Freyr - 01.06.1968, Síða 47

FOSFATNÁMUR
Við miðbaug jarðar, í Kyrrahafi, skammt frá Ástral-
íu, byggja um 3000 manns eyju eina, sem Nárú
heitir og er sjálfstæð þjóð.
Nárú er meðal auðugustu ríkja heims. Þjóðartekj-
ur nema rúmum 1800 dollurum á hvert mannsbarn
árlega. Þannig er ríkið áttunda auðugasta land ver-
aldar, auðugra en Iöndin, sem fóru þar með gæzlu-
vernd og auðugra en Norðurlönd, að Svíþjóð einni
frátalinni.
lestum grænfóðurs með 22% þurrefnis. Þetta
var blanda af grasi og smára. Slegið var með
sjálfakandi New Holland vél og safnað 15
Iestum á klukkustund upp í vagn, er síðan
var ekið á bifreið til verksmiðjanna. Þurrkun
in stóð yfir frá 22. maí til 10. september. —
Blandað var í grænfóðrið 15% melassa.
Þurrkað var við 400—500 stiga hita við
inntak en 120 stiga við útrás. I fullþurrk-
aðri vöru var 10% vatn svo að geymsla er
auðveld. Pressað var í köggla 3 sm að þver-
máli.
Sænska málgagnið „Vár Náring“ segir,
að af þeim 6500 Iestum, sem framleiddar
voru af kögglum, hafi um það bil helmingur
farið til þeirra 80 bænda, sem skuldbundu
sig til að afhenda grængresið og taka full-
unna vöru fyrir. Siunt af framleiðslunni er
notað handa ungviði og talsvert magn handa
sporthestum.
Þess er getið, að bæði kostir og gallar
fylgi kögglim hraðþurrkaðs grass en ekki
leiki vafi á, að sykurverksmiðjumar hafi
góða aðstöðu til þess að nýta dauðan tíma
sinn í þessu skyni og svo geta þær notað
úrgangsefnið frá sykurvinnslunni þ. e. mel-
assa til íblöndunar.
Orsök velmegunarinnar er fosfat. Fundizt hefur
mikið magn af efnismiklu fosfati á eynni, en þaS er
eftirsótt til áburðar. Vinnsluna annast fyrirtæki,
sem er i eigu þriggja þjóða, er höfðu á hendi gæzlu-
vernd og nefnist „British Phosphate Commission".
Nú hafa verið gerðir samningar um, að fosfat-fyr-
irtækið skuli verða eign Nárú-búa sjálfra. Reiknað
er með að fosfat-Iögin, sem eftir eru, endist í 25 ár
ár með sama vinnslumagni og nú, 2 milljónum tonna
árlega. Haldist hlutfallið milli verðlags á fosfati og
framieiðslukostnaðar óbreytt og spari Nárú-búar
framvegis jafnmikið af tekjunum og þeir gera nú,
er gert ráð fyrir að sparnaðurinn muni nema 400
milljónum dollara daginn sem vinnslan hættir.
Efnahagslega séð virðist framtíðin því ekki vera
sérlega kvíðvænleg fyrir Nárú-búa. En vitanlega er
verið að leita að nýjum tekjustofnum. Meðal annars
hefur verið um það rætt, að taka upp siglingar. Hins
vegar hefur ekki enn verið rætt um skilyrði til
landbúnaðar á eynni.
Við fosfat-vinnsluna hafa stór flæmi af yfirborði
Nárú-eyjar verið grafin upp. Talað hefur verið um
fjóra fimmtu hluta af yfirborði eyjarinnar. Nárú-
búar hafa krafizt þess að Ástralía, Nýja-Sjáland og
Bretland, kosti bætur á jarðvegstjóninu, en sam-
komulag hefur ekki náðst um það.
HUNGRIÐ í HEIMINUM
Örlagavandamál mannkynsins þessa stundina,
kungrið í heiminum, er tekið til meðferðar í nýju
tímariti sem hóf göngu sína með nýja árinu. Ritið
nefnist „FAO Review“ og er gefið út af Matvæla-
og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna (FAO).
Auk frétta um starfsemi FAO mun tímaritið birta
greinar undir fullu nafni eftir þekkta höfunda. Með-
al þeirra, sem skrifa í fyrsta heftið, eru Orville Free-
man, landbúnaðarráðherra Bandaríkjanna.
FAO Review kemur út annan hvern mánuð og
kostar jafnvirði $2,50 (í lausasölu 50 cent). Hægt er
að panta ritið hjá bóksölum eða beint frá umboðs-
manninum í Kaupmannahöfn, Ejnar Munksgaards
Boghandel, Nörregade 6, Köbenhavn K.
F R E Y R
271