Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.2004, Blaðsíða 15

J3V Fréttir
MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÚBER 2004 15
í DV á miðvikudögum
• Raftækjaverzl-_______________
un Islands aug-
lýsir ýmsan
tækjabúnað á L.—
tækifærisverði.
Edesa uppþvottavél fæst á aðeins
39.900. Auk þess er rýmingarsala á
helluborðum í versluninni. 28
tommu Daewoo sjónvarp fæst á
39.900 krónur.
• Þeir sem ætla að leggja land
undir fót á næstunni ættu að
kíkja á tilboð Flugfélags fslands.
Fram til 12. október eru tilboð í
gangi og kostar önnur leiðin til
Akureyrar 5.700 kr. og 5.600 kr. til
ísafjarðar. Fargjöld fyrir tólf ára og
yngri eru ein króna ef ferðast er
með fullorðnum. Þessi fargjöld
verður að panta á
flugfelag.is.
• OgVoda-
fone býður
nú Nokia
3100 gemsann ásamt
myndavél á aðeins 9.900
krónur. Nokia 3310 ásamt hand-
frjálsum búnaði er enn ódýrari og
leggur sig á aðeins 5.900 krónur.
25% afsláttur er Nokia aukahlutum
til 12. október.
• Þeir sem vilja grenna
sig með kremi ættu að
kíkja í Lyf og heilsu en
þar fæst L’Oréal Perfect
Slim grenningarkremið með 15%
afslætti. Húðvörulínan Tea Tree Oil
er seld með 30% afslætti og Scholi-
taska fyrir fæturna kostar aðeins
999 krónur þessa dagana.
Fötin verða
gáfum gædd
Gáfuðum fötum verður
væntanlega tekið fagnandi
hér á landi þar sem allra
veðra er von. Nú hafa snill-
ingar við háskólann í Bath
boðað nýja tækni í
fataframleiðslu. dSŒÍOi’
Fötin verða gáf- jfM
um gædd og M
geta með inn-
byggðum WmSá
búnaði
áttað sig ,
á hvort pJWi . -¥ ijff-
11. i. <. ■ i ' ■' ■■ I J
kalt eða . 'McL-Hk fíh
heitt í
veðn. 1 1
Kólni l .
skyndilega tek- ^
ur efnið sig til og iokar fyrir
kuldann - nú ef sólin fer að
skína og hitastigið rís þá
„opnar” efnið sig og hleypir
lofti í gegnum sig. Vísinda-
mennimir segja ekki nema
örfá ár þar til klæðnaður af
þessu tagi verði kominn f
búðir og líf fólks verði mun
þægilegra en áður. Þeir
hafa fengið nema til að
hanna flottan klæðnað úr
efninu.
DV hvetur fyrirtæki til að senda tölvubréf til að láta vita af góðum tiiboðum, helst með myndum, á netfangið neytendur@dv.is. Neytendasíða DV birtist í blaðinu alla virka daga.
y Flestir þeirra sem þjást af
HNy | | íkveikjuæði eru karlmenn á
II Wí p// ] unglingsaldri eða ungir
■É^: / menn. Ekki ertalið að börn
jf fíyKw sem kveikja í þjáist af
IViFÍUw^^&BmÍ jAJ-V yMf íkveikjuæði.
unum að því leyti að það er
algengara að þeir sem
kveikja f skipuleggi íkveikj-
una töluvert fýrirffam. Þessir
einstaklingar hafa gífurlegan
áhuga fyrir öllu sem tengist
eldi, eins og t.d. eldsvoðum,
brunakerfúm ýmiss konar, slökkvi-
stöðvum og slökkviliðsbílum, og
reyna þá gjaman að fylgjast með elds-
voðum og auðvitað það sem hættu-
legt er - upplifa mikla löngun til að
kveikja í. Þegar þeir síðan kveikja í
finna þeir fyrir mikilii velh'ðan eða
spennulosun.
Löngunin
Endurtekin íkveikja leiðir síðan til
aukinnar löngunar eða þarfar til að
kveikja aftur í, líkt og í vandamálum
sem tengjast áráttu eða fíkn. Það virð-
ist líka oft vera sem fólk með íkveikju-
æði finni ekki fyrir samviskubiti vegna
þess skaða sem íkveikjan veldur (fjár-
hagslegs, tilfinningalegs eða líkamlegs
skaða). Flestir þeirra sem þjást af
íkveikjuæði em karlmenn á unglings-
aldri eða ungir menn. Ekki er talið að
böm sem kveikja í þjáist af íkveikju-
æði. Böm ganga oft í gegnum tímabil
þar sem þau em heilluð af eldi, sem er
nokkuð „eðlilegt", en hins vegar er
mikilvægt að halda þessu í skefjum og
ffæða böm um eld, hvað beri að var-
ast og hvemig við umgöngumst eld.
Þegar skoðað er hvað
fólk með íkveikjuæði á
sameiginlegt, annað en
þörfina fyrir að kveikja
í, sjáum við að margir
hverjir hafa frekar ié-
lega félagshæfhi og því
oft einangraðir og hafa
jafhvel sögu annarra
erfiðleika eins og lær-
dómserfiðleika.
