Freyr - 01.05.1945, Blaðsíða 3

I
MRNfi-ÐflRBLFHÐ UM LflNDBÚNRÐ
S
Nr. 5 Reykjavík, maf 1945 XL. árg.
Bráðadauði í kúm
Eins og kunnugt er, hefir bráður kúa-
dauði gert mjög vart við sig víða hér á
landi undanfarin ár. Mest hefir borið á
honum í kaupstöðum og kauptúnum og
í nágrenni þeirra, en nú í seinni tíð einnig
upp til sveita, eins og t. d. á Hólsfjöllum
og víðar. Þessi kúadauði breiðist því út um
fleiri og fleiri byggðir landsins, færist í
vöxt, veldur miklu tjóni og er það mjög
alvarlegt umhugsunarefni.
Umræddur kúadauði lýsir sér þannig, að
kýrnar, sem að því er virðist eru alheil-
brigðar, detta snögglega niður, missa
máttinn og bráðdrepast. Stundum mun
bera eitthvað á krampa, en oft deyr skepn-
an svo fljótt, að telja má líkast slagi.
Stöku sinnum virðist vera hægt að sjá
hræðslu eða óróleika í kúnum áður en
þær drepast. Og ef kýrnar verða fyrir
einhverri sérstakri áreynslu, t. d. leika
sér mikið þegar þær eru fyrst látnar út
að vorinu, þá er þeim hættar en ella viö því
að detta dauðar niður. Innvortis athugun
á kúnum leiðir í ljós, að lifrin er bólgin og
blóðhlaupin og í mörgum tilfellum virðist
hjartað vera lint og máttlaust, og hafa
af því verið dregnar þær áyktanir, að
hér sé um hjartasjúkdóm að ræða. En
hvort útlit hjartans er afleiðing af hinum
snögga dauða eða orsök hans, verður ekki
sagt hér. Dýralæknum landsins hafa ekki
verið ljósar orsakir kúadauðans, og hafa
því ekki getað læknað eða komið í veg
fyrir hann.
Margar getur hafa komið fram um or-
sakir kúadauðans. Almennt mun vera á-
litið, að hér sé frekar um fóðurefnaskort
að ræða heldur en smitandi bacteriu sjúk-
dóm. Margir halda, að hann stafi af stein-
efnaskorti (kalciumskorti), aðrir af bæti-
efnaskorti; og enn aðrir af of mikili fóður-
bætisgjöf og þá sérstaklega af of mikilli
notkun eggjahvíturíks kjarnfóðurs1), eins
og t. d. síldar- og fiskimjöls. Einnig er ný-
ræktartaða, sprottin af útlendum áburði,
af sumum talin valda kúadauðanum.
Hér verður ekki leitt að því miklum
getum, hvað veldur þessum dauða.
Eins og ég mun síðar víkja að, er nú þeg-
ar byrjað að rannsaka hann, og vonandi
verður þeim rannsóknum ekki hætt fyrr
en búið er að varpa ljósi yfir orsakir hans,
og fundin verður örugg lækningaraðferð.
Þar sem þessi kúadauði hefir valdið
bændum mjög tilfinnanlegu tjóni og virð-
U Sjá grein um bráðdauða í kúm eftir Sigurð
Hlíðar yfiirdýralækni, í júlí-ágúst hefti Freys ár-
ið 1944.