Freyr - 01.02.1962, Blaðsíða 19

FRE YR
63
Magnús G. Marteinsson:
MEÐFERÐ DIESELKNÚINNA DRÁTTARVÉLA
Með tilkomu og þróun dieselvélarinnar
sem aflgjafa til hvers konar framkvæmda,
hefur vinnuhraði margfaldazt frá því sem
áður var, þegar menn notuðu sjálfa sig
eða þjálfuðu húsdýr sín til aðstoðar við
erfið verkefni.
Nú vinna menn erfiðustu verk á léttan
hátt með aðstoð dieselvélarinnar, sem
hægt er að koma fyrir í alls konar tækj-
um, og þar á meðal eru þær, í ört vax-
andi mæli, notaðar í dráttarvélum.
Dieselvélin gengur að vísu ekki eins
hávaðalaust eins og benzínvélin, en eigi
að síður er hún á sinn hátt einfaldari í
meðförum og sparsamari í notkun.
Hún er sterkbyggðari heldur en benzín-
vélin, en þess vegna er m. a. stofnkostnað-
ur hennar meiri.
Dieselvélar geta verið af margs konar
gerðum, en aðallega er um tvær gerðir að
ræða, tvígengis- og fjórgengisvél. Síðar
nefnda gerðin er almennust í bifreiðum
og dráttarvélum, en um þær verður aðal-
lega rætt hér, og í fáum dráttum stiklað á
stærstu atriðunum.
Sett í gang.
Gangsetning fer venjulegast fram með
rafbúnaði, á þann hátt, að rafstraum frá
rafgeymi er hleypt á rafmótor, sem snýr
svo vélinni í gang. í köldu veðri, eða ef
vélin er búin að standa lengi óhreyfð, þarf
að hita sprengiholið upp. Það er gert með
því að hleypa rafstraum á glóðarþráð, sem
þar er komið fyrir, en litað ljós kviknar,
sem gefur til kynna, þegar tími er kom-
inn til þess að ræsa vélina. Ekki er út-
búnaður þessi í öllum dieselvélum, enda
ekki ætíð innifalinn í kaupunum. f þess
stað má nota „Eter“, sem seldur er víða
og er þá í smá blikkbrúsum, sem úða má
úr inn á loftinntak vélarinnar eða sog-
grein. Bezt er að leiðsla sé úr soggrein-
inni í sambandi við loka, sem tengdur er
eterhylkinu, en þegar hann er svo opn-
aður, um leið og vélinni er snúið í gang,
streymir eterinn inn með loftinu og nýt-
ist þannig betur.
Á hinn bóginn, ef vélin er heit, þegar
hún er ræst, er ekki þörf á notkun þess-
ara hjálpartækja.
Það skal tekið fram, að rétt er að láta
vélina ganga stutta stund í hröðum lausa-
gangi til þess að hita hana, áður en vinna
með henni er hafin.
Þegar svo vinna hefst er nauðsynlegt
að fylgjast með gangi vélarinnar og þá
sérstaklega smurolíuþrýstingi og hitastigi
hennar. Ef smurolíuþrýstingur er ekki sá,
sem ætlað er, ber að stöðva vélina um-
svifalaust og athuga af hverju það stafi.
Fyrst er þá að athuga hvort nægilegt
magn af smurolíu er á vélinni, með því
að líta á olíukvarðann, og bæta olíu á vél-
ina, ef þess er þörf, en betra er að 14 1.
vanti á vélina, heldur en að setja V4 1. of
mikið á hana. Sé ekki unnt að finna á-
stæðuna fyrir óeðlilega lágum smurolíu-
þrýstingi er sjálfsagt að leitað sé til kunn-
áttumanns.
Smurolíu af góðri tegund og réttri þykkt
skal ætíð nota og endurnýja hana með
hæfilegu millibili, eftir því hvernig vinnu
er háttað á hverjum tíma. Sé vinnu þannig