Freyr - 01.05.1960, Síða 27

telur þöri' á til ræktunarframkvæmda,
samkv. lögum þesum.“
Um það verður ekki deilt að þetta fram-
íag hefur orðið hinn ágætasti aflgjafi í
hinu gífurlega átaki í jarðræktarmálum
þjóðarinnar. Verður þessi þáttur trauðla
fullþakkaður. En það er með vélarnar eins
og syndina, að „ein býður annari heim.“
Eins og nú er háttað starfsorku sveitanna
verða þær lendur, sem teknar hafa verið
til ræktunar, ekki fullnýttar án annars
vélakosts, enda hafa bændur vissuiega
gengið berserksgang við að vélbúa heimili
sín.
Enn er vert að benda á atriði, sem ástæða
er til að staldra við. Nú er viðskiptum svo
háttað, að bóndi, sem ætlar sér að eign-
azt dráttarvél, verður að snara út mikl-
um, — ef ekki mestum hluta andvirðis
hennar um leið og hún er pöntuð. Vél,
sem kemur til nota einhvern tíma í sumar,
þarf bóndinn að greiða í febrúar. Á and-
virði hennar falla því vextir allt að hálfu
ári fyrr en hún kemur til nokkurra nota.
Sá viðskiptaháttur mun ekki hinn algengi,
þegar um þær vörur er að ræða, sem fluttar
eru inn frá útlöndum. Þegar þess er gætt að
mjög mikill hluti bænda hefur lagt hvern
einasta eyri, sem þeim hefur áskotnazt,
í eignaauka og lánum í endurbætur á býl-
um sínum, — lagt það í byggingar og rækt-
un — er auðsætt, að mun þrengra er fyrir
ýmissa dyrum en æskilegt væri, þegar til
þess skal taka að búa heimilin þeim tækj-
um, sem kalla mætti öflunarvélar. En um
það ætla ég fáir deili, að það er þjóðar-
nauðsyn.
★
Ef litið er á þróun landbúnaðarins síð-
asta áratuginn blasir við, að hann hefur
tekið þeim risaskrefum, að grunlaust er mér
ekki, að allvíða megi leita til að finna hlið-
stæðu. Sláturfé hefur fjölgað úr 320 þús-
undum í nær 690 þúsundir eða um 115 af
hundraði hverju. Mjólk, sem á markað berst,
hefur vaxið úr 36 millj. kg í 69,5 milj. eða um
93 af hundraði. Meðan þessi risaskref hafa
verið stigin, hefur þeim höndum fækkað
drjúgum, sem að þessu vinna. Framleiðslu-
aukningin hvílir á því valdi, sem samtíð
okkar hefur náð á umhverfinu og því að
mjög miklum hluta á vélunum, enda er
Hér þarf ríflegt stofnfé
nú svo komið að án þeirra er landbúnaður
vor óhugsandi ef hann á að standa undir
þeim kröfum, sem til hans eru gerðar. Vél-
arnar eru húskarlar og griðkonur bónd-
ans í dag.
En eins og áður er bent til, er dráttar-
vélin ein aðeins óréttmæt fjárfesting.
Tækjasamstæðan, sem henn þarf að fylgja,
gerir hana fyrst að því sem henni er ætlað
að vera. Tilfinnanlegast verður þetta fyrir
frumbýlinga, — fjárvana unglinga, sem alls
verða að afla í öndverðu. Til þess standa
litlar vonir, að margt ungmenna hugsi með
hlýju til einyrkjabúskapar þar, sem orf og
hrífa, hjólbörur og klára, eru helztu tækin
til túnræktar og fóðuröflunar. Og mundi
ekki mörgum sýnast auðgengara þangað,
sem ekki er krafist blýantsvirði í þágu
atvinnunnar? Er ekki einmitt í þessum við-
horfum fólginn nokkur vísir að hinum
margrædda flótta frá framleiðslunni, —
flóttanum úr sveitinni?
Mér vitanlega á frumbýlingur engar vonir
um stofnfjárlán af hendi opinberra aðila
nema þá litlu hjálp, sem veðdeildir bank-
anna veita. En þær eru þar ekki stórtækar.
í lögum um Búnaðarbanka íslands, nr. 115,
1941 segir í 19. gr.:
„Hlutverk deildarinnar er:
1. Að veita lán gegn veði í jörðum og
hvers konar fasteignum, sem æt'aðar eru
til framleiðslu landbúnaðarafurða eða til
almenningsnota í sveitum landsins.“
Og í 21. gr. sömu laga segir:
„Að jafnaði má ekki lána nema gegn
1. veðrétti og aldrei yfir % virðingar-