Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.03.1922, Blaðsíða 6

2
TÍMARIT V. F. í. 1922.
Skýrsla
til atvinnu- og samgöngumálaráðuneytisins um hafnarrannsóknir framkvæmdar
á árunum 1917—1921.
Hið háa ráðuneyti fól mjer á hendur við fráfall
N. P. Kirks verkfræðings, í október 1919, að halda
áfram og lúka því starfi við rannsókn lendinga
og hafna, umhverfis landið, samkvæmt þingsályktun
frá 12. ágúst 1915 (fylgiskj. 1), er honum hafði
verið falið í október 1917. Hann vann að þessu
árin 1918 og 1919, þangað til hann dó. Jeg hefi
nú haldið áfram þessu starfi, látið mæla upp það
sem eftir var og gera áætlanir. Jafnframt því hefi
jeg farið yfir og kynt mjer skjöl og bækur þær, er
Kirk ljet eftir sig, til þess að jeg gæti við samn-
ing hins endanlega álits míns, farið sem allra næst
hugmyndum hans og hugsun, er jeg raunar var
talsvert vel kunnugur af tíðu samtali við hann
um þetta mál. Jeg hefi líka eins og Kirk sjálfur
unnið stöðugt í samráði við hr. etatsráð N. C. Mon-
berg verkfræðing og hefir hann farið yfir áætlan-
irnar og skýrsluna og gefið um það yfirlýsingu, er
fylgir hjer með (fylgiskj. 8). Skrá fylgir með yfir
staðina, sem rannsakaðir hafa verið (fylgiskj. 2).
Veturinn 1918—19 vann Kirk verkfræðingur úr
þeim rannsóknum, er þá höfðu verið gerðar, og
byrjaði að semja skýrslu. Hún var að vísu ekki
langt komin, en þar eð í henni er bæði yfirlit yfir
ferðalög þau, er Kirk fór í þessum tilgangi og nokkr-
ar almennar athugasemdir, er sýna skoðun hans
á ástandinu þá, finst mjer rjettast að birta hana,
eins og hún er (fylgiskj. 4), en hafa verður það
hugfast, að bæði er þetta aðeins uppkast að skýrslu
og að ástæður hafa snúist á aðra lund, en menn
þá gátu sjeð fyrir, þar eð olíuverðið hefir stigið
svo mjög, að aðstaða mótorbátafiskveiðanna hefir
versnað mjög og er því ekki ólíklegt að fiskveiðar
á róðrarbáta og seglskip blómgvist á ný. En nú, þeg-
ar alt er í svo mikilli óvissu, er ógerningur að
segja með nokkurri vissu um, hvernig ástæður muni
snúast. En hvemig sem alt fer, þá mun vissu-
lega það, sem gert hefir verið að rannsóknum,
mælingum og áætlunum hafna og hafnagerða, í
kring um alt iand, vera í sínu gildi og má á kom-
andi tíma byggja á því, er um umbætur á höfnum
er að ræða. —
Svo sem sjá má af skýrslunni, kom Kirk verk-
fræðingur á ferðum sínum 1918 á 42 staði og rann-
sakaði alla þá staði, að fáum undanskildum, er
æskt hafði verið rannsókna á, ýmist með þings-
ályktunum, eða með því að snúa sjer beint til ráðu-
neytisins (sbr. fylgiskj. 4). En auk þeirra staða,
sem taldir eru í skýrslunni, kom hann á Jfaraláturs-
fjörð og Kollafjörð í Strandasýslu og Aðalvík, Bol-
ungarvík og Akranes. Árið 1920 hefir enn bæst við
ein þingsályktun um rannsókn hafnar við Kaldrana-
nes í Strandasýslu, en eftir ákvörðun ráðuneytisins
hefir þessi rannsókn ekki verið framkvæmd, en á
það minnist jeg síðar.
Sem fylgiskjal 5 er hjer með skýrsla frá Fiski-
fjelagi íslands, dags. 24. nóvember 1918, um fiski-
veiðar kring um land alt, á öllum tímum árs, og
sem fylgiskjal 6 útdráttur úr skýrslu frá fiskiráðu-
nauti ríkisins, yfirkennara Bjarna Sæmundssyni, um
fiskirannsóknir umhverfis Reykjanes 1918.
Hjer á eftir geri jeg svo grein fyrir viðhorfi
öllu á þeim stöðum, sem rannsakaðir hafa verið,
að mestu eftir frumdráttum Kirks.
Reykjanes og strandlengjan austur
að Stokkseyri.
Á þessu svæði eru reknar mikilvægar fiskveiðar
í stórum stíl, og hefir þar fjöldi staða verið
rannsakaður og af sumum gerðar mælingar: Vogar,
Njarðvík, Keflavík, Leira, Hólmar, Gerðar, Króks-
ós, — allir innan Garðskaga — Sandgerði, Ilvals-
nes, þórshöfn, Kirkjuvogur og Sandvík, milli Garðs-
skaga og Reykjaness, — og loks Grindavík, Iler-
dísarvík, Selvogur, þorlákshöfn, Eyrarbakki og
Stokkseyri sunnan Reykjaness. Sá möguleiki, sem
Kirk verkfræðingur drepur á í uppkasti sínu, að
í Kirkjuvogi, eða rjettara sagt Ósum, sjeu góð skil-
yrði fyrir hafnargerð í stórum stíl, er algerlega úr
sögunni sökum þeirrar niðurstöðu,sem komist var að
eftir mælinguna þar. þorlákshöfn virðist því vera
eini staðurinn á þessu svæði, sem hægt sje að
gera stóra og fullkomna fiskihöfn fyrir fje, er
standi í sanngjörnu hlutfalli við mannvirkið og
verðmæti þess. En í Sandgerði, sem nú er orðið
mjög mikilvægt fiskipláss, hefir það komið i ljós
við mælingarnar, að þar eru vissulega mjög góð
skilyrði fyrir hafnargerð í stórum stíl, og mætti
þaðan reka umfangsmiklar seglskipa- og botnvörp-
ungaveiðar, en að því vík jeg síðar.
1. Vogar I Vogavík, bl. II.
Vogar eru á Reykjanesi norðanverðu, nálægt því
miðja vegu milli Ilafnarfjarðar og Garðsskaga,
austan við Vogastapa. þar er engin verslun, en
meðfram allri strandlengjunni eru stór og smá
bændabýli og tiltölulega þjettbýlt; i öllum hreppn-
um (Vatnsleysustrandar), eru 500 íbúar og lifa þeir