Freyr - 01.02.1962, Blaðsíða 12

56
FRE YR
þannig út og er þá miðað við núgildandi
kaupmátt íslenzkra peninga:
Ný Massey-Fergusonvél:
H. u. b. Kr.:
Kaupverð -þ flutningsgjald 68.500,00
Skattar og tollar ásamt söluskatti 26.500,00
Vátrygging og vextir 2.500,00
Sölugj ald 5.000,00
Samtals h. u. b. Kr. 102.500,00
Gömul Fergusonvél, viðgerð:
Kaupverð með flutningsgjaldi Kr. 40.800,00
Skattar, tollar og söluskattur — 15.700,00
Vátrygging og vextir — 1.500,00
SÖlugjald — 3 000,00
Samtals kr. 61.000,00
Sá afsláttur, sem hér er um að ræða,
er alls 41.500 krónur. En við þetta er all-
margt að athuga. í fyrsta lagi eru gömlu
vélarnar h. u. b. 11 hestöflum aflminni en
þær nýju. Má sjálfsagt meta það til nokk-
urrar upphæðar. Hvers virði sá aflsmunur
er í reynd, treysti ég mér ekki til að á-
kveða, enda mundi margt koma til greina
við það mat. Mun hann stundum tormet-
inn til verðs.1) í öðru lagi er þess að gæta,
að hinar gömlu vélar eru að meðaltali 7
ára gamlar. Þótt gert hafi verið við þær
af fullkominni vandvirkni, eru engar líkur
til að allt, sem tekið er að slitna, hafi
verið endurbætt, sízt svo að jafngilti nýju.
Vélarnar eru ekki „gerðar upp að nýju“,
heldur gert við þær. Er á þessu tvennu
meiri munur en skyldi. í þriðja lagi er
vert að benda á það, að hinar nýju vélar
eru á ýmsan hátt fullkomnari og mun
traustari. Allar vélar eru stöðugum breyt-
ingum háðar. Sumt af þeim er þess eðlis,
að fræðimönnum einum er fært að fella
um þær rökstudda dóma, og um sumt af
þvi eru þeir ekki á eitt sáttir. Það er þó
víst, að allar þessar breytingar eru áfang-
ar í leit að betri gripum, fjölvirkari, örgg-
ari og auðveldari í stjórn og starfi. Má hik-
!) Til gamans má benda á, að hvert hestafl mun h.
u. b. 430 kr. ódýrara í gömlu vélinni, en slíkt mat eitt
mundi hæpið.
laust fullyrða, að þetta sé vert fullrar at-
hygli. í fjórða lagi er svo viðhaldið. Það
er almennt viðurkennt, að varahlutir í
vélar séu mun dýrari en sömu hlutir í nýrri
vél. Kunnugir hafa sagt mér, að óhætt
sé að gera ráð fyrir verðinu á varahlutn-
um allt að því ferföldu. Skattheimta ríkis
og viðskipta verður jafn margföld. Á þetta
bætist svo enn allmikill og stundum ó-
trúlegur flutningskostnaður. Það mun því
staðreynd, að varahluta- og viðgerðar-
kostnaður er miklu meiri á gamalli vél en
nýrri, — allskonar bilanir mun tíðari, enda
liggja til þess full og augljós rök. Sú mun
því reyndin, að mörgum verður skemmra
en skyldi þangað, sem gamla vélin er farin
að draga ískyggilega mikið meira á hina
nýrri um kostnað, þ. e. stofnkostnað og
viðhald samanlagt, en flesta grunar í önd-
verðu, — afslátturinn að meira eða minna
leyti uppétinn fyrr en varir.
Ég hef heyrt því haldið fram, að þessi
lausn sé bjargráð, — en hverjum? Áreið-
anlega ekki íslenzkum bændum. Ef um
bjargráð er að ræða, eru það brezkir
bændur, sem happið hljóta. Þeir losna við
gamla gripi og slitna, — og oft úrelta —
fyrir talsvert verð. Þeir hafa notið arð-
samasta hlutans af ævi vélarinnar. Þeir
fá í staðinn betri grip á allan hátt. fs-
lenzkum bændum fellur andstæðan í skaut.
— Það er ekki af neinni andúð á brezk-
um bændum, að ég játa í hreinskilni, að
ég ann löndum mínum betri hlutar, —
fyllri sæmdar og hagsbóta af þessum kaup-
um.
Enn vil ég bæta einu við. Danskir bænd-
ur hafa gripið til hins sama ráðs og ís-
lendingar, og keypt gamlar búvélar frá
Þýzkalandi. Þjóðverjar hafa lagt kapp á
að koma þessum vélum út, — að sjálf-