Símablaðið - 01.01.1964, Blaðsíða 19

öðru vandamáli, sem við-
kemur radíóbylgjunni. Á
jörðu niðri eru fjarlægðir
milli sendi- og móttökustöðv-
anna það tiltölulega litlar,
að tímamismunur á send-
ingu og móttöku er lítið
vandamál. En aftur á móti,
þegar microbylgja er send
nokkrar þúsundir km út í
himinhvolfið og aftur til
baka, þá fer senditíminn að
verða eftirtektarverður. —
Þetta þýðir, að með „synch-
ronos“ gervitungl á spor-
baug í 35700 km. fjarlægð
frá jörðu, myndi verða 0.6
sek. tímamismunur á send-
ingu og móttöku. Þetta
myndi koma fram sem
,,echo“ í talsímaþjónustunni
og gera hana erfiða viðfangs.
Vegna þessa vandamáls með
„echoið“, þá beinast tilraun-
ir tæknimanna aðallega að
styttri sporbaugum umhverf-
is jörðu fyrir talsímaþjón-
ustuna. Aftur á móti er 35.-
700 km hæðin talin ágæt fyr-
ir t. d. sjónvarp og ritsíma.
Gervitunglinu „Syncom“
var skotið á þennan spor-
baug og var í ,,synchronous“
hreyfingu við jörðina, þar
sem það fór í kringum hana
á 24 klst. Það „stóð því
kyrrt“ í loftinu og var því
hægt með hjálp þess, að
halda upp 24 klst. á sólar-
hring margvíslegri fjar-
skiptaþjónustu milli þriggja
heimsálfa.
Eitt af meginvandamálun-
um í sambandi við fjar-
skiptagervitungl er að við-
halda orku þeirri, sem fer
til að halda tækjum þeirra
gangandi. Sólarrafhlöður,
sem breyta sólarorku í raf-
orku hafa að vísu viðhaldið
orku gervitungla í mörg ár,
gailinn er aðeins sá, að hver
rafhlaða getur aðeins gefið
mjög litla orku. Það þurfti
því 3600 rafhlöður í Telestar,
sem samanlagt gáfu þó að-
eins 15 wött.
Mikil áherzla mun því
verða lögð á það, að finna
betri orkugjafa fyrir fjar-
skiptatunglin og tilraunir
með atómorku hafa gefið
góða raun. Tæknimenn segja
að þegar orkuvandamálið sé
leyst, þá verði ef til vill
mögulegt að sjónvarpa beint
til sjónvarpstækja inni á
heimilum manna, hvar sem
er í heiminum. Þá munu allt
að því óteljandi talsímarásir
verða handbærar fyrir al-
menna talsímaþjónustu og ef
til vill sjálfvirkt símasam-
band um allan heim. Aukinn
hraði mun verða á ritsíma-
og myndaskeytum. Landa-
kort, línurit og annað slíkt
verður hægt að senda með
miklum hraða um allar jarð-
ir og rafeindaheilar í öllum
álfum munu geta ,,talað“
sín á milli og miðlað hvor
öðrum mikilvægum upplýs-
ingum og niðurstöðum-
Það mun taka sinn tíma
að koma öllu þessu í fram-
kvæmd og vegna hins mikla
kostnaðar, mun um langan
aldur aðeins vera á valdi
stórþjóða, að taka þátt í slík-
um tilraunum og koma upp
hjá sér fjarskiptum sín á
milli með hjálp gervitungla.
Það er ekki reiknað með
að fjarskiptagervitunglin ein
geti annað hinni gífurlegu
fjölgun símtala, sem álitið
er að verði komin upp í um
500.000.000 árið 1980 úr
140.000.00 símtölum síðast-
liðið ár. Þess vegna verða
fleiri sæsímastrengir lagðir
milli álfanna.
Á þessu stigi málsins er
fróðlegt, að rifja upp, að
Alexander Graham Bell hóf
fyrir rúmri öld síðan tilraun-
ir sínar með hljóðið, fyrst
og fremst til að hjálpa heyrn-
arlausu fólki. Hinn áhuga-
sami vísindamaður var að
reyna að brúa það bil sem
var á milli þeirra, sem
heyrðu og þeirra, sem
heyrðu ekki. Uppfinning
hans brúaði ekki aðeins
þetta bil heldur og svo mörg
önnur. Ritsíminn, talsíminn
og aðrar glæsilegar tækni-
framfarir, útvarpið og sjón-
varpið hafa spanað allar
fjarlægðir á láð og legi, og
nú síðast hringað sig um
jarðkringluna með eldspú-
andi eldflaugar sem „síma-
staura.“
H. II.
í gamla daga voru stundum
allmiklar erjur á „lyklinum“
milli símritaranna á ritsíma-
stöðvunum og létu menn þá
ýmislegt „fjúka“. Á Seyðis-
firði gekk einu sinni svo
langt, að símritari þar kvaddi
til stöðvarstjóra sinn, sem
var danskur, og þýddi fyrir
hann jafnóðum skammirnar
sem á dundu frá Reykjavík.
Hinir símritararnir, sem
fylgdust með orðahnipping-
unum, var skemmt þegar
átti að fara að þýða yfir á
dönsku þessa setningu: „Það
vildi ég að þú sætir fastur
á hlandkoppnum þínum í
alla nótt.“