Vera - 01.08.1997, Qupperneq 38

Hv skur frá Kyrrahafi
Bréf frá Valgerði H. Bjarnadóttur
Tungumál gyðjunnar
Elskulega VERA!
Við Kyrrahafsströnd og Eyjafjörð, sumarið 1997.
Vor- og sumarkoman var fögur á Flóasvæðinu, eða Fensölum, eins og ég vel að kalla þá paradís, sem er mitt
annað heimili þessi árin. Eins og fyrir töfra voru kirsuberjatrén skyndilega í blóma einn daginn, fuglarnir byggðu
sér hreiður, kólibrífuglarnir sugu safann úr nýjabrumi trjánna við gluggann minn, og svo á skjön sem það virtist,
þá voru appelsínutrén þung af þroskuðum ávöxtum í mars. Þegar komið var fram í júní og hitinn var orðinn
mikill flesta daga birtust hindir og hirtir í bakgörðum, snákar léku við ketti, kunnuglegar branduglur svifu yfir
þar sem ég gæddi mér á brauði,osti og víni við ströndina, refir skutust út úr skógum og mýflugur bitu.
Manneskjurnar blómstruðu
líka, þetta stórkostlega
samsafn af fólki frá öllum
heimshlutum. Flestir íbúar
svæðisins er fólk í frelsis-
leit, sem er orðið þreytt á feluleikjum okkar
vestræna heims. San Francisco er borg frels-
isins og þar nýt ég nú þess frelsis að leggja
stund á trúarheimspeki kvenna, drauma-
fræði og grúsk í gamalli visku við CIIS, eina
háskólann sem mér vitanlega býður upp á
meistara- og doktorsnám (sic!) í helgum
fræðum kvenna. Clarissa Pinkola Estés seg-
ir að villtar konur og villtir úlfar séu í út-
rýmingarhættu. Ég tek hana alvarlega og
ákveð að rækta mitt villta eðli. Vil ekki
lengur vera fangelsuð í því kerfi sem öldum
og árþúsunum saman hefur bundið okkur í
fjötra, bundið náttúruna í fjötra, afneitað
gyðjunni, afneitað konunni, afneitað ást-
inni, kerfi sem vildi selja sjálfa Freyju fyrir
borgarvirki og bannfærir konuna sem opn-
ar augu mannsins. Það ógnvænlega er að
við höfum lært að líta á þessa fjötra sem
náttúrulegt og óumbreytanlegt ástand, höf-
um lært að hlusta ekki á snákinn, loka aug-
unum fyrir eplinu í trénu.
Blinda okkar er alls staðar, en nýlega fann
ég hana trufla mig óvenju hastarlega í því
að við, svokallaðar menntaðar, meðvitaðar
konur látum enn bjóða okkur upp á há-
skólagráður í karlkyni. BA/BS sem í raun
stendur fyrir piparsveinsgráðu!, MA/MS
sem stendur fyrir meistara og PhD, eða
doktor, sem stendur fyrir lærður maður eða
kennari, og verður sjálfkrafa karlkyn á ís-
lensku. Ég hef engan áhuga á að skarta pip-
arsveinsgráðum eða meistaragráðum, en
mér er ekki boðið upp á annað, jafnvel ekki
í trúarheimspeki kvenna. Ég gæti auðvitað
kallað mig Maddömu í helgum kvenna-
fræðum - vestra köllum við það okkar á
milli „Mistress of Women’s Spirituality“, en
það er engin von til að nokkur tæki mig al-
varlega. Og það er ekki nógu gott, því
hversu villt sem kona er þá vill hún láta taka
sig alvarlega. Ég hef því verið að velta fyrir
mér öðrum möguleikum og datt í hug að
við konur gætum kallað okkar gráður,
meyjar, móður og eddu-gráður.
Karlar og konur taka nú sveinspróf í iðn-
greinum, og piparsveinsgráðan er í raun
bara sveinsgráða með frelsi til kynlífs. Eng-
um þykir ankanalegt að skarta sveinsgráðu,
en meyjargráða er strax eitthvað skrítin,
þótt enginn sé í raun munurinn. Móður-
gráða þætti eflaust enn afleitari. Meistari er
í raun sá (eða sú) sem hefur náð ákveðinni
reynslu og þekkingu, ákveðnum þroska
(vonandi) og hefur auk þess skapað eitt-
hvert (rit)verk sem ætlað er að lifa lengur en
viðkomandi meistari. Eins er það með
mæður. Við náum ákveðnum þroska (von-
andi) við það að ganga með og fæða barn
og við gefum heiminum sköpunarverk, sem
ætlað er að lifa okkur. Meistaranám er því
nokkuð sambærilegt við meðgöngu, og
gráðan „móðir“ því eðlileg. Edda, sem þýð-
ir langamma, finnst mér nú samt lang-
skemmtilegust. Mér datt í hug amma, en
eitthvað vafðist það fyrir mér og þá var það
sem ég minntist Eddu Snorra Sturlusonar.
Hún var mjög sennilega hans doktorsrit-
gerð, og kannski er þar komin skýringin á
þessu nafni sem enginn hefur fyllilega skilið.
Mér finnst vel við hæfi að íslensku fólki sem
stundað hefur nám lengi og vel, sé veittur sá
heiður að fá að kalla sig Eddu, þótt engin
eigi þau barnabarnabörnin.
Tungumálið er spennandi leið til að miðla
nýjum hugsunum, og mikilvæg, sé það um-
gengist af alúð og djúpúð. Ef því er hins
vegar dreift án afláts og umhyggju - sem er
ein af mínum veiku hliðum - og notað hrátt
getur það verið hinn versti fangavörður. Við
notum það svo mikið og það er svo yfirfullt
af hugmyndafræði, sem festist dýpra og
dýpra eftir því sem við notum hana meira
og hugsunarlaust. Þegar kona er ein með
sjálfri sér löngum stundum, talar ekki sitt
eigið tungumál nema endrum og eins og er
endalaust að færa hugsanir milli tungna, þá
skerpist heyrnin. Þetta á ekki síst við það
þegar þessi kona hlýðir á sjálfa sig eða les
orð sín á blaði. Hún „heyrir" skyndilega
merkingu orðs eins og kvennalisti eða
skammstafana eins og BA, MA. Hvaða vit
er í því að kalla okkur kvennalista?! I fyrsta
lagi er það ótrúleg hæverska að kenna þessa
mikilvægu hreyfingu við lista, röð af nöfn-
um, þótt kvennanöfn séu... í öðru lagi er
það athyglisvert að við konur skyldum velja
heiti sem er karlkyns. Ég legg hér með fram
þá tillögu að við skerum af seinna n-ið og
verðum hér eftir kvennalistin. Því hvað er
list ef ekki að breyta heiminum? Þá er vitn-
að til okkar í kvenkyni, og við erum ekki
bara ein og ein kvennalistakona, heldur líka
konur kvennalistarinnar. Hvernig Iíst ykkur
á? Haldið þið að við verðum teknar eins al-
varlega sem konur listarinnar eins og konur
á lista?
90% mynda af konum eða
kvenverum
Ein þeirra lista-kvenna sem ég tek háalvar-
lega og veröldin er að læra að meta er Mari-
ja Gimbutas. Hún lést fyrir tveimur árum,
en skildi eftir sig ómetanlega gersemi nýrrar
38 v ara