Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.2004, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER 2004
Fréttir DV
ALLTÁ SAMA STAB, y
ALLTAF, ALLSSTABAR ... Á VISIR.IS visir
...UMALLT!
Nýjar leikjatölvur
á næsta leiti
Sony hefur tilkynnt að handhelda Playstation-tölvan á mynd-
inni sé væntanleg á markað innan skamms. Engin
dagsetning hefur þó verið ákveðin og er líklegt að
Nintendo-menn verði á undan - með sína hand-
heldu leikjatölvu sem kallast DS. Útgáfudagur Nin-
tendo hefur verið ákveðinn 21. nóvember nk. og
mun gripurinn kosta um tíu þúsund krónur í Banda-
ríkjunum. Ókeypis leikur, PictoChat, fylgir Nintendo-tölvunum en
hann gerir notendum kleift að teikna á skjáinn og skiptast á
skilaboðum við aðra DS eigendur.
SÍMASKJÁR í BÍLINN Nokia hefur
sett á markað sniðugan simaskjá fyrir
bíla. Skjánum er komið fyrir á mæla-
borðinu og sýnir hann nákvæmlega
það sem er á skjá farsim-
ans. Fyrir neðan er komið
fyrir þriggja takka kerfi
sem bilstjórinn geturnot-
að til að gefa skipanir i
simann. Hljóðinu er svo
varpað um hátalara bíls-
ins og ættu ökumenn að
geta ekið óáreittir með
þennan búnað og kjaftað við alla vini
sina i leiðinni. Bunaðurinn kostar rétt
rúmar 20 þúsund krónur.
Kóalabirnur
á pilluna
Kóalabirnur í Viktoríu-
ríki í Ástralíu eiga að fara
á pilluna samkvæmt nýj-
ustu fréttum. Um tvö
þúsund
bimur
munu fá
igrædda
getnaðar-
vörn, sem
svipar til
pillunnar að
innihaldi, á
næstu tíu
vikum. Getnaðarvörnin er
talin geta gert birnurnar
ófrjóar í sex ár. Umhverf-
isráðherrann, John
Thwaites, segir þetta hið
besta mál enda sé gróður-
lendi víða í stórhættu
vegna kóalabjarnanna.
Dýraverndunarsinnar eru
hins vegar æfir vegna
málsins og segja miklar
Ukur á að kóalabirnir deyi
út á austurströnd Ástralíu
þar sem borgir og bæir
hafa teygt sinn inn á
svæði bjarnanna.
Pétursfiskur
viÖ ísland
Pétursfiskur eða zeus
faber veiddist nýlega í
fyrsta skipti við íslands-
strendur svo
vitað sé. Fisk-
inn veiddi
Helga RE sem
út af Sand-
gerði og
mældist
hann 31sm
langur. Pétursfiskur getur
orðið ailt að 70 sm langur
og um 8 kg að þyngd.
Heimkynni fisksins eru í
Miðjarðarhafi, austanverðu
Atlantshafi frá sunnanverð-
um Noregi, Bretlandseyjum
og suður til Portúgals og
áfram með vesturströnd
Afríku. Hann finnst einnig í
Indlandshafi, við Ástralíu
og Nýja-Sjáland. Pétursfisk-
ur veiddist í fyrsta sinn við
Færeyjar árið 2001.
Af hverju snýst
peningur?
Þrír bandarískir eðHsfræð-
ingar, DavidJ. Gross, David
Politzer og Frank Wilczeck,
fengu Nóbelinn I eðlisfræði fyrr
I vikunni. Þremenningarnir fá
verðlaunin fyrir rannsóknir sin-
ar á sterkum kröftum og þykja
uppgötvanir þeirra afskaplega
mikilvægar. Þeir
.^sfajMBiaw. hafasýnt
ÆflHVk framáað
Stfll,
kraftur-
j. ,,, inn'er
4 ;«■• ríkjandiá
milli
" kvarkanna I
róteind ogi
nifteind.Á mannamáli kvað
þessi uppgötvun geta skýrt af
hverju hægt er láta pening snú-
ast og hvernig alheimurinn
varð til. Gross, Politzer og
Wilczeck skipta á milli sín 100
milljóna króna verðlaunafé.
Þeir hafa ekki hugmynd um
hvað þeir ætla að gera við pen-
ingana - einn þeirra stakk upp
á kampavíni.
DV hvetur fyrirtæki til að senda tölvubréf til að láta vita af góðum tilboðum, helst með myndum, á netfangið neytendur@dv.is. Neytendasíða DV birtist í blaðinu alla virka daga.
Jarðfræðingar telja ekki ólíklegt að eld-
stöðvakerfi Reykjanesskagans láti á sér
kræla fyrr en seinna. Eldstöðvarkefin eru
fjögur og sumar byggðir á þéttbýlasta
svæði landsins eru í mikilli nálægð
Eldgos rýfir
brátt kyrrðtna á
—
Eldstöðvakerfin á
Reykjanesskaga
1 Reykjanes-Grindavík-
Vogar
2 Krýsuvík-Trölla-
dyngja
3 Brennisteinsfjöll-Blá-
fjöll
4 Hengill-Selvogur
Á fyrstu öldum byggðar í land-
inu urðu íjögur til fimm gos á
Reykjanesskaganum. Reykjanesi er
skipt í Qögur eldstöðvakerfi,
Reykjanes-Grindavík-Vogar, Krýsu-
vík-Trölladyngja, Brennisteinsfjöll-
Bláljöll og Hengill-Selvogur. Gos-
hrinur ganga yfir í kerfunum á 700
til 1000 ára fresti og samkvæmt
þessu er langt liðið á kyrrðartíma-
bilið. Um það bil 16 hraun hafa
runnið á Reykjanesskaganum og
talið er að Svínahraun geti verið
kristnitökuhraunið frá því árið
1000, Kapellu- eða Nýjahraun rann
á fyrri hluta 11. aldar og hraunið við
Hlíðarvatn í Selvogi rann árið 1340.
