Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2004, Qupperneq 2

2 FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 2004
Fyrst og fremst DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Rltstjóran
lllugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjóran
ReynirTraustason
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot: 550 5090
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setnlng og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
kross- í
fepOipnW
1 Hvað voru þær margar?
2 Hvenær voru þær farnar?
3 Til hvers?
4 Hvem andstæðinganna
virtu krossfarar mest?
5 Hvert var síðasta vígi
krossfaranna?
Svör neöst á síðunni
Hin hliðin
Þetta er vefsíða líbönsku
sjónvarpsstöðvarinnar Al-
Manar. Hún hóf starfsemi
sína árið 1991 en hefúr
sjónvarpað um víðan völl
gegnum gervihnött í fjögur
ár. Á ensku og arabísku
talar stöðin til araba og
múslima um allan heim og
vill taka þátt í að búa þeim
bjartari og ömggari framtíð
með því að leggja áherslu á
umburðarlyndi í íslam og
efna til samtala og sam-
vinnu ólíkra trúarbragða og
menningar. Á síðunni má
bæði horfa á fréttatíma
stöðvarinnar á ensku og
eins fletta upp í nýjum og
gömlum fféttum til aflestr-
ar. Sjónvarpsstöðin er aðili
að Útvarpssambandi
Arabaríkja og Arababanda-
laginu.
Krónísk leiðindi
Oröið krónískur merkir
langvarandi, stöðugur.
Menn geta jafnt þjáðst af
krónlskum verkjum sem
krónískum leiðindum. Orð-
ið er komið úr dönsku á 20.
öld en ættað frá Grikklandi.
Þar syöra merkir khronikos
tímabær, tímatengdur enda
komið afsjálfum tímanum,
khronos.Áensku
leiddu menn af
orðinu chrono-
iogy, tímataisfræði, en það
ermikilvæg hjálpargrein í
sagn- og fornleifafræðum.
Við notum stundum
krónólógíu yfir tímatals-
fræðina og höfum oröið
sennilega frá Dönum,
kronologi.
Málið
1. Sjö. 2. 1097-1291. 3. Ná Jerúsalem og
Landínu helga af músllmum. 4. Saladln. 5.
Borgin Akra í Palestínu.
Pakkað í Hæstarétt
"■“T nn er verið að pakka í Hæstarétt. Um
daginn var frændi Hertogans valinn
JLJ fram yfir aðra umsækjendur, sem allir
voru hæfari en frændinn. Nú á að ráða spila-
vin Hertogans fram yflr aðra umsækjendur,
sem Hæstiréttur telur flesta hæfari en spila-
vininn. Frændi Hertogans skilaði auðvitað
séráliti.
í langvinnri tíð þessarar ríkisstjórnar hafa
pólitískar skipanir færzt ívöxt. Eindregnar
er pakkað í Hæstarétt, Ríkisútvarpið, Sím-
ann og aðrar stofnanir rfkisins en áður þótti
sæma. Hæflleikar skipta minna máli, enda
gerast nú opinber klögumál annarra um-
sækjenda tíðari en áður var.
Sem dæmi um aukna spillingu ríkisstjórn-
arinnar má nefna, að nú nægir ráðherrum
ekki að hafa sérstaklega ráðna pólitíska að-
stoðarmenn sér á hægri hönd í ráðuneytun-
um, heldur þykjast þeir líka vilja velja sér
pólitíska ráðuneytisstjóra. Þeir draga
þannig úr gfldi embættismannakerfisins
sem kjölfestu.
Með hverju árinu sem líður eykst þessi
tegund spiIÚngar núverandi rfkisstjórnar.
Forsendan er auðvitað, að oddamenn henn-
ar telja sig hafa reynslu fyrir að kjósendur
láti sig hana litlu varða eða hafi gleymt
henni, þegar kemur að næstu kosningum.
Landsfeður okkar telja spfllinguna vera
ókeypis.
Bjöm Bjamason er dæmigerður
flokksjálkur, sem lét sér ekki bregða við að
skipa óhæfan frænda Hertogans í Hæstarétt.
Geir Haarde hefur ekki enn fengið eins ein-
dreginn stimpil flokksjálks, en flestir veðja
þó á, að hann taki spilafélaga Hertogans
fram yfir þá, sem fagmenn hafa talið vera
hæfari.
