Freyr - 01.02.1998, Blaðsíða 17

Séð inn í tengigang tilraunahússins. Til vinstri eru 7 minni tilraunadeildir (norð-
urhús) en 2 stœrri deildir til hœgri (suðurhús). Myndin er tekin haustið 1997 þeg-
ar unnið var við að steypa gólf hússins.
Tilraunahús
garðyrkjunnar
Tilraunahús garðyrkjunnar hefur verið alllengi á óskalista Garð-
yrkjuskólans og garðyrkjugeirans. Árið 1995 þegar sýnt var að
tryggt yrði fjármagn til að ljúka húsinu fór skólastjóri Garðyrkjuskól-
ans, Grétar J. Unnsteinsson, fram á aðstoð eins helsta sérfræðings á
Norðurlöndum í gróðurhúsatækni, Jon Stene, sem starfað hefur m.a. við
tilraunastöðina í Kvithamar í Noregi og norska landbúnaðarháskólann,
NLH. Hafa Grétar og Jon átt mikið og gott samstarf við hönnun hússins
og leitað til fjölda sérfræðinga m.a. við byggingaþjónustu landbúnaðar-
ins, þá Magnús Sigsteinsson og Sigurð Sigvaldason, auk fjölda annarra.
Framkvæmdir hófust sumarið 1996 og byrjað var að reisa húsið
haustið 1996. Um er að ræða tvö 46 m löng og 10 m breið hús sem
tengd eru með 5 m breiðum gangi og mynda húsin eina heild, alls um
1.100 l'm eða tæplega 5.900 rúmmetra. Mesta hæð er 6,33 m (frá gólFt
og upp í mæni), vegghæð frá gólfi er 4,0 m. Húsin eru með steyptu
gólfi. Norðurhúsið er samsett úr 7 minni ræktunardeildum, um 60 fm
hvert, og suðurhúsið samanstendur af tveim 220 fm deildum. Auk þess
er í húsinu rými fyrir tækjabúnað, hitakerfi og lagnir. Leitast verður við
að búa húsið besta og fullkomnasta tæknibúnaði sem völ er á. Hver
ræktunardeild (en þær eru 9 talsins) verður tölvustýrð og fullkomlega
sjálfstæð hvað snertir loftslag, áburðargjöf, lýsingu o.fl. Vonast er til að
hægt verði að taka húsið í notkun um mitt þetta ár.
stýringu áburðargjafar. Einnig er
hún talin hafa betri endingu en vikur.
Þetta er efni sem þarf að kanna nán-
ar.
Lokuð ræktunarkerfi í
ylrækt
I Hollandi og fleiri löndum Evrópu
er mengun af völdum afrennslis-
vatns frá gróðurhúsum vaxandi
áhyggjuefni. Það má til sanns vegar
færa að mengun frá ylrækt erlendis
sé hverfandi lítil miðað við aðrar
greinar landbúnaðar en víða getur
verið um mikla staðbundna mengun
að ræða frá ylræktarframleiðslu. Frá
1. janúar 1998 eru hollenskir fram-
leiðendur skyldugir til að sjá til þess
að ekkert frárennsli berist frá gróð-
urhúsum þeirra. Ein lausn er að loka
ræktunarkerfunum, þ.e. safna upp
vökvunarvatni, hugsanlega hreinsa
það með ýmsum aðferðum, og leiða
aftur til vökvunartanks þar sem bætt
er í það söltum og það sýrustigsstillt.
Ymis vandamál skjóta þá upp koll-
inum, t.d. uppsöfnun lífrænna efna,
uppsöfnun salta og aukin hætta á
sýkingum. Á móti kemur að ræktun-
in verður vistvænni og töluverður
áburðarkostnaður sparast. Ég hef
unnið við slík verkefni við Garð-
yrkjuvísindastofnun Sænska land-
búnaðarháskólans um árabil með
nokkrum fjölda vísindamanna en
víst er að mikið starf er óunnið í
þessum efnum. Vikurinn okkar eða
önnur náttúruleg ræktunarefni geta
haft mikla þýðingu í lokuðum kerf-
um vegna vísbendinga um að slík
efni séu heppileg fyrir örverur en
samsetningu örverugróðurs má stýra
með ýmsum aðgerðum.
Lífræn ræktun
Hérlendis og víða um Evrópu aukast
kröfur neytenda um að bændur axli
ábyrgð sína varðandi sjálfbæra þró-
un og bjóði upp á lífrænt ræktaðar
afurðir. Lífrænt ræktað grænmeti er
dýrara í framleiðslu en grænmeti
ræktað á hefðbundinn hátt. Þessi
verðmunur gæti þó hugsanlega
minnkað í framtíðinni þegar bændur
13 - Freyr 1/98
Freyr 1/98-13