Morgunblaðið - 03.08.2011, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. ÁGÚST 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Fyrir margtlöngu þótt-ust menn
merkja að þjóð-
argersemin Geysir
hefði gosið, þótt
enginn hefði verið til staðar til
að berja gosið augum. En í fjöl-
miðlum var fullyrt að þetta
myndi hafa verið mikið gos, ef
marka mætti vatnsslettur á
staðnum. Spaugararnir fögn-
uðu því að „náðst hefði mynd af
gosinu skömmu eftir að því
lauk.“
En jafnvel spaugararnir
verða iðulega að láta í minni
pokann fyrir veruleikanum í
sinni eigin grein, fyndninni.
Hvaða uppistandari hefur til að
mynda roð við velferðarráðu-
neytinu? Guðbjartur Hann-
esson fékk tilboð frá aðilum um
að leigja skurðstofur af Heil-
brigðisstofnun Suðurnesja og
afgreiddi málið frá sér um
miðjan júlí. Það væri bara gott
eitt um það að segja ef ekki
hefði verið auglýst eftir til-
boðum síðastliðið haust, tilboð
bárust í desember síðast-
liðnum og þau runnu út fjórum
mánuðum áður en þeim var
svarað.
Ekki þarf að minna á að at-
vinnuleysi, sem er mikið í land-
inu, er þó hvergi meira en á
Suðurnesjum. En af hverju í
ósköpunum fór þetta svona?
Höfðu ekki forsætisráðherra
og fjármálaráðherra þrammað
með alla ríkisstjórnina suður
með sjó og hreykt sér af því að
á þeim slóðum hefði aldrei áður
verið haldinn slíkur fundur og í
kjölfar hans yrði mikið átak
gert í atvinnumálum? Ekkert
hefur þó gerst annað en að
ákveðið var að opna herstöðv-
arsafn og gamall forystumaður
Samtaka herstöðvaandstæð-
inga snarlega gerður þar að
forstöðumanni og safngrip. Við
það fækkaði um einn í hópi at-
vinnulausra í Reykjavík. Og
hvaða skýring er gefin á
skurðstofuklúðrinu? Jú, það
var svo mikill ágreiningur í rík-
isstjórninni að það tókst ekki
að afgreiða málið fyrr. Er það
ekki sama skýringin og gefin
hefur verið á því að ekki hefur
tekist að afgreiða
framkvæmdaáætl-
un um fangels-
ismál?
Veruleikinn er
sem sagt sá að rík-
isstjórnin lætur ekki aðeins
eigið aðgerðarleysi bitna á at-
vinnu og kjörum landsmanna.
Hún er beinlínis Þrándur í
Götu þess að nokkuð nýtt ger-
ist.
Á meðan á þessum vand-
ræðagangi stendur er stærstur
hluti íslenska stjórnkerfisins
undirlagður í meinloku Sam-
fylkingarinnar um inngöngu í
Evrópusambandið. Það sam-
band logar nú stafnanna á milli
og andstaða við allt sem það
stendur fyrir vex hratt í aðild-
arlöndunum.
Núverandi ríkisstjórn hefur
haldið einkar illa á uppbygg-
ingu atvinnulífsins frá því að
hún slysaðist til valda hálfu ári
eftir að bankarnir féllu. Þær
ákvarðanir sem teknar voru við
bankaáfallið og strax í kjölfar
þess mörkuðu hina séríslensku
leið út úr því sem nú er mjög
vitnað til annars staðar. Sú
stjórn sem situr hefur lagt
marga lykkju á þá leið og tafið
endurreisnina verulega vegna
eigin sundurþykkju, hug-
mynda- og stefnuleysis og með
því að fara með skattheimtu
upp fyrir skynsamleg mörk og
á sama tíma að sóa gegnd-
arlausum fjármunum í löglaus-
ar aðgerðir, sem Sjóvá, Byr og
Sparisjóðurinn í Keflavík eru
örfá dæmi um.
En verst var þó að setja tvo
af þremur íslensku bönkunum í
hendurnar á ótilgreindum
kröfuhöfum og vogunarsjóðum
án nokkurrar undangenginnar
umræðu í landinu og án þess að
forráðamenn ríkisins hefðu
hugmynd um í hverra hendur
bankarnir fóru. Sú ákvörðun
ein var hneyksli og skaðaði
mjög framtíð fólks og fyr-
irtækja í landinu. Og þegar hið
litla stjórnkerfi landsins hefði
þurft að vera að dag og nótt að
hlúa að veikburða efnahagslífi
er það haft upp fyrir höfuð í að-
ildarbrölti að ESB, í andstöðu
við þjóðina.
