Ljósmæðrablaðið - 01.11.1992, Blaðsíða 28

stuðla enn frekar að framhaldi þessarrar
þróunar var eftirliti með þunguðum syk-
ursjúkum konum fyrir um sjö árum breytt
og það aukið. Engin kona hefur misst
barn sitt síðan. Alvarlegir fósturvan-
skapnaðir hafa líka verið í lágmarki; að-
eins tveir hjartagallar meðal 56 barna
kvenna með sykursýki af flokki B eða al-
varlegri (3.6%). Þessi tíðni er fremur iág
miðað við það sem almennt gerist hjá
konum með sykursýki (3) og getur hafa
tengst góðu eftirliti fyrir meðgönguna hjá
mörgum kvennanna, þótt slíkt hafi ekki
nærri alltaf átt við. I báðum þeim tilvikum
sem hér urðu, voru konurnar með langa
sögu um sykursýki og verulegar líkams-
breytingar af sykursýkinni, ásamt slæmu
blóðsykurjafnvægi við getnað og á fyrstu
stigum þungunar. Fuhrmann og sam-
verkamenn hafa sýnt fram á að góð blóð-
sykurstjórnun á þeim tíma getur að miklu
leyti komið í veg fyrir meðfædda galla
tengda sykursýkinni (4). Því er mjög mik-
ilvægt að konur með sykursýki séu hvatt-
ar til að nota góðar getnaðarvarnir og
velja tima til barneigna, jafnframt því að
þær reyna að ná sem bestum tökum á
blóðsykrinum fyrir og við getnað og síð-
an í þunguninni.
Konurnar þurfa meðan á meðgöng-
unni stendur að leitast við að hafa blóð-
sykurgildin sem eðlilegust, ekki einungis
til að minnka hættuna á fósturgöllum,
heldur lika til að reyna að varna því að
barnið verði óhóflega stórt (fetal
macrosomia) og til að tryggja eðlilegan
súrefnisflutning til barnsins. Sykurefni
taka þátt í að binda súrefni i rauðu blóð-
kornunum og hár sykur leiðir til fastari
bindingar, þannig að súrefni flyst verr frá
móður til barns og frá fósturblóðkornum
í vefi fósturs. Þetta kann að eiga þátt í
því að fósturköfnun (intrauterin asphyxia)
er algengari hjá konum með sykursýki en
öðrum konum. Reykingar móður metta
hluta blóðkornanna með kolmónoxíði í
stað súrefnis og eykur það enn á hættuna
fyrir barnið (6).
Þótt innlögnum hafi fjölgað, hefur
dregið úr þeim tíma sem konurnar dvelja
inni á spítalanum, og sú þróun hefur
haldið áfram á allrasíðustu árum. Fæð-
ingarþyngd jókst marktækt, en dregið
hefur úr fjölda mjög stórra og mjög lítilla
barna. Fleiri konur fæða börn sín vaginalt
en áður og tilhneiging hefur verið í þá átt
að láta þær konur sem eru með sykursýki
af A og B gerð ganga með nokkru lengur
til að auka líkur á að þær fari sjálfar í fæð-
ingu, þó þess sé ekki farið að gæta í
lengri meðallengd meðgöngu. Vandamál
eins og þvagfærasýkingar og hár blóð-
þrýstingur, þungburafæðing og ofgnótt
legvatns (hydramnion) koma enn fyrir,
þótt nákvæmara eftirlit hafi áhrif i þá átt
að draga úr þessu. Eina alvarlega nýrna-
sýkingin á tímabilinu varð í konu sem
ekki kom til neins eftirlits fyrr en alvarleg
veikindi neyddu hana til að leita læknis.
Stór börn eru enn vandamál. Hár
blóðsykur er sennilegasta orsök þung-
bura (fetal makrósómíu) (5). Það er skoð-
un höfundar að nauðsynlegt sé að ná
góðum tökum á blóðsykri á tímanum
milli 20 og 26 vikna meðgöngu, þannig
að honum sé haldið í nánast i lífeðlis-
fræðilegum mörkum (< 6mmol/l). A
þessum tíma meðgöngu eykst næmi
briskirtils fóstursins fyrir blóðsykri mjög.
Taki fósturvöxtur verulegan kipp á mið-
þriðjungi meðgöngu, tekst ekki að ná
honum niður síðar þrátt fyrir betri stjórn-
un sjúkdómsins. Aðeins er hægt að halda
í horfinu. Blóðsykurgildi í efri eðlilegum
mörkum eða rétt þar yfir gætu nægt til
að barnið verði óeðlilega stórt. Þetta er
26
LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