Freyr - 01.07.1961, Blaðsíða 32

230
FRE YR
skjóls fyrir eggin. Framtíð varpsins er und-
ir því komin, að sem flestir ungar geti
klakist upp. Því fleiri ungar sem komast til
þroska, því meiri líkur eru fyrir aukningu
í varpinu. Þó að freistingin sé mikil til að
fá sem mest af fyrstutekj udún, má aldrei
ganga svo nærri hreiðrunum að ungarnir
drepist í eggjunum. í þessum efnum þarf
hver og einn að læra að rata meðalveginn.
Dúnninn er afar verðmæt vara, og verð-
ur það sjálfsagt um alla framtíð, því mjög
lítið er til af þessari vöru í heiminum. Það
ríður því á miklu fyrir varpeigandann að
dúnninn nýtist sem bezt, og helzt að
hann vaxi ár frá ári. Síðan Baldvin Jóns-
son fann upp hinar ágætu dúnhreinsunar-
vélar er hreinsunin orðinn leikur einn hjá
því sem áður var.
Þegar kollan ér farin með ungana er út-
leiðsludúnninn eftir — „hroðadúnn-
i n n “, ruslmikill oð ótótlegur, og oft blaut-
ur. En hversu útlitsljótur sem hann kann
að vera er sjálfsagt að hirða hann, og
þurrka svo fljótt sem kostur er á. Það er
um að gera að hirða hvern hnoðra, sem
hægt er. Þetta er dýrmæt vara og kann
að verða enn dýrmætari í framtíðinni þeg-
ar hreinsun dúnsins og meðferð er komin
almennt á það stig, að ekki verði betur
gert. Heildsöluverð á æðardún hefur verið
kr. 1250 — 1959 og 1450 kr. 1960 — sé
dúnninn hreinsaður í dúnhreinsunarstöð.
— Þetta gerir kr. 1,25—1,45 grammið. Sé
reiknað með 20 gr. úr hreiðri — sem má ef
vel fer um dúninn — þá eru það kr. 25.00
—28.00, sem kollan gefur af sér í hreinum
dún. Það gefur því auga leið, að varpeig-
endum ber að leggja alt kapp á að auka
varp sitt sem auðið er. Þess vegna hef ég
skrifað þessar línur. Fólk, sem vant er að
vinna í æðarvarpi þarf þeirra auðvitað
ekki með, en til eru viðvaningar í þessari
búgrein og væri þá vel ef þeir gætu haft
einhver not af því, sem hér hefur verið
sagt.
Eggin.
Ég gat þess hér að framan, að nauðsyn-
legt væri að skyggna eggin um leið og gert
er að hreiðrunum. Þetta er gert til þess að
fylgjast með búnaði eggjanna, sjá á hvaða
stigi útungunar þau eru. Fólk, sem vant
er að vinna í varpi, er fljótt að sjá þetta,
en viðvaningar eiga erfitt með að átta sig
á þessu. Skal þvi farið fáeinum orðum um
þetta atriði, ef þau gætu orðið öðrum til
einhverrar leiðbeiningar.
Þegar egg er skyggnt, er það tekið í hægri
hönd, haldið um mjórri enda þess og borið
upp að auganu, hinu lokað, Svo er myndað-
ur kíkir með lófa vinstri handar og horft
í gegnum hann á sverari enda eggsins,
sem er látið hallast ofurlítið frá auganu.
Sé þetta gert á móti sól, eða i góðri birtu,
sézt í gegnum skurnið í hvaða ástandi egg-
ið er. í lifandi eggjum er að sjást stropi
þegar eggið er fimm til sex daga gamalt.
Þá er komið nokkurt borð á sverari enda
þess og gulur baugur sést efst í hvítunni.
Sé egginu snúið í hendinni sjást einnig
rauðar æðar kvíslast um eggið að dökkum
bletti, sem liggur í miðju þess, unganum.
Eftir því sem unginn stækkar, dökknar
eggið, þegar litið er í gegnum það, unz
unginn fyllir út í skurnið, en þá líður ekki
á löngu að hann brjóti gat á það.
Sé eggið kaldegg kemur að vísu borð á
það, sem greinilega sést þegar það er
skyggnt, en enginn stropi kemur í það, og
guli baugurinn, sem áður er nefndur, er
enginn. Þessi egg er því sjálfsagt að taka.
Séu þau tekin áður en þau fara að skemm-
ast eru þau góð til matar. Annars tel ég
rangt að taka egg til matar, nema þá eitt-
hvað sára lítið og þó aðeins að varpið sé
nokkuð stórt. Það er mikið talað um varg-
inn í varpinu og það ekki að ástæöulausu
en með því að taka lifandi egg er maður-
inn að ganga í lið með varginum. Allir geta
skilið, að það kemur ekki æðarkolla úr
eggi, sem hefur verið etið. Það eru mikil
vanhöld á ungunum. Þó þeir komist á
sjóinn eru margskonar hættur sem bíða
þeirra, ekki sízt af svartbaknum, sem tínir
þá upp unnvörpum; það er því áríðandi að
sem flestir ungar klekist út til viðhalds
stofninum og aukningar varpinu.