Freyr - 01.05.1945, Blaðsíða 8

58
FRE YR
JAN. FEB MAR. AP MAl. JÚN JÚU A6 ðEP. OKT. NOV DES
Hœð súlnanna og tölurnar framan við línuritið sýnir hve margar kýr hafa
dreyizt á hverjum mánuði.
að kýr, sem fengið hafa sáralítið kjarn-
fóður um dagana, virðast drepast úr
bráðdauða. Ég ætla aðeins að nefna eitt
dæmi. Maður nokkur á Sauðárkróki átti
kú í vor, sem var snemmbær, búin að eiga
tvo kálfa. Eftir fyrsta kálfinn mjólkaði
kýrin aðeins 8 kg. af mjólk á dag og fékk
ekkert kjarnfóður með heygjöfinni. í
fyrra vetur mjólkaði kýrin svipað og
veturinn áður, en fékk þá 1,2 kg. af kjarn-
fóðri á dag (0.4 kg. síldarmjöl ,og 0.8 kg.
maísmjöl og rúgmjöl) með heygjöfinni.
Þegar farið var að beita kúnni, var hætt
við að gefa henni kjarnfóður og þremur
vikum seinna datt hún niður steindauð.
Nú er augljóst, að kýr geta fengið blóð-
tappa og orðið bráðkvaddar eins og aðrar
skepnur, en það eru þekkt svo mörg dæmi
svipuð því, sem getið er um hér að fram-
an, að það er ekki hægt að skrifa þau öll á
kostnað þess, að kýrnar fái slag, heldur
hljóta þessi dauðatilfelli að vera af sömu
rótum runnin og bráðdauðinn.
Ég held, að það sem fyrst og fremst
styrki þá skoðun, að bráðdauðinn í kúnum
orsakist af of mikilli kjarnfóðurgjöf, sé,
að það eru öft hámjólkar kýr, sem farast
úr honum, — kýr, sem mjólka upp undir
30 kg. af mjólk á dag. Af heygjöf eingöngu
geta kýr ekki mjólkað meira en 12—14
kg. af rnjóik á dag, án þess að mjólka af
sér holdin.
Hámjólkar kýr verða því að fá allt að
sex fóðureiningar á dag af kjarnfóðri til
þess að halda nytinni eðlilega á sér. Ef
hámjólkar kýr með mikla kjarnfóðurgjöf
drepast, má segja, að þær drepist vegna
þess, að þær mjólka of mikið, eins og af
því, að þær fái of mikið kjarnfóður. Og
einu má aldrei gleyma. í sambandi við
hámjólkar kýr: þær eru einskonar vélar,
sem knúðar eru til hins ýtrasta, og þar
af leiðandi eru þær mikið næmari, við-
kvæmari og veikari fyrir allskonar áhrif-
um og sjúkdómum.
Um kornmatargjöf kúnna þykir ekki á-
stæða til að ræða mikið. Með síldarmjöli
og fiskimjöli er mest notað maís og rúg-
mjöl, og dálítið af hveitiklíði og möluðu
heilhveiti. Þessar korntegundir eru allar
fluttar inn frá útlöndum, þar sem fóðrað
er með þeim í mikið stærri stíl en hér
gerist, með ágætum árangri, enda taldar
af hinum fróðustu mönnum lystugt, hollt
og gott fóður.
Vetrarfóður kúnna er aðallega heyfóð-
ur, taða og úthey. Taðan er bæði af tún-
um og nýræktum. Margir eru þeirrar skoð-