„Gosin sem verða á Reykjanesinu
eru að meginhluta til sprungugos.
Hraunkvika kemur upp og breiðist
út á stóru svæði en það getur líka
verið einhver aska í þessum gosum,
sem sagt einhver sprengivirkni,"
segir Ragnar Stefánsson jarðskjálfta-
fræðingur. „Ekkert bendir til þess
núna að eldstöðvakerfi skagans séu
að fara í gang. Það hefur verið mikil
hreyfing á jarðskorpunni fyrir aust-
an Reykjanesskagann, á Suður-
landsundirlendinu eins og allir vita
og reyndar líka í Henglinum sem
fékk útrás í mörgum og nokkuð
kröftugum jarðskjálftum árið 1998.
Þá mynduðust margar nýjar sprung-
ur á svæðunu, mikil spennuútlausn
varð og jarðhitasvæðin breyttust
nokkuð," segir Ragnar.
Tíðir jarðskjáftar og jarð-
skjálftahrinur
Á síðustu misserum og árum
hafa orðið tíðir jarðskjálftar og jarð-
skjálftahrinur á Reykjanesskaganum
og í sjó undan honum og segir Ragn-
ar skjálftana og hrinurnar ekki óal-
genga og nefnir meðal annars jarð-
skjálftahrinu á Hengilssvæðinu árið
1952 til 1955 og marga jarðskjálfta
utar á skaganum, frá Krýsuvfk og að
Reykjanestá á árunum 1972 til 1973.
Nokkuð stór skjálfti varð árið 1968
og er talið að upptök hans hafi verið
í Brennisteinsfjöllum við Bláfjalla-
svæðið.
„Skjálftamir sem urðu í fram-
haldi af Suðurlandsskjálftunum árið
2001 við Kleifarvatn eru engin vís-
bending um að Reykjanesskaginn sé
að færast úr skjálftafarinu yfir í eld-
gosafarið. Við skiljum það ekki
þannig en auðvitað er ekki hægt að
útiloka að það ástand breytist á
nokkmm ámm," segir Ragnar. „Allt
spennuástand svæðsins breytist þá
þannig að svæðið opnast og verður
opnara fyrir eldkviku. Það er eitt af
því sem við teljum að eigi eftir að
gerast, einhvern tíma."
Hraunin renna til sjávar á
norðanverðum skaganum
Mestar líkur eru á gosi á belti um
miðbik skagans, frá austri til vest-
urs eftir endilöngum skaganum,
líklega mest tengt NA-SV-sprung-
um. Einna síst er að gos verði nyrst
á Reykjanesskaganum, en hraun frá
gosum um miðbik skagans geta
sums staðar runnið til norðurs, til
sjávar, samanber litíar hraunspýjur
sem runnu til norðurs í síðustu
hrinu á árum upp úr 950 til 1300.
Menn hafa hugsað um þetta í sam-
bandi við ört vaxandi byggðina á
norðanverðum skaganum og ýmis
önnur mannvirki, en hættan vegna
þeirra er minni á sumum stöðum
en öðrum vegna þess hvernig
landslagið er.
Ragnar telur að á undan nýju
gostímabili á Reykjanesskaganum
myndu smám saman fara að koma
fram einkenni um að svæðið væri að
opna sig. „Það kæmu fram breyting-
ar á spennuástandi á svæðinu og
hvað það tímabil yrði langt er ekkert
hægt að fullyrða um. En ég tel að
það yrði nógu góður og langur
aðdragandi tO að engin hætta steðj-
aði að fólki. Það er annað með
mannvirki sem gætu orðið fyrir
þessu," segir Ragnar Stefánsson
jarðskjálftafræðingur.
Breskir vísindamenn reikna út hlaupahraða kvenna og karla til ársins 2156
Konur munu hlaupa
hraðar en karlar
Konur munu hlaupa hraðar en
karlar á ólympíuleikunum 2156 ef
fram fer sem horfir. Þetta er að
minnsta kosti skoðun breskra vís-
indamanna sem hafa rannsakað
þróun 100 metra hlaupsins allt ffá
ólympíuleikunum árið 1900. Eins
og allir vita hefur hraði hlaupara
aukist jafnt og þétt síðustu öldina -
en hraði kvennanna hefur aukist
ívið meira.
Yulia Nestenko, frá Hvíta-Rúss-
landi, hljóp 100 metrana á leikun-
um í Aþenu á dögunum á 10,93 sek-
úndum, og hinn bandaríski Justin
Gatíin hljóp sömu leið á 9,85 sek-
úndum. Til samanburðar var bestí
tími konu á ólympíuleikunum í
Amsterdam árið 1928 12,2 sekúnd-
ur og í karlaflokki 10,8 sekúndur.
Munurinn var 1,4 sekúndur.
Með sérstakri reikniformúlu
áætía bresku vísindamennirnir að
kona muni hlaup 100 metrana á
8,079 sekúndum árið 2156 og á
sömu leikum verði bestí tími karls í
100 metra hlaupi 8,098 sem þýðir
að karlinn kæmi seinna í mark ef
kynin kepptu á sömu braut.
Best Florence Griffith-Joyner hleypur hrað-
ast allra kvenna i veröldinni. Heimsmet
hennar i 100 m hlaupi er 10,49 sekúndur.