Eining - 01.08.1964, Side 12

12
EINING-
Minni Akureyrar
Flutt í samsœti Stórstúku Islands á Akureyri 15. júní 1964.
Bftir langa dvöl hér á Akureyri
orti Matthías Jochumsson fagr-
an óð um þennan bæ. Þar í eru
eftirfarandi erindi:
Heil og blessuð, Akureyri
Eyfirðinga höfuðból.
Fáar betri friðarstöðvar
fann ég undir skýjastól.
Hýran bauðstu börnum mínum
blíðufaðm og líknarskjól.
Þú átt flest, sem friðinn boðar
fjarðardrottning mild og holl
vefur grænum fagurfaðmi
fiskiríkan silfurpoll.
En í suðri Súlur háar
sólargeislum prýða koll.
Þannig skynjaði þjóðskáldið bæinn. í
þessum tveim erindum hefur hann
nefnt flest af því, sem einkennir Ak-
ureyri. Friðsæld og veðursæld bæjar-
ins, fiskigengd fjarðarins og gróður-
sæld héraðsins. Það er list skáldanna
að bregða upp myndum í meitluðum
línum. Og það gerir Matthías hér af
sinni alkunnu snilld.
Gáfaður maður hefur sagt, að það
sem einkenndi Eyjafjörð séu lcyrrö og
friður. Og víst er um það, að bæjar-
stæðið er friðsælt og fagurt, og minnir
dálítið á Björgvin í Noregi. Þessa frið-
sæld bæjarins kunni Matthías að meta.,
Það er fagur vormorgun. Ég er á þil-
fari skips,, sem stefnir inn Eyjafjörð.
Þá leit ég þetta byggðarlag fyrst aug-
um. Tvennt undraðist ég þennan morg-
un. í fyrsta lagi, hvað fjörðurinn var
langur og í öðru lagi, hvað mér þótti
bæjarstæðið fagurt og vinalegt. —Mér
fannst jafnvel, þegar ég leit upp á
Brekkuna, að ég þekkja þennan stað.
Ári síðar þegar ég hafði öðlast kenn-
araréttindi, og skólafélagar mínir
spurðu mig, hvar ég ætlaði að sækja
um stöðu, þá svaraði ég afdráttarlaust:
„Ég sæki um stöðu á Akureyri."
Þetta gerðist fyrir rúmum 30 árum.
Síðan hefur Akureyri mikið breyzt, en
umhverfið er hið sama. Súlur eru á
sínum stað og Pollurinn er óbreyttur.
Og víst er Akureyri vinalegur bær,
þegar Vaðlaheiðin speglast í lygnum
Pollinum og byggðin kringum fjarðar-
botninn brosir þakin grænum gróðri og
fögru blómaskrúði. Yfir bænum gnæfa
Súlur eins og tignarleg kirkja, en
Kaldbakur með hvítan koll heldur vörð
móti norðri. Eigi verður svo skilist við
þessa mynd, að ekki verði minnst á lit-
brigði Vaðlaheiðar á fögrum sumar-
dögum.
Norðan við bæinn fellur Glerá til
sjávar. Hún er móðir bæjarins. Hún
hefur á undanförnum árþúsundum
myndað Oddeyrina og um leið þá góðu
höfn, sem á mestan þátt í myndun bæj-
arins á þessum stað.
En mannfólkið setur einnig svip
sinn á hvert byggðarlag. Hér er mikill
trjágróður. enda skilyrði fyrir hann
góð hér í bænum. Talið er að þetta sé
eitt af einkennum bæjarins.
Iðnaður, verzlun og útgerð eru helztu
atvinnuvegir bæjarbúa. — Iðnaður er
meiri en í öðrum bæjum á landi hér.
Útlit er fyrir að bærinn verði fyrst og
fremst iðnaðarbær í framtíðinni. —
Verzlunarviðskipti eru hér mikil, enda
blómlegar byggðir, sem hafa viðskipti
sín hér. Togaraútgerðin býr við nokkra
erfiðleika eins og stendur. Hins vegar
er síldarútvegur með blóma.