Röntgenmynd tekin
af sjúklingnum eftir
að hann fór heim}
Hvílíkt klúður
Annie Mist Þór-isdóttir vann
myndarlegan sig-
ur í heimsbik-
armótinu í „cross-
fit,“ sem lauk í Los
Angeles í Bandaríkjunum í
fyrrakvöld. Hún tók snemma
forystu í keppninni og fylgdi
því forskoti eftir af miklu ör-
yggi. Keppnin reynir mjög á
þrek og getu keppenda á
mörgum sviðum,
svo sigur á heims-
vísu í greininni
sýnir afburðastyrk
sigurvegarans. Yf-
ir 10 þúsund
áhorfendur fögnuðu íslenska
keppandanum, þegar Annie
hampaði verðlaununum í
mótslok. Hún fær ekki síðri
heilla- og hamingjuóskir að
heiman.
Anni Mist Þór-
isdóttir heimsbik-
arhafi í crossfit}
Glæsilegur árangur
F
yrir tæpum 40 árum, í nóvember
árið 1971, steig maður sem
hafði keypt flugmiða undir nafn-
inu Dan Cooper upp í Boeing
727 þotu Northwest Orient Airl-
ines. Flugið átti að vera stutt 30 mínútna
flugferð og frá Portland til Seattle.
Skömmu eftir að vélin var komin á loft
pantaði Cooper, sem var kurteis og yfirveg-
aður, viskí og kveikti sér í sígarettu. Að því
loknu afhenti hann flugfreyju einni sam-
anvöðlaðan miða. Á honum stóð stórum stöf-
um að Cooper hefði sprengju í skjalatösku
sinni sem hann hikaði ekki við að nota og að
hann væri að ræna vélinni.
Kröfum Coopers var komið til yfirvalda í
gegnum flugstjóra vélarinnar. Þær hljóðuðu upp á 200
þúsund dollara (125 milljónir íslenskra króna að nú-
virði) í ómerktum seðlum og fjórar fallhlífar. Ef komið
væri til móts við þær ætlaði Cooper að hleypa 36 far-
þegum vélarinnar út á flugvellinum í Seattle.
Forstjóri flugfélagsins reiddi fram lausnargjaldið og
bandaríska alríkislögreglan sá um að skiptin færu
fram. Að þeim loknum tók vélin á loft að nýju með
Cooper ásamt tveimur flugmönnum, flugvirkja og flug-
freyju um borð en nú var stefnan sett á Mexíkó.
Ræninginn hafði gefið fyrirmæli um að vélin ætti
ekki að fljúga hærra en í tíu þúsund fetum. Skömmu
eftir flugtak skipaði Cooper allri áhöfninni að koma sér
fyrir í stjórnklefa vélarinnar. Þegar vélin hafði verið í
rúmar 20 mínútur á lofti og var á flugi í 25
mílna fjarlægð frá Portland kviknaði ljós í
flugstjórnarklefanum sem gaf til kynna að
farangursrými vélarinnar hefði opnast. Talið
er að Cooper hafi stokkið út í vindasama
nóttina og ekkert hefur spurst til hans síðan
þá.
Flugránið er hið eina sinnar tegundar
sem hefur heppnast í Bandaríkjunum og
rannsókn málsins stendur enn yfir. Á þess-
um 40 árum sem hafa liðið frá ráninu hafa
rúmlega 1.000 manns haft stöðu grunaðra.
Ofan á það hefur fjöldi manns á dánarbeði
sagst búa yfir upplýsingum um málið. Um
það hafa verið ritaðar hátt í tuttugu bækur
og ein kvikmynd hefur verið gerð sem
byggist á atburðunum.
Nú þegar tæp þrjú ár eru liðin frá hruni virðist vera
margt líkt með stöðunni sem er hér á landi. Búið er að
skrifa fjölmargar bækur og gera bíómyndir um at-
burðina. Margir hafa haft stöðu grunaðra og allir virð-
ast hafa skoðanir á því hverjir séu sekir svo lengi sem
það sé einhver annar.
Eitt veigamikið atriði virðist þó skilja aðstæður okk-
ar frá flugráninu í nóvember 1971. Cooper fer enn
huldu höfði þrátt fyrir viðamiklar rannsóknir og fjallhá
rannsóknargögn en allir vita hverjir áttu bankana sem
voru tæmdir innan frá hér á landi. Við skulum bara
vona að við verðum ekki sömu stöðu eftir 40 ár þó að
lítið virðist benda til að mikil breyting verði þar á.
Hallur Már
Pistill
Af háloftaþjófum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Dökkar hliðar nets-
ins fram í dagsljósið
SVIÐSLJÓS
Sunna Ósk Logadóttir
sunna@mbl.is
B
örn og unglingar eyða
talsverðum tíma á net-
inu og í farsímanum
sínum. Slíkt getur
vissulega styrkt vin-
áttubönd og haft margs konar já-
kvæð áhrif en dökkar hliðar þessara
samskiptamáta eru sífellt að koma
betur í ljós.
