Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1962, Page 27

Um jurtakynbætur.
Inngangur.
Frá uppruna lífsins hér á jörðu hefur náttúran
fengizt við að móta jurtir og dýr og aðlaga þau
eftir umhverfinu. í riki hennar eru jurtir vixlaðar
eða hreinræktaðar eftir þvi hvernig aðstæður eru
Þá geta einstaklingar einnig orðið fyrir svo sterkum
áhrifum umhverfisins, að erfðastofn þeirra breytist
snögglega og veldur það varanlegum breytnigum á
eiginleikum þeirra sjálfra eða afkvæma þeirra. Hver
einstök jurt, sem vex, verður fyrir harðri samkeppni
nær- og fjarskyldra jurta og mætir ýmsum erfiðleik-
um í uppvexli sínum, sem aðeins hinar hæfustu þola,
en hinar verða að lúta i lægra haldi. Þannig heldur
náttúran stöðugt áfram að velja og skapa, og hefur
henni tekizt að mynda mikinn hóp frábrugðinna
einstaklinga, og má þvi segja, að hún haldi uppi
stöðugum „kynbótum“ i sinum víðáttumikla akri.
Eftir að maðurinn kemur til sögunnar notfærir hann
sér þær jurtir, sem hann finnur á akrinum og velur
bær úr. sem honum hentar. Löngu áður en sögur
hófust hafði honum tekizt að hagnýta sér hinar
helztu nytjajurtir, sem nú eru þekktar. Hann safnar
sér birgðum og flytur þær með sér, og að lokum
lærist lionum, að það er oft hagkvæmara að rækta
Hirtirnar heima við heldur en safna þeim úti í haga.
Hann finnur þægindi þess, og ræktunin veitir honum
éruggari fæðu. Þá skynjar hann brátt, að náttúran
hýður honum jurtir misjafnar að gæðum, og það er
ekki nema eðlilegt, að við fyrstu ræktun byrji hann
°sjalfrátt að móta nytjajurtirnar eftir smekk sinum.
Hann velur þær jurtir, sem honum virðist gefa mesta
(25)