Önnurdæmi
Þegar ég svaraði neitandi hér í
upphafi, þá var ég að vísa í það sem
miíálvægt er að komi ff am, að ails ekki
allir sem kveikja í þjást af flcveikjuæði.
Mörg dæmi em um að fólk kveiki í í
öðrum tilgangi, eins og að fá trygg-
ingafé fyrir eign sem það á sjálft. Aðrir
kveikja í í mikilli reiði og enn aðrir
kannski í ölæði eða alvarlegum geð-
röskunum þar sem þeir gera sér ekki
grein fyrir hvað þeir em að gera. Svo
em einhverjir sem kveikja í í póhtísk-
um tilgangi eða til að fela verksum-
merki glæps, og unglingar í uppreisn
(sem eiga við hegðunarvandamál að
etja) kveikja oft í. Þessir aðilar
finna ekki fyrir neinni sér-
stakri löngun tii að kveikja í
heldur er um fjárhagslegan ^
ávinning eða einhvers konar sittff1'
útrás að ræða.
Maðurspyr:
Sæl verið þið,
ég ætla nú ekki að spyrja um
neitt sem hrjáir mig heldur er
um ákveðna forvitni að ræða.
Mér finnst ég varla sjá
fféttir eða opna blöð
öðmvísi en lesa um
einhvern nýjan
bruna þar sem kveikt
hefur verið í. Er þetta
einhvers konar bilun og
losnar fólk við
þetta?
Björn Harðarson og
Eygló Guðmundsdóttir
sálfræðingar
gefa lesendum góð ^
ráð til að viðhalda ,tí||g
sálarheill.
Þjóðarsálin
96ára
í Orðabók Háskói-
ans segir að elsta dæm-
ið um notkun orðsins
þjóðarsálar sé úr bréfi
Valtýs Guðmundssonar
tii stjúpa síns árið 1910.
Þar segir Valtýr: „Hið
andlega siðferði þjóðar-
innar er spillt og lamað,
þjóðarsálin sjúk." Næst
verður vart við orðið í
blaðinu Óðni árið 1920
þar sem segir: „Og svo
gæti farið, að þau auð-
æfi kostuðu eilífa glöt-
un þjóðarsálarinnar.”
Dæmum um notkun
orðins þjóðarsálar fer
ekki að fjölga fyrr en
kemur fram á miðja 20.
öld.
annað - eins og að koma eldvamar-
kerfi af stað af ásettu ráði. Auk þess
má segja að ef við grunum einhvern
um að vera með flcveikjuæði og að
hafa orðið valdur að ákveðnum bruna
þá em töluverðar lflcur á að sá hinn
sami hafi verið einn af áhorfendunum
að eldsvoðanum.
Þú spurðir hvort fólk losni við
þetta. Ef menn nást og þiggja þá með-
ferð eða, sem betra væri, leita sér að-
stoðar af sjálfsdáðum þá em töluverð-
ar lflcur á að einstaklingur nái bata og
kveiki ekki í (aftur) eða um 70%.
Meðkveöju
Bjöm Haröaison sálfræöingur
Sæll!
Þegar þú segir „bilun" þá ertu
væntanlega að veita fyrir þér hvort
það séu geðrænir erfiðleikar sem fá
fólk til að kveikja í. Ég get í raun bæði
svarað þeirri spumingu játandi og
neitandi. Það er til ákveðin röskun,
sem við gætum kaliað flcveikjuæði
(pyromania), þar sem einstaklingar
upplifa mikla löngun til að horfa á eld
og kveikja í. Þessu vandamáli svipar
mjög til spilafíknar/spilaáráttu og
stelsýki. íkveikjuæðið virðist þó vera
töluvert frábmgðið hinum vandamál-
h Nleðbrauðí,
víni og bókum
>i „Andann
! brauði, víni og b0^’ 0g8au
ÞórðJdrÓaövera hvítlaukur með
A VCtðöUu sérstaklegaþöbrauðtm
Meðferð
Ef maður veltir fyrir sér
hvort einhver sé með flcveikju-
æði er hægt að skoða hvort
einstaklingurinn hefur átt ein-
hveija sögu um að kveikja mik-
ið í sem barn. Hefur hann óeðli-
lega mikinn áhuga á eldi og
afm*Há 90900ís/enf,ff °Ptíl
o --------------o- - ---- -O Qj "h'li
eldsvoðum (og fer jafnvei af stað .yo °ýrnt
i.il ___x .. 1 J_x._v 'V&rílir*.
til að fylgjast með eldsvoðum) og
hefur hann jafnvel gert eitthvað
Spyrjið
sálfræðingana
DV hvetur lesendur til að senda inn
spurningar til Eyglóar og Björns.
Þau svara spurningum lesenda i DV
á miðvikudögum. Netfangið er
kaerisali@dv.is.
'ITTuiT j[iTu ri 51
[1 iVlHNI UlhiilU