Freyr - 01.06.1987, Blaðsíða 18

rúlla úr vélinni með breytilegt hólf
frá 2% og upp í 30% meiri en úr
vél með fast hólf miðað við 20 og
50% þurrefni. í sömu átt hníga
erlendar niðurstöður þó að mun-
urinn virðist ívið meiri samkvæmt
okkar tölum (ADAS 1982, Kjus
1986 og Ohlson 1986). Skýringin á
því kann að felast í því að stór hluti
rúllanna úr vélunum með fasta
stærð voru úr síðslegnu vallarfox-
grasi og Iíklega stór hluti rúlanna
jafnframt tiltöllulega laust press-
aður og rúllurnar því nokkru létt-
ari en ella. Helstu breytileika-
þættir að frátöldu þurrefnisinni-
haldi eru einmitt gerð hráefnis og
ökulag.
Ætla mætti að við fengjum
nokkru þyngri rúllur en í ná-
grannalöndunum vegna fíngerðari
grass. Samanburður við norskar
og sænskar tölur (Kjus 1986 og
Ohlson 1986) gefur bendingu um
að þessi munur sé fyrir hendi og
þó einkum ef borið er saman við
breskar tölur (ADAS 1982).
Tilraunir hafa ekki leitt i Ijós
mun í votheysgæðum eftir því um
hvora gerð rúlluvélar er að ræða
(Kjus 1986, Ohlson 1986, Peder-
sen og Eggen 1986, Peltola 1986).
Æskilegt verður þó að teljast að
koma sem mestu magni í hverja
rúllu. Ekki má einblína á þann
þátt við samanburð véla en skoða
þarf einnig aðra þætti svo sem
aflþörf.
Frágangur-plastgæði.
Það sem einkum hefur valdið
óöryggi við verkun rúllubagga er
ófullnægjandi öryggi pokanna.
Helstu vandkvæði við pokana eru
ófullnægjandi styrkur (teygjan-
leiki) og því hætta á skaða af
völdum fugla og nagdýra og við
meðhöndlun rúllanna. Pokarnir
þola illa rok sérstaklega samfara
frosti. Þá eru nokkrir erfiðleikar
við að loka pokunum fullnægjandi
og hætta er á loftskiptum um
plastið í heitu veðri og sterku
sólskini en það er þó háð lit plasts
og íblöndun í plastið.
Fuglar og nagdýr hafa yfirleitt
Geymsla á böggum innandyra. Auðvell
er að poka rúllurnar og flytja þœr til með
aðstoð votheyskrabba eins og sýnt er á
myndinni. (Ljósm. Magnús Sigsteins-
son).
litlum usla valdið hérlendis. Með
vandvirkni og fyrirbyggj andi að-
gerðum er þó hægt að komast fyrir
flesta ofangreindra erfiðleika.
Eigi að geyma rúllurnar úti, hefur
reynslan t.d. kennt okkur að
breiða verður vandlega yfir rúllu-
stæðuna þannig að pokarnir lemj-
ist ekki í roki. Velja þarf rúllunun
góðan stað svo sem á sléttu yfir-
borði og sem mest í skugga og í
skjóli. Þá er ástæða til að fylgjast
með rúllunum yfir geymslutím-
ann.
Ekki verður hjá því komist að
minnast aðeins á þau áföll sem
menn hafa orðið fyrir hér á landi
af völdum lélegra poka, en mikið
hefur borið á því að líming á botni
pokanna gefi sig vegna lélegrar
suðu. Pessi galli er þó umfram allt
alvarlegur þar sem hann hrjáir
jafnt þá vandvirku sem trassana.
Ætla verður þó að komist hafi
verið fyrir þennan galla nú (Grét-
ar Einarsson 1987).
Allt bendir til að við horfum
fram til betri tíma hvað varðar
frágang rúllanna. Nýjar og betri
(seigari) gerðir plasts eru að koma
fram. Einkum er áhugavert að
fylgjast með notkun plastfilmu til
að vefja utan um rúllurnar. Helstu
kostir plastfilmanna er hin mikla
seigja sem stórminnkar hættu á
slysagötum, meira þol gegn vindi
og plastkostnaður á rúllu
minnkar. Þá er mikilvægt að unnt
er að flytja rúllurnar eftir að þær
hafa verið vafðar í plastið.
Notagildi.
Niðurstöður tilrauna og reynsla
þeirra bænda sem náð hafa tökum
á aðferðinni sýna að unnt er að
verka jafn gott fóður í rúllubögg-
um og við aðra votheysverkun að
uppfylltum nokkrum grundvallar-
reglum. Votverkun rúllubagga
krefst þó mikillar nákvæmni í
vinnubrögðum. Helsti ókostur að-
ferðarinnar er að veruleg hætta er
á fóðurskemmdum ef vikið er frá
kröfum um nákvæmni í frágangi.
Svo virðist sem skilyrði til verkun-
ar rúllubagga ættu að vera hag-
stæðari hér á landi en í nágranna-
löndunum vegna lágs hitastigs og
einnig sökum þess að svo virðist
að við getum rúmað nokkuð
meira magn í hverri rúllu.
Þó svo að erlendis séu menn
sammála um að vafasamt sé að
mæla með verkun rúllubagga í
Tafla 3. Niðurstöður mælinga á 11 hafrarúllum. (1) táknar
iiuiihald við hirðingu en (2) við gjafir.
Þungi Þurre. kg % ■ (1) (1) Prótein, % Meltanleiki FE/kg pH
(1) (2) (1) (2) (1) (2) (2)
Meðaltal 677 18.1 12.7 12.9 87.7 84.3 0.84 0.80 4.27
Læesta gildi 552 13.5 10.0 11.1 84.3 81.0 0.80 0.75 4.02
Hæsta gildi 727 23.9 16.4 15.7 90.5 88.2 0.88 0.85 5.00
Meðalfrávik 52.9 3.49 1.83 1.40 2.51 2.56 0.03 0.03 0.27
426 Freyr