Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2005, Síða 164

162
Katrín Axelsdóttir
heimskringla. Eignuð Snorra Sturlusyni (1178 eða 1179-1241).
Dæma (prósadæma) var leitað í tölvu og þau svo borin saman við út-
gáfu Finns Jónssonar (Heimskringla I-IV 1893-1901). Sú útgáfa
byggist einkum á texta glataðs handrits, Kringlu, en hann hefur
geymst í sæmilegum afskriftum. Kringla er talin skrifúð 1258-1264.
Tölumar úr Heimskringlu í töflum í greininni miðast við textann hjá
Finni, en ef í lesbrigðasafhi hans er einnig að fmna annars konar
myndir er þess getið á hverjum stað.
sturlunga. Samtíðarsögur ffá 13. öld. Þórður Narfason (d. 1308)
safnaði sögunum líklega saman. Dæma var leitað í tölvu og þau svo
borin saman við Sturlunga sögu I—II 1906-1911. Elstu handrit em frá
síðari hluta 14. aldar (Ordbog over det norrone prosasprog. Registre
1989:398-399).
járnsíða. Lögbók sem kom í stað þjóðveldislaganna 1271 og
byggðist að vemlegu leyti á norskum lögum. Dæma var leitað í fræði-
legri útgáfu Staðarhólsbókar (AM 334 fol, handrit frá því skömmu
eftir gildistöku laganna), Járnsida 1847.
jónsbók. Arftaki Jámsíðu. Jónsbók var lögtekin 1281. Dæma var
leitað í Jónsbók 1904, en þar er AM 351 fol (Skálholtsbók eldri) frá
um 1360 lagt til grundvallar.
alexanders saga. Brandur Jónsson ábóti þýddi þetta verk um
1260 að því er talið er. Dæmin em úr AM 519 a 4to frá um 1280."
möðruvallabók, am 132 FOL. Handritið er talið skrifað 1330-
1370 (Ordbog over det norroneprosasprog. Registre 1989: 433). í því
em tíu íslendingasögur frá 13. öld og ein frá 14. öld. Málið á handrit-
inu er því líklega að mestu leyti 13. aldar mál þótt ýmislegt kunni að
hafa breyst við afritun. Stuðst var við Möðruvallabók I 1987 og de
Leeuw van Weenen 2000.
fornaldarsögur NORÐURLANDA. Þær em ritaðar á 13.-15. öld en
tímasetningar einstakra sagna em oft mjög óvissar. Handrit þeirra em
frá ýmsum tímum, frá um 1300 og fram á 18. öld. Dæma var leitað í
tölvu og fundust dæmi í 30 sögum. Dæmin vom svo borin saman við
Fornaldar sögur Norðurlanda I-IV 1950 en allar sögumar em í þeirri
99 Ég þakka Andreu de Leeuw van Weenen fyrir að leggja mér til dæmin.