Akranes - 01.03.1950, Blaðsíða 13

KIRKJA OG
IV.
KRISTN
l;
varanlega sem hér á landi. Það er mikil
óheill, hve margir menntamenn voru þar
sáðmenn. Margir þeirra sáu þó eftir því
trúboði, og gerðust eindregnir andstæð-
ingar þeirra megin skoðana. Gáfaðir og
samvizkusamir menn vaxa venjulega fyrr
eða seinna frá þeirri heimsku. Efnishyggj-
an leiðir til eyðingar og dauða alls þess,
sem hefur verulegt eða varanlegt gildi
fyrir þetta lí'f og hið komanda. Frumherj-
ar þessarar helstefnu hér á landi, hafa
sumir seint, og sumir aldrei, áttað sig á
hinum skaðlegu afleiðingum þessa sáð-
mannsstarfs, þ. e. brautargengis stefn-
unnar meðal almennings, sem í flestum
tilfellum líka áttaði sig seint eða ekki á
þessari andlegu blindu hinnar ófrjóu
stefnu, því að sjaldan munu boðendur
stefnunnnar hafa gert nokkuð verulegt til
að gefa almenningi til kynna um breyttar
skoðanir sínar á ágæti efnishyggjunnar.
Aldrei hefur matríalisminn átt eins
marga áhangendmr og trúa þjóna með
þjóð vorri sem nú. Þess verður nú óhugn-
anlega vart með öllum stéttum og á hin-
um ólíkustu sviðum þjóðlífsins. Höfuð-
mein og vandamál þjóðarinnar eiga ein-
mitt rót sína að rekja til dauðans í ýms-
um stefmnn, sem einmitt dylst fólki leng-
ur, en góðu hófi gegnir. Stefnum og sjón-
armiðum, sem stöðugt leita fráhvarfs frá
Guði og boðskap hans til mannanna.
Á ýmstnn sviðmn þjóðlifsins er nú
ömurlegt yfir að líta. Á atvinnu- og efna-
hagssviðinu. Á sviði þjóðmála og félags-
mála yfirleitt. Efnishyggju-hrokinn er
ekki útdauður. Hann herðir menn enn og
eggjar til ógnana og óhappaverka og segir
i tíma og ótíma: Ég skal. Ég skal ekki.
Ég einn hefi rétt, allir aðrir rangt. Mig
skiptir engu hvað gerist hér eða þar, ef
ég aðeins hefi mitt fram. Að tefja fyrir
vexti og viðgangi hinna Guðlegu sjónar-
miða með þjóðunum.
Með vorri þjóð vantar því öllu öðru
fremur volduga vakningu,sem viðurkennir
höfuðsannindi allra alda .LeitiÖ fyrst Guðs
ríkis og hans réttlœtis, og þá mun allt ann-
að veitast yður að auki.“
Kirkjan fram til siðaskipta.
Um margt var hið íslenzka þjóðfélag
og íslenzka kirkjan fram eftir öldum
nokkuð sérstæð, miðað við nálæg eða fjar-
læg lönd. Átti þetta eigi sízt við um af-
stöðu til hinna sósíölu mála og viðhorfa.
Þegar ég var að rita greinina „Læri-
sveinn Wesleys frá Akranesi," varð mér
oft hugsað til okkar eigin kirkju um ýmis
konar samanburð. Til vegs hennar og
virðingar á liðnum öldum, sigra og ósigra,
og til möguleikanna um vöxt og viðgang,
er við hugsum fram. Um margvíslega
breyttar ástæður og öfuga þróun á svo
mörgum sviðum. Þar sem af ríki og kirkju
er ekki nægjanlega staðið gegn fráhvarfi
frá Guðs ótta og góðum siðum. Þar sem
á ótrúlegustu stöðum og á ótrúlegasta hátt,
er ýtt undir mikillæti mannsins, og reynt
að deyfa eða þurrka út með öllu tilfinn-
inguna fyrir synd og náð. Út frá þessu,
verður nú nokkuð rætt hér um viðhorf
ríkis og kirkju til þessara mála, og ef til
vill einhverjar tillögur til umbóta, miðað
við gjörbreyttar aðstæður frá því sem
áður var, á svo að segja öllum sviðum.
Þjóðin þarfnast andlegrar
vakningar.