Um það bil fimmta hvert ung-
menni í Bretlandi segist hafa orðið
fyrir einelti á annaðhvort netinu eða
í gegnum farsíma. Þau segja eineltið
hafa orðið til þess að draga úr sjálfs-
trausti sínu, hafi haft slæm áhrif á
geðheilsu sína og ástundun í skóla.
Þetta er niðurstaða rannsóknar
sem gerð var við Anglia Ruskin-
háskólann í Bretlandi og birt var um
síðustu helgi. Í rannsókninni voru
500 ungmenni á aldrinum 11-19 ára
spurð um einelti á neti og í gegnum
síma. Niðurstöðurnar sýna að um
18,4% svarenda sögðust hafa orðið
fyrir einelti þar sem gerandinn not-
aði netið eða farsíma til að níðast á
þeim. Af þeim 273 stúlkum sem tóku
þátt í rannsókninni sögðust 60
þeirra eða 22% hafa orðið fyrir slíku
einelti. Hlutfallslega færri drengir,
27 af 200 (13,5%) höfðu orðið fyrir
hinu sama.
Um 66% allra þeirra sem þátt
tóku í rannsókninni sögðust hafa
orðið vitni að einelti gagnvart öðrum
í gegnum netið eða heyrt af slíku.
Ungmennin sem sjálf sögðust
hafa orðið fórnarlömb eineltisins
voru spurð hvaða áhrif það hefði haft
á þau.
Sjálfstraustið minnkar
Í ljós kom að þriðjungur sagði
það hafa haft mikil áhrif á sjálfs-
traust sitt og um helmingur sagði
eineltið hafa haft slæm áhrif á and-
lega heilsu og tilfinningalíf almennt.
Mörg ungmennanna eða 29% sögð-
ust hafa mætt verr í skólann í kjöl-
farið og um 40% hættu með öllu að
stunda félagslíf utan skólans.
Þrátt fyrir þetta sagðist um
helmingur ungmennanna ekki hafa
leitað eða ætla að leita sér hjálpar
eða stuðnings vegna eineltisins. Í
flestum tilvikum sögðu þau skýr-
inguna þá að þau væru hrædd við að
gera illt verra með því að blanda
fleiri í málið. Önnur sögðust telja sig
geta tekist á við vandann upp á eigin
spýtur.
Þau sem leituðu hjálpar sóttu
hana helst til foreldra og vina.
Mun bara versna
Steven Walker, sem stjórnaði
rannsókninni hjá Anglia Ruskin-
háskólanum, segir að þrátt fyrir að
samskipti ungmenna í gegnum netið
og síma séu í flestum tilvikum já-
kvæð og uppbyggjandi sé ekki hægt
að horfa fram hjá því að netið bjóði
hættunni heim þegar komi að einelti.
„Unga fólkið sem tók þátt í rann-
sókninni okkar segist flest telja að
þeir sem leggi aðra í einelti í gegnum
netið eða farsíma geri sér í fæstum
tilvikum grein fyrir að um einelti sé
að ræða.“ Gerendurnir telji sig ekki
vera að brjóta neinn niður, heldur
séu að gera „saklaust grín“ að við-
komandi sem hafi engin slæm áhrif.
„Aðrir sem þátt tóku töldu að
gerendurnir væru sjálfir með lítið
sjálfstraust og huglausir og notuðu
einelti á netinu til að sýna vald sitt
og komist hjá því að horfast í augu
við fórnarlömbin.“
Walker segir ennfremur að á
meðan notkun ungmenna á sam-
skiptasíðum á netinu haldi áfram að
aukast og að stjórnvöld og ábyrgð-
armenn síðanna geri ekkert til að
vernda notendur, sé ljóst að einelti í
netheimum eigi aðeins eftir að
aukast.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Samskipti Einelti í gegnum netið og farsíma hefur mjög slæm áhrif á líðan
ungmenna sem fyrir því verða. Fórnarlömbin leita sér sjaldan hjálpar.
Fimmta
hvert ungmenni í Bretlandi hefur
orðið fyrir einelti á netinu eða í
gegnum farsíma.
66%
ungmennanna segjast hafa orðið
vitni að slíku einelti gagnvart
öðrum eða heyrt af því.
1/3
sagði eineltið hafa haft mikil áhrif á
sjálfstraust þeirra.
Helmingur
ungmennanna sagði eineltið hafa
haft slæm áhrif á andlega heilsu
sína og tilfinningalíf almennt.
‹ EINELTI Á NETI ›
»