Spilafélaginn er umdeildur sérvitringur í
þjóðfélaginu, sem þekktastur er fyrir
skemmtflegar greinar, sem hann skrifar til
stuðnings Hertoganum, hvenær sem ein-
hver andmælir stjómsýslu hans og gerðum.
Þá hefur hann skrifað mfldð af hlutlausum
lögfræðiálitum, sem þjóna alveg sama til-
gangi.
Flestir telja við hæfi, að spflafélaginn haldi
áfram að skrifa í Morgunblaðið og skila
hlutlausum lögff æðiálitum, hvenær sem
Hertoginn þarf á því að halda. Komið hefur í
ljós, að umdeildara er hvort skynsamlegt sé,
að hæfni hans í þrætubókarlist eigi beint
erindi í dóma Hæstaréttar.
Flest bendir til, að kjósendur sætti sig við
að núverandi stjómarsamstarf verði lang-
vinnt, kosningar eftir kosningar. Jafnframt
sætti þeir sig við, að smám saman doflú til-
finning rfldsstjómarinnar fyrir leikreglum,
sem gilda umhverfis hið sérstæða ísland.
Við verðum smám saman suðuramerísk.
Við erum komin áleiðis. Sflninn kaupir
sjónvarpsstöð fyrir Hertogann, Hannes
Hólmsteinn selur sjónvarpinu raðir af
lélegum syrpum. Hæstiréttur verður einlitur
á næsta kjörtflnabili.
Jónas Kristjánsson
Eiga sagnfræöingar aö skrifa
söguna?
Við þurfum að varastþá sagnfræði sem
er enn þrungin tilfinningum þeirra sem
upplifðu atburðina... Hún ber með sér
reiði þeirra, drauma og glámskyggni.
RITIÐ HEITIR RIT Hugvísinda-
stofnunar Háskóla íslands sem
nýkomið er út í ritstjórn Jóns
Ólafcsonar og Svanhildar Ósk-
arsdóttur. Þetta hefti Ritsins er
helgað meginþemanu „lýð-
ræði" og er óhætt að segja að
áhugamenn um stjórnmál,
stjómmálaheimspeki og samfé-
lagsmál yfirleitt muni geta
fundið ýmislegt við sitt hæfi á
því hálfa þriðja hundraði blað-
síðna sem Ritið telur. Margir
höfundar em í reynd að skrifa
um alveg nýliðna atburði svo
sem fjölmiðlalög Davíös Odds-
sonar. Og í framhaldi af þeim og
skyldum hlutum er töluvert fjallað
um „valdsmannastjómmál, sam-
ræðustjómmál og framtíðarsýn" - en
svo heitir reyndar grein Sigríðar
Þorgeirsdóttur heimspekings.
INGIBJÖRG SÚLRÚN GÍSLADÓTTIR
skrifar tvær greinar í Ritið að þessu
sinni en hún er reyndar, ein stjórn-
málamanna, í svonefndri „stuðnings-
ritnefnd" Ritsins. önnur heitir „Hver
á að ráða? Um lýðræðið á tímum
hinna stjórnlyndu" um fjölmiðla-
fmmvarpið og hin „Milli forms og
inntaks liggja gagnvegir" þar sem hún
svarar athugasemdum Róberts H.
Haraldssonar við fyrri greinina.
f BILIÆTLUM VIÐ Þú fýrst og fremst
að glugga í grein Guðna Th. Jóhann-
essonar sagnfræðings sem heitir
Ritið:i/2004
Timarit Hugvísindastofnunar
Fyrst og fremst
„Geta sagnfræðingar fjallað um for-
tíðina?" Hann minnir þar á fræg orð
Davíðs Oddssonar á sagnfræðinga-
þingi um að sagan sé „mikilvæg, svo
mikilvæg, að sagnfræðingamir, þótt
góðir séu, mega ekki vera einir um
hituna" og rekur dæmi erlendis frá,
þar sem sagnfræðingar hafa sætt
gagnrýni fyrir að fjalla um samtíma-
atburði - eða jafnvel tiltölulega ný-
liðna atburði og eru þá sakaðir um að
hafa ekkert vit á þeim af því þeir hafi
ekki upplifað þá sjálfir.