Övíða mim efnishyggja síðustu áratuga
hafa gagnsýrt þjóðirnar eins verulega og
kosnir til að vaka yfir og leysa alþjóðar
vanda. Næst koma svo sérhagsmunamál
og vandamál hvers héraðs fyrir sig. Og
með liliðsjón af þessari staðreynd, er hög-
um alþjóðar áreiðanlega ekki betur komið
en svo, að fyrsta og alvarlegasta skylda
hvers aerlegs manns og hugsandi þing-
fulltrúa er að neita allrar orku og hyggju-
vits til að bjarga því, sem bjargað verður
af hagsmunum heildarinnar. Hinna sam-
eiginlegu mikilsverðustu hagsmuna. Nú er
ekki lengur mesta þörfin að byggja skóla-
hús eða skýjaborgir. Ekki að auka skemmt-
anaæðið og selja sem mest af svarta
dauða. Ekki í bili að byggja fleiri fiskiskip,
né heldur flutningaskip, til að okra á
farmgjöldum. Ekki fleiri vegi til að vinna
á atkvæði. Ekki fleiri Æskulýðshallir í bili,
heldur hefðar lieimili. Okkur vantar nú
öllu öðru fremur dugnað, árvekni og sam-
vizkusama ættjarðarást, til þess að geta
staðið af okkur óveðrið og haldið því sem
áunnizt hefm' og fengur er í. Haldið því
fyrir eigin afrek, án þess að verða aumkv-
aðir af öðrum þjóðum og þiggja þaðan
náðarbrauð. Þessi litla þjóð á að geta lifað
hér, ef hún gætir hófs og hagsýnis.
Þarí að snúa við.
Það þarf að hætta í bili a. m. k. við
hinar brjálæðiskenndu fjárfestingar hjá
ríkinu, bæjtnn og einstaklingum. I þeim
efnum má ekkert gera, sem ekki er ill
nauðsvn. Það þarf blátt áfram að skera
niður skatta-fómirnar til ríkis og bæja.
Hver einstaklingur — sem góður þegn —
verður að gæta ítrustu hófsemi og spam-
aðar á öllum sviðum. Hann verður að
saUta sig við, að hætta að gera kröfur til
annarra. Þvert á móti að gera kröfur til
sjálfs sín að eyða minnu, og sætta sig við
samdrátt í eigin búi á öllum sviðum. Þá
sem sýna slíkan skilning og þegnskap
innan hvers bæjar eða byggðarlags þarf
að virða öðram fremur og sýna það í verki.
Það eru ef til vill til menn, sem styðja
þessa viðleitni, eða leiðbeina á ýmsan hátt.
En í öllu þessu þarf alþingi og ríkisstjórn
um framt allt að ganga á undan. Þá koma
bæirnir, byggðir og einstaklingar vitandi
eða óafvitandi i humátt á eftir.
Lítum sem snöggvast á alþingi,
Öánægjan með störf alþingis er orðin
alménn og ótvíræð. Og hún hefur við svo
mikil rök að styðjast, að sleifarlagið,
vinnuleysið, öfgamar og eyðslan er orðið
viðurkennt af miklmn meiri hluta þing-
manna — persónulega. — Hins vegar
reynir flokksforustan í hverju tilfelli að
stinga þjóðinni svefnþorn og segja henni,
að svona verði þetta að ganga til. Þing
eftir þing er setið meiri hluta ársins. —
Ekki aðeins þingmenn, heldur og líka allir
hjálparkokkarnir. Og það er áreiðanlegt,
að meira en helming af þessum tíma era
þingmenn algerlega iðjúlausir, — og leið-
ist mikið, sumum a. m. k. — Þetta er vit-
anlega stjórnleysi í vinnubrögðum, sem
bæði er að kenna stjóm og forsetum. Ef
þessir aðilar sýndu að staðaldiá hóflega
hörku í þessum efnum, mundi það geta
orðið til þess að skapa hinu einsýna flokka-
brjálæði aðhald, sem ef til vill gæti leitt til
þess, að flokkarnir færa að skammast sín.
Þetta iðjuleysi og vitleysa öll kostar þjóð-
ina milljónir árlega. Aðeins í þinghaldinu
sjálfu, fyrir utan hinar vafasömu fjárveit-
ingar, sem brðlað er út — ekki á báða
bóga, heldur alla vegu. — Ég þekki nokkra
dugandi þingmenn, sem sjá þetta vel, og
hafa margsinnis varað við þessu, bæði á
þingi og á flokksfundum. En á báðum
stöðum eru þeir orðnir rödd hrópandans
í eyðimörkinni.
Það er vitanlegt, að mikill hluti þjóðar-
innar hefur bókstaflega misst sjónar á
gildi starfsins og hinni mestu lífslind,
vinnugleðinni. Þar hafa þingmenn líka
gengið á undan í seinni tíð, — mótsett við
það, sem fyrr átti sér stað í þeim sölum. —
Nú vinna þeir ekki handtak á laugardög-
um, og taka sér oft hvíld þar fyrir utan.
Manni dettur stundum í hug, að til þess
sé notað hvert tækifæri, eins og víðar er
orðinn siður hér á landi. Hins vegar heyr-
ist oft í erlendum fréttiun, að þar vinni
þingin nótt sem dag og helga daga, er svo
ber undir. Ó. B. B.
akranes
37