Freyr - 01.05.1960, Síða 12

164
FRE YR
EYSTEINN G. GÍSLASON:
Nokkur orð um nýrækt
Þegar norrænir menn komu fyrst til ís-
lands er sagt að einn þeirra hafi borið
landinu þannig söguna: „að þar drypi smjör
af hverju strái.“ •
Hvort hann hefur þannig mælt í aug-
iýsingaskyni eða af sannfæringu sinni skal
hér ekki dæmt um, en ef litið er á búnað-
arsögu okkar síðan, getur manni fundist, að
hér hafi verið býsna spámannlega talað.
Grasstráin, sem hinum glöggskyggna gesti
komu svo gæfulega fyrir sjónir, hafa sem
sé lengst af verið grundvöllur þess að hér
hefur verið hægt að stunda landbúnað
norður undir heimskautsbaug, við sumar-
hita, sem er lægri en svo, að yfirleitt sé
talið nægjanlegt til að stunda jarðrækt.
Enda hefur löngum um það verið deilt
hvort landið sé í raun og veru nýtilegt til
landbúnaðar, og eflaust er það á mörkum
hins bygghega og óbyggilega heims í þeim
skilningi.
En grasið hefur verið og er enn forsenda
fyrir öllu því smj öri og öðrum búvörum, sem
framleiddar hafa verið í landinu. og um
leið að miklu leyti fyrir tilveru þjóðarinn-
ar. Veit ég ekki hvort nokkur önnur þjóð
hefur takmarkað landbúnað sinn við svo
einhliða nýtingu jarðargróða, en efast um
að svo sé.
Fulíyrt er, að íslenzkt gras sé betra og
kjarnmeira fóður heldur en það, sem vex
á suðlægari slóðum hvað sem uppskeru-
magni líður. Náttúruskilyrði landsins hafa
ennfremur fyrir löngu sætt það við sín
lögmál, sem hins vegar hafa reynzt margri
innfluttri jurt ærið ströng og miskunnar-
laus, hversu hátt sem hún hefur hreykt sér
yfir heimalningana meðan ekki bjátaði á.
Tegundir, sem lifað hafa af í landinu af
eigin ramleik síðan þær námu hér land
einhverntíma í forneskju, verða ekki upp-
næmar þegar umhleypingar ganga á út-
mánuðum eða vorhret þjarma að nýgræð-
ingin þótt suðrænum gesti verði slíkt of-
raun.
Lengst af hefur búskapur okkar verið
hálfgerð eða nær alger hjarðmennska.
Ræktun lítil eða engin. Nú breytist hins
vegar hjarðmennskan hröðum skrefum í æ
meiri ræktunarbúskap.
Það þarf þó engum að koma á óvart, þeg-
ar tekið er tillit til okkar veðurfars, og
þess sem að framan er sagt, þó að jarðrækt-
in takmarkist nær eingöngu við grasrækt-
hólum, með hagarækt á þornandi mýr-
lendi, gáfu svipaðar niðurstöður. Þar hefur
einnig verið notaður áburður, og kemur
það í ljós, að mjög má flýta fyrir gras-
skiptum með hóflegri notkun áburðar;
sérstaklega hefur fosfórinn reynst nauð-
synlegur. Þar fékkst líka áburðurinn mjög
vel borgaður með uppskeruaukanum. Enn
má geta þess, að tilraunir, sem gerðar voru
á Hjarðarfelli á Snæfellsnesi, bentu alveg
í sömu átt.
AÖ lokum:
Notið landið skipulega til beitar og slátt-
ar. Beitið ekki á þá hluta túnsins, vetur og
vor, sem þið viljið slá fyrst. Við beitina
hverfa fljótsprottnustu og uppskerumestu
sláttugrösin. Vallarfoxgras er það grasið,
sem getur gefið mesta og bezta uppskeru
við slátt, en það þolir alls ekki snögga beit.
Gömlu túnin þola beitina vel, og hún er
auðveldasta aðferðin til að nýta vel grös
þeirra. Á góðri sumarbeit þurfa jafnvel há-
mjólka kýr ekki kraftfóður.
Athugið vel hvort ekki er hægt að nýta
meira þornandi mýrar og flýta fyrir breyt-
ingum á graslagi þeirra með hóflegri á-
burðanotkun!