Þar vitnar Guðni til orða Bjöms
Bjamasonar sem sagði um sögu land-
helgismálsins og þorskastríðanna:
„Efniviðurinn er ekki árennilegur
fyrir þá sem koma að honum með
„Óli gneisti" er Óli Gneisti
f FYRRADAG birtist hér í dálknum brot úr
grein af vefnum Vantrú.is sem skrifuð var
af „Óla gneista" eins og við töldum af
fávisku okkar að skrifa ætti nafnið og
bættum við athugasemd sem gaf til
kynna að við héldum nafnið vera dul-
nefni eins og mjög tíðkast á vefnum.Til
dæmis á vefnum Vantrú þar sem einn
fastra pistlahöfunda kallar sig „Frelsar-
ann" og svo framvegis.
Nú hefur sami Óli hins vegar vakið athygli
á þvi á Vantrúarvefnum að alls ekki sé um
dulnefni að ræða og óskað þess að DV
fari að skrifa nafn hans rétt. Og ekki nema
sjálfsagt að verða við því og biðjumst vér
velvirðingar á vorri fyrri fávisku. Við
höfðum einfaldlega ekki áttað okkur á
því að Gneisti væri raunverulegt nafn.
ENÐA GERIR ÓU GNEISTl sér fulla
grein fyrir því sjálfur. Og nafnið
var heldur ekki upphaflegt nafn
hans. Hann heitir nú fullu nafni Óli
Óli Gneisti Sóleyj-
arson Myndsem við
tókum traustataki af
heimasiðu pilts.
Gneisti Sóleyjarson, er í bókasafns- og
upplýsingafræðinámi við Háskóla (slands
og á heimasíðu sem hann heldur úti er
ein spurninganna sem hann leggur fyrir
sjáifan sig: „Afhverju heitirðu svona
skrýtnu nafni?"
Og hann svarar sér sjálfur: „Ég breytti þvi,
mér likaði ekki við það gamla. Ég vildi
hafa Óli sem fornafn, en það var upphaf-
lega millinafn, og ég
vildi kenna mig við móð-
urmína. Ég valdi Gneista nafnið afþví
það erafskaplega svalt nafn, vildi ekki
vera einfaldlega Óli Sóleyjarson. Þetta
nafn hafði ég notað á persónu i Ask Ygg-
drasills (hugleikir eru afskaplega svalt
áliugamál) fyrir mörgum árum, ég fann
það upphaflega í Gísla sögu og það kem-
ur líka fyrir i Njálu, þetta er einnig gott og
gilt hestanafn."

litla reynslu aðra en felst í fræðilegri
þjálfun."
GUÐNI SPYR A HINN BÓGINN hvort
þeir viti endilega betur sem „voru á
staðnum". Og skrifar: „Færa má gild
rökfyrir því að svo sé alls ekki. Þvert á
móti má vel vera að mönnum sé iil-
mögulegt að átta sig á gangi sögunn-
ar ef menn voru íhita leiksins. „Við
þurfum að varast þá sagnfræði,"
sagði hinn franski Femard Braudel
eittsinn, „sem erenn þrungin tilfinn-
ingum þeirra sem upplifðu atburðina
... Hún ber með sér reiði þeirra,
drauma ogglámskyggni.""
ÞESSU VIRÐIST GUÐNI SAMMÁLA þótt
hann áréttí að þar með sé ekki sagt að
„ ungir sagnfræðingar sam tímans geti
Nöfnáfimm
bókum um fjöl-
miðlafrumvarpið
1. ÍNAUTSMERKINU
eftir Ólaf Ragnar Grímsson.
2. ÆVI MÍN0GÁSTIR
eftir Davíð Oddsson.
3. FORSETAFÍFLIÐ
eftír Ingva Hrafii Jónsson.
4. ÁSTRÍÐUR 0G DÝRIÐ
eftir Ástríði Thoroddsen.
5. ÞETTA ERU ASNAR, DAVÍÐ
eftir Sigurð Kára Kristjánsson.
tekið sér sæti ofar þeim sem á undan
fóru og sjái þar yfir allt sjónarsviðið.
Sagnfræðingar eru jafn mikið börn
síns tíma og aðrir ... Ef eitthvað er
haFið yfir allan vafa í sagnfræði þá er
það vissulega sú staðreynd að menn
geta ekki búið til óumdeiianlega og
hlutlæga úttekt á fortíðinni".
VÍÐAR í GREIN Guðna eru merkileg-
ar hugleiðingar og tímabærar á þess-
um tímum þegar sagnfræði er allt í
einu komin í miðpunkt „umræðunn-
ar" - nú síðast eftir útkomu Forsætís-
ráðherrabókarinnar frægu.