Akureyri er mikill skólabær eins og
stendur. Hér er fjölmennur Mennta-
skóli, Gagnfræðaskóli og Iðnskóli. Ef-
laust rísa hér upp fleiri lærdómsstofn-
anir í framtíðinni s.s. kennaraskóli og
sérstök háskóladeild.
Og hvernig verja bæjarbúar tóm-
stundunum? — Mikið við félagsstörf,
þegar þeir fara út af heimilum sínum.
Sönglíf hefur ætíð verið hér mikið,
einnig ýmis konar annað félagslíf. Og
það er athyglisvert að tvær merkar
mannbótahreyfingar hafa fest hér ræt-
ur. Önnur þeirra er góðtemplarareglan.
Þess vegna heiðrar Stórstúka íslands
bæinn með því að heyja nú þing sitt
hér. Hitt er ungmennafélagshreyfingin.
Hún glæddi þjóðernisanda og studdi
frelsismál þjóðarinnar. Héðan breidd-
ust báðar þessar hreyfingar út um
landið.
En hvað um s'kapandi listir? Bærinn
hefur einnig verið vermireitur fagurra
lista, þó að hér verði aðeins fá nöfn
nefnd í því sambandi. Hæst bera þar
tvö nöfn, þjóðskáldin Matthías Joch-
umsson og Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi. Hér hafa þeir báðir ort
sín fögru ljóð, og hér verða hús þess-
ara skálda helgidómar þjóðarinnar. —
Hér samdi einnig Björgvin Guðmunds-
son, tónskáld, sín frumlegu og svip-
miklu tónverk. Eigi verða nefnd fleiri
nöfn, þótt við eigum ýmsa liðtæka
menn nú, sem vinna að ýmsri listsköp-
un.
Það var síðsumar. Ég var að koma
með flugvél frá Norðurlöndum. Frá
Reykjavík fór ég með annarri flugvél
til Akureyrar. Á þessari leið opnaðist
mér sýn og skilningur á landinu. Veður
var gott, dökkblár, heiður himinn, sem
stakk nokkuð í stúf við hitamóðuna f
Skandinavíu. En grasið, hvað það var
grænt. Miklu grænna en á Norðurlönd-
um. Mér opnaðist nýr skilningur. Nú
sá ég með eigin augum, að vegna hinn-
ar norðlægu legu landsins, höfðum við
grænna gras, blárri himin og bjartari
nætur en í Suður-Noregi og Danmörku.
Hinir skæru litir norðursins eru heill-
andi, þó að þeim fylgi oft nokkur svali.
Norðrið á sína kosti og sérstæðu feg-
urð. Ætli þeim sem fæðast undir norð-
lægum himni sé ekki hollast að eyða
þar ævi sinni? Geta íslendingar eign-
ast heimili í dýpstu merkingu utan
landsins?
Ég hef hér í fáum fátæklegum orð-
um minnst Akureyrar. Svipað mætti
segja um fleiri bæi þessa lands. Eftir
einn dag minnumst við 20 ára afmælis
íslenzka lýðveldisins. Hér hafa frelsis-
mál landsins átt sína öruggu málsvara.
Á 10 ára afmæli íslenzka lýðveldisins
sendi Davíð Stefánsson þjóðinni fagurt
og þróttmikið kvæði. í því var þetta:
„Fólk mitt hefur alltaf átt
eðliskosti vits og dáða.
Látið þeirra milda mátt
marka sporin lögum ráða.
Ég óska þess að svo megi jafnan
verða. Vit og daö haldast í hendur í
öllum framkvæmdum þjóðarinnar.
Þessu þróttmikla kvæði lauk skáldið
með fagurri kveðju til þjóðarinnar.
„Blessuð séu börn þín öll,
blessuð þeirra frelsishöll.
Þrýtur hvorki þrótt né vilja
þjóð sem á sín himinfjöll."
Við tökum öll undir þá kveðju bæði
fyrir hönd Akureyrar og landsins alls.
Akureyri lengi lifi.
Eiríku/r SigurÖsson.