Vera - 01.08.1997, Síða 11

ynjaskiptur
vinnumarkaður
KARLAR ERU ÞAR SEM
VIRÐINGIN E R MEST
- um kynjaskiptingu innan læknastéttarinnar
Kynjaskipting læknastéttarinnar er heillandi og læknastéttarinnar í doktorsritgerð í félagsfræði
margslungið fyrirbæri. Getur nokkur ímyndað við Gautaborgarháskóla. Efniviðurinn er sænsk-
sér lógíkina í því að karlar verði eyrnalæknar en ur, en niðurstöðurnar eiga fullt erindi annars
konur augnlæknar? Eða að konur verði öldrun- staðar, enda kynjaskipting stéttarinnar alls stað-
ar- og heimilislæknar en karlar skurðlæknar? ar áþekk.
Undirrituð átti þess kost að kryfja leyndardóma
Dr. Þorgerður
Einarsdóttir
Mynstrið er í grófum dráttum þannig
að karlar velja skurðlækningar, al-
mennar lyflækningar og sérsvið eins
og hjarta-, lungna- og taugalækn-
ingar. Konur hins vegar velja heim-
ilis-, geð-, og öldrunarlækningar, auk greina eins og
húð-, augn-, gigtar-, endurhæfingar- og krabbameins-
lækninga. Til að skýra þetta hafa kenningar um fé-
lagsmótun og fjölskylduábyrgð kvenna verið allsráð-
andi. Vísað er í uppeldi og hefðir, ábyrgð kvenna á
börnurn og heintili. Konur eru sagðar velja sérgrein-
ar með mikil samskipti eða umönnun, eða með litla
vaktabyrði sem auðvelt sé að samræma heimilislífi.
Gallinn er bara sá að þetta stenst ekki við nánari
skoðun. Ef umönnun eða samskipti ráða valinu, af
hverju fara sífellt fleiri konur í svæfingalækningar sem
er tæknileg grein og án mikilla samskipta við sjúk-
linga? Ef vinnutími ræður valinu, hvað fælir konur þá
frá meinafræði, rannsóknar- og röntgenlækningum,
þar sem vinnutími er tiltölulega hagstæður en konur
fáar? Og hvað dregur konur í barnalækningar þar
sem vaktabyrði er mikil, að ekki sé talað um hjúkrun-
ar- og ljósmóðurstörf? Ef konur sneiða hjá líkamlega
erfiðum greinum, eins og margir halda fram að skurð-
lækningar séu, af hverju fara þær þá í kvensjúkdóma-
fræði sem sannarlega er skurðgrein?
Þessar kenningar eiga það sameiginlegt að leita
skýringa hjá konum sjálfum. Meginsjónarhorn rann-
sóknar rninnar er hins vegar að leita skýringa innan
starfsins sem eru næmari á átök milli sérgreina lækn-
isfræðinnar, (þar með talið milli karla), milli kynja og
kynferðissjónarmiða. í þessu ljósi verður innbyrðis
samkeppni sérgreinanna sýnileg, um sérsvið og landa-
mæri, urn fjármagn, túlkunar- og skilgreiningarvald
og ekki síst um virðingu.
Að kven- og karlgera hluti
Rannsóknin leiðir í Ijós að ein leið (en ekki sú eina) til
að skapa og viðhalda virðingu er að kven- og karlgera
hluti. Þannig eru vissar sérgreinar umluktar karllægri
orðræðu og aðrar kvenlægri. Einn liður í því er að
búta starf læknisins í tvennt, að lækna og líkna.
Lækningaþátturinn er karlgerður en líknar- eða um-
önnunarhlutinn er kvengerður. Skurðlæknisfræði og
öldrunarlækningar eru hér ítrustu andstæður. I orð-
ræðunni er lækningaþáttur skurðlækninganna undir-
strikaður. Mikið er gert úr áhættu, hraða og skjótum
arangri. Spenna og dramatík eru dregin fram og
áhersla lögð á að þetta sé hreint ekki fyrir alla. Starf-
inu er líkt við karlmannlegar athafnir og jafnvel
mannraunir eins og fallhlífarstökk, hraðakstur eða
klettaklifur. Andstæðan er starf öldrunarlæknisins
sem oft felst í að líkna í samsettu sjúkdómsferli, þar
sem lyfjagjöf og endurhæfing eru notuð frekar en inn-
grip og aðgerðir. Starfinu er líkt við önnur umönnun-
arstörf, það er skilgreint niður á við, talið ósérhæft og
með lítið læknisfræðilegt innihald. Hér birtast í reynd
þau gamalkunnu sannindi að allt veltur á hvernig
veruleikinn er skilgreindur og hverra er túlkunarvald-
ið.
Engum ætti að koma á óvart að karlar eru þar sem
virðingin er mest og konur þar sem hún er minnst. Á-
stæðan er þó ekki sú að allt sem konur komi nálægt
lækki í virðingu. Virðingarröð sérgreinanna og hin
Einn liður i því er
að búta starf
læknisins í
tvennt, að lækna
og líkna. Lækn-
ingaþátturinn er
karlgerður en
líknar- eða um-
önnunarhlutinn
er kvengerður.
Prófadeild - öldungadeild
Grunnskólastig:
Grunnnám. Fornám. Sainsvarar 8., 9. og 10. bekk grunnskóla.
Upprifjun og undirbúningur fyrir framltaldsskóla.
Framhaldsskólastig:
Almennur kjami fyrstu tveggja ára framhaldsskóla.
Bóklegar greinar heilbrigðisbrauta.
Adstodarkennsla í stœrdfrœði fyrir neinendur í gmmt- og framhaldsskóla.
Sérkennsla í lestri og skrift.
INNRITUN í PRÓFADEILD fer fram í Miðbæjarskólanum,
Fríkirkjuvegi 1, 28. ágúst og 1. og 2. september n.li. kl. 1700 - 1900.
Almennir flokkar - frístundanám
Tungumál. Myndlistarnámskeid. Námskeid fyrir börn. Verklegar greinar.
Margvísleg námskeió um sögu, menningu og trúarbrögó.
INNRITUN i FRÍSTUNDANÁM fcr fram 17. og 18. scpt n.k. kt. 1700 - 19°".
Kennt er í Miðbæjarskólanum og í Mjódd. Þönglabakka 4.
Skólagjöld i Námsjlokkum Reykjavikur
midast vió kennslustundafjölda og er haldió i lágmarki.
Upplýsingar í síma 551 2992. Fax: 562 9408. Netfang: nfr@rvk.is
Svo lengi lœrir sent lifir