Freyr - 15.09.2000, Page 26

Rœktun korns
í Húnavatnssýslum
Arið 1998 voru framkvæmd-
ar kornræktartilraunir á
fimm stöðum í Húnavatns-
sýslum til þess að kanna möguleika
til komræktar í sýslunum. Til-
raunastaðimir fimm voru: Auðólfs-
staðir í Langadal, Þórormstunga í
Vatnsdal, Leysingastaðir í Þingi,
Torfustaðir í Miðfirði og Tannstað-
bakki í Hrútafirði. I þessari grein
birtast helstu niðurstöður rannsókn-
arinnar sem var lokaverkefni höf-
undar við Búvísindadeild Bænda-
skólans á Hvanneyri.
Aðstæður til kornræktar
f Húnaþingi
Veðurfar í Húnavatnssýslum mót-
ast af nálægð Húnaflóa. Land er þar
opið fyrir norðanátt sem ber kalt loft
inn yfir héraðið. Þessa kalda lofts
gætir einkum í útsveitum en inn til
dala er að jafnaði mildara veðurfar.
Svokölluð Húnaflóalægð myndast
gjaman á flóanum og beinir köldu
þokulofti inn yfir sveitimar að vestan.
Heiðamar sem liggja að svæðinu
sunnanverðu em
fremur lágar og af-
líðandi og ná því
illa að þurrka sunn-
anáttina svo að
vætusamt getur
orðið á sumrin,
einkum vestan til.
Að vori er þó frem-
ur þurrviðrasamt og
getur það, ásamt
litlum snjóalögum,
valdið hættu á vor-
þurrkum. í dölum
austursýslunnar
hafa há íjöll áhrif
bæði á úrkomu og
vind og í skjóli
þeirra er hlýrra og
vaxtarskilyrði betri
en úti við ströndina. 1. mynd. Staðir þeir, sem við sögu koma í greininni.
eftir
Ingvar
Björnsson,
Land-
búnaðar-
háskólanum
á Hvanneyri
Eftir tilraunum og af reynslu
hafa menn gert sér grein fyrir hita-
þörf byggs hér á landi (Klemenz
Kr. Kristjánsson, 1943; Jónatan
Hermannsson, 1993). Klemenz tel-
ur að til að ná sæmilegum þroska
þurfi bygg á íslandi 1150 til 1250
daggráður en daggráður er hita-
summa á vaxtartímanum ofan 0°C.
Þetta er í samræmi við búveðurat-
huganir á Korpu sem sýna að til
þess að korn nái þroska