því
miður byggð á van-
þekkingu hins almenna borgara.
Það hefur algjörlega brugðist í
hinu íslenska menntakerfi að koma
fólki í skilning um hvaða þýðingu
stjórnarskráin hefur. Með því
ákvæði sem sett var í sambandi við
stjórnlagaþingið að ætlast til þess
að kjósendur væru að virða kynja-
jafnrétti þá er sú regla í raun and-
stæð lýðræði. Lýðræði hefur þann
frumtilgang að meirihluti kjósenda
ráði hverjir hljóta kosningu. Þegar
farið er út í að jafna fjölda kosinna
fulltrúa eftir kynjum er í raun
komin upp alveg ný tegund af
„ólýðræði“ Þetta er því miður stað-
reynd sem fáir þora að viðurkenna.
Það gífurlega atvinnuleysi sem
er orðið fastur þáttur í íslensku
þjóðlífi og er að sliga íslenskan
efnahag.
Það hefur komið í ljós að margir
af foringjaliðinu í þessu landi eru
skráðir fyrir fleiri en einu emb-
ætti. Það hlýtur að vera mjög að-
kallandi verkefni að kanna hvað
margir í „embættismannakerfinu“
eru skráðir til starfa í meira en
einu starfi og hirða til sín skatt-
peninga fólksins og um leið van-
rækja hugsanlega bæði störfin. Ég
minnist þess að bæjarstjóri í einu
stóru sveitarfélagi var jafnframt
forstjóri fyrir opinberri stofnun.
Hvort starfið fyrir sig var í raun
fullt starf. Það er alveg kominn
tími til þess að koma í veg fyrir
svona valdagræðgi um leið að stór
hluti af atvinnulausum fengi vinnu.
Sú staðreynd er í raun komin upp
að
það er búið að hlaða upp gjör-
samlega margföldu stjórnunarliði í
þessu landi sem er ekki að skapa
verðmæti. Þetta lið sem sett hefur
verið upp hvar sem er í þessu landi
er í raun að drepa niður afkomu
fólksins í þessu landi. En þegar
vel er athugað kemur eitt furðu-
legt dæmi í ljós. Ríkisvaldið skap-
aði skilyrði fyrir bankahruninu.
Síðan kom sparisjóðahrunið og
sveitarfélagagjaldþrotin og þess
vegna spurningin hvernig stendur
á þessu? Eru menntastofnanir
þessa lands í raun að útskrifa alla
sína fræðinga án kunnáttu?
Það hefur komið upp örlítil
hreyfing í sambandi við stjórn fisk-
veiða að þeir sem flytja út óunna
vöru og halda upp atvinnu í öðrum
löndum skuli eyða stærri hluta af
kvótanum í svoleiðis framkvæmdir.
Það eru gífurleg verðmæti sem
fara til annarra landa óunnin. Eitt
af þessu eru grásleppuhrogn sem
seld eru úr landi í tunnum eða
loðnuhrognin sem seld eru nærri
óunnin. Ef t.d. grásleppuhrogn
væru unnin innanlands mundi það
margfalda verðmæti þeirra.
Þegar horft er á hina fáránlegu
tilburði sem komið hafa upp í sam-
bandi við stjórn Reykjavíkur koma
enn frekar í ljós hin stórkostlegu
mistök sem borgarbúar hafa gert í
vali á forustu.
Það er löngu komin upp sú
nauðsyn að þegar óhæft lið velst til
þess að stjórna verða kjósendur að
hafa það val að koma þessu koló-
hæfa liði frá með hraði. Með tölvu-
væddri kosningu væri hægt að
setja upp
kosningar á tveggja ára fresti
bæði á þing og í bæjarstjórnir
þannig að óhæfu liði væri komið í
burt áður en það ylli verulegum og
óbætanlegum skaða.
Stjórnkerfið
Eftir Bergsvein
Guðmundsson » Íslendingar sem eru
með 63 þingmenn
eru aðeins einn þúsund-
asti af t.d. fólksfjölda í
USA. Ef notað væri
sama hlutfall væru þar
63.000 þingmenn.
Bergsveinn
Guðmundsson
Höfundur er ellilífeyrisþegi.
Fyrir stuttu var
haldinn í Reykjavík
ársfundur, eða aðal-
fundur, lífeyrissjóðs-
ins Gildis. Fundur
hjá sjóði láglauna-
manna sem hefur
toppfígúrur í stjórn
og hefur tapað yfir
hundrað milljörðum
króna. Þetta er sjóð-
ur sem á ekki fyrir
skuldbindingum, nei-
kvætt eigið fé er 8,1%. Það vantar
nefnilega rúmar 36 þúsund millj-
ónir króna til að sjóðurinn geti
staðið undir skuldbindingum sín-
um við sjóðfélaga. Hugsið ykkur;
hrein eign er 9,5% sem segir að
það vanti enn rúmar 25 þúsund
milljónir á árinu 2010, þrátt fyrir
skerðingar á sjóðfélögum um 17%.
Það eru nefnilega sjóðfélagar sem
halda þessum sjóði uppi, ef ekki
kæmi til greiðsla þeirra væri sjóð-
urinn gjaldþrota, svo einfalt er
það. Fundur í samtökum sem tapa
svo miklu af eignum lífeyris-
sjóðfélaga ætti að vera fréttaefni
fjölmiðla en er ekki, þótt undir
kurteislegum deilum á fundi logi
eldar óánægju sjóðfélaga vegna
þess gífurlegs taps og reksturs
sjóðsins. Morgunblaðið er hér aft-
ur undantekning fjölmiðla, þótt
ekki sé kafað djúpt í stöðu Gildis.
Athugasemdir
Undirritaður gagn-
rýndi á fundinum rekstur
sjóðsins og stöðu, og
hnýtti í ábyrgðarmenn
hans, sem allir voru á
góðum launum og þeir
sem hækkuðu verulega á
fundinum. Fyrir það upp-
skar ég rangláta reiði
þeirra. Árni Guðmunds-
son framkvæmdastjóri
jós yfir mig svívirðingum
og kallaði mig lygara! Ég
bað um að fá að bera af mér sakir
eftir ásakanir Árna Guðmundssonar.
Var þá mælendaskrá umsvifalaust
lokað og mér meinað að leiðrétta
ummæli Árna þessa.
Upptaka
Gildisfundurinn var tekinn upp á
band. Vitandi þetta sendi ég fimmtu-
daginn 5. maí kl. 12.02 Árna Guð-
mundssyni, framkvæmdastjóra líf-
eyrissjóðsins, sem er minn eigin líf-
eyrissjóður, svohljóðandi tölvuskeyti:
„Góðan dag Árni Guðmundsson.
Væri möguleiki að biðja um afrit af
upptöku af ársfundi sjóðsins. Til-
efnið er að bera af mér sakir op-
inberlega. Með bestu kveðju Jóhann
Páll Símonarson.“
Klukkan 13.36 þennan sama dag
kom svar frá framkvæmdastjór-
anum, sem ég og aðrir sjóðfélagar
erum með í vinnu, og svar hans, það
var einfalt: „Nei“ var það eina sem
framkvæmdastjórinn taldi sig þurfa
að skrifa í svarbréfið til sjóðfélag-
ans. Barnalegt svar og frumstætt.
Þessi litla grein er skrifuð til að
vekja athygli almennings á því
hvernig er komið fram við sjóð-
félaga í einum lífeyrissjóða landsins.
Þessum sjóði sem hefur tekið upp
stjórnunarstíl Leníns. Í stjórn sjóðs-
ins árið 2010 voru þessir: Sigurður
Bessason, formaður Eflingar, for-
maður stjórnar; Vilhjálmur Egils-
son, framkvæmdastjóri Samtaka at-
vinnulífsins, tilnefndur af SA,
varaformaður stjórnar; Friðrik J.
Arngrímsson, framkvæmdastjóri
Landssambands ísl. útvegsmanna,
tilnefndur af SA; Sveinn Hannesson,
framkvæmdastjóri Gámaþjónust-
unnar, tilnefndur af SA; Guðmundur
Ragnarsson, formaður VM; Sig-
urrós Kristinsdóttir, varaformaður
Eflingar. Þetta er hluti af stjórn
Gildis.
Þetta er fólkið sem ber ábyrgð á
lýðræðisást og kurteisi
framkvæmdastjórans.
Eftir Jóhann Pál
Símonarson
Jóhann Páll
Símonarson
»Fundur hjá sjóði lág-
launamanna sem hef-
ur toppfígúrur í stjórn og
hefur tapað yfir hundrað
milljörðum króna.
Höfundur er sjómaður og sjóðfélagi
í Gildi.
Barnalegt og frumstætt svar
Ég var svo ljón-
heppinn að fá ævisögu
Gunnars Eyjólfssonar
leikara í jólagjöf í vet-
ur. Síðan er ég búinn
að lesa hana nokkrum
sinnum, og suma kafl-
ana margoft. Hún er
búin að liggja á nátt-
borði mínu síðan á jól-
um, og hefur oft verið
mér mikill skapbætir
undir svefninn.
Nú vil ég ekki að neinn haldi að ég
þykist bera skyn á leiklist, því það
geri ég ekki, þótt ég væri talsvert tíð-
ur gestur í leikhúsum hér áður fyrr,
„þá vér várum yngri“. En menn þurfa
ekki að vera neinir sérfræðingar til
þess að vita, að Gunnar Eyjólfsson er
ekki aðeins hámenntaður leik-
húsmaður heldur gæddur náðargáfu,
sem hvorki verður keypt fyrir pen-
inga né lærð í skólum, – þótt allt sé
það gott, hvað með öðru!
En um leið og ég vil, þótt seint sé,
þakka þeim Árna Bergmann og
Gunnari Eyjólfssyni fyrir lesturinn,
langar mig að koma á framfæri einni
lítilli athugasemd.
Neðarlega á bls. 180 stendur þetta:
„Hvað segir ekki í húsganginum al-
þekkta:
Ingibjörg er aftandigur
en örmjó framan.
Skyldi ekki mega skera hana sundur
og skeyta hana saman?“
Hér er ýmislegt að athuga. Í fyrsta
lagi er vísan ekki raunverulegur hús-
gangur, heldur ein þekktasta vísa
Páls Ólafssonar skálds, og er að-
gengileg í ljóðum hans og víðar, þar á
meðal í frægum lausavísnaþætti í DV
fyrir nokkrum árum, í umsjá Ragn-
ars Inga Aðalsteinssonar. Þeir þættir
voru síðar gefnir út á bók, í tveggja
binda verki.
Í öðru lagi þá er hér í ævisögunni
fyrri hluti vísunnar mjög afbakaður,
þannig að gamansemin í henni dofnar
til muna. Réttur er fyrri
hlutinn þannig:
Ingibjörg er aftanbrött,
en íbjúg framan.
O.s.frv.
Og nú blasir myndin
við: Sú gamla hefur verið
fattvaxin (aftanbrött),
þannig að það hefur verið
brött brekka úr mittinu
og upp á herðarnar. En
jafnframt hefur hún ver-
ið farin að safna nokkr-
um holdum framan á sig, (eins og við
gerum mörg með aldrinum!) og nú
dettur húmoristanum Páli það snjall-
ræði í hug að skera ístruna af kerling-
unni og skella henni í slakkann á bak-
inu, og þá væri bara kominn hinn
lögulegasti vöxtur.
Fyrir því munu vera heimildir
(Ragnar Ingi Aðalsteinsson o.fl.) að
Páll hafi ort þessa vísu um vinnukonu
eina sem Ingibjörg hét og var m.a.
lengi í heimilinu hjá þeim hjónum,
Páli skáldi og konu hans. – Gat nú
verið, að karl hefði gaman af að glett-
ast við vinnukonurnar á bænum!
Ég vona að þeir félagar, Árni Berg-
mann og Gunnar Eyjólfsson líti ekki á
þennan greinarstúf sem persónulega
áreitni við sig. Fátt væri mér fjær
skapi. En málið er, eins og ungling-
arnir segja, að mér er svo undarlega
annt um íslenzka ljóðlist, að ég get
aldrei á mér setið, ef ég held að ég
geti gert henni einhvern smágreiða,
þó ekki sé nema að leiðrétta eitt lítið
(og fremur lítilfjörlegt) vísukorn.
Ævisaga Gunnars
Eyjólfssonar –
Stutt athugasemd
Eftir Valgeir
Sigurðsson
» Í fyrsta lagi er vísan
ekki raunverulegur
húsgangur, heldur ein
þekktasta vísa Páls
Ólafssonar skálds, og er
aðgengileg í ljóðum
hans og víðar …
Valgeir Sigurðsson
Höf. er fyrrv. blaðamaður.
Framsóknarmaður
skrifar:
Aflandskrónur eru
að sögn í blöðum 450
miljarðar. Þetta fé eiga
erlendir aðilar lokað
inni hér á landi vegna
gjaldeyrishafta. Nú er
það þannig, að grein-
arhöfundur telur þessi
gjaldeyrishöft vera til
mikils góðs, reynslan af
þeim er jákvæð og greinarhöfundur
vill hafa þau sem lengst að óbreyttu.
Nú er það þannig, að heppilegt
væri að innlendur aðili svo sem sam-
tök lífeyrissjóða myndi byrja á því
verki að kaupa þessar aflandskrónur
upp fyrir hluta af gjaldeyri sínum og
veita þeim svo í heppilegar arðbærar
og atvinnuskapandi framkvæmdir.
Þá er ég ekki að tala um þá hluti, sem
SA delerar nú um vegna kjarasamn-
inga. Kemur það ekki við. Ræði það
ekki.
Nú er það þannig, að samtök lífeyr-
issjóða gætu vel notað svona aflands-
krónur, 25 milljarða, í íbúðamark-
aðinn. Fjárfest þar. Jafnvel keypt
stórar íbúðir og hálfkláraðar og feng-
ið svo leyfi til að búta þær niður í
margar smáíbúðir, þar sem þeir fá-
tækustu gætu fengið
inni. Húsaleigan mætti
sitja á hakanum, en
lausir aurar fólks not-
aðir fyrir börnin og bíl-
inn, sem allir þurfa að
hafa. Skaffar mikla at-
vinnu og tekjur í rík-
issjóð. Svo færu hinir 25
milljarðarnir í raf-
orkuver án meiri álvera.
Ný fyrirtæki stofnuð.
Ekki álver. Meiri fjöl-
breytni vantar.
Svo gæti Evrópubankinn ásamt
Þjóðverjum og Kínverjum keypt
þessa 400 viðbótarmilljarða og lánað
svo út hér á landi á lágum vöxtum til
nýrra, arðbærra og gjaldeyrisskap-
andi atvinnutækifæra. Allir græði.
Þjóðverjar og Kínverjar hjálpi okkur
aftur á fætur fjárhagslega.
Aflandskrónur
í nýjar framkvæmdir
Eftir Lúðvík
Gizurarson
Lúðvík Gizurarson
»Nú er það þannig,
að samtök lífeyr-
issjóða gætu vel notað
svona aflandskrónur,
25 milljarða, í íbúða-
markaðinn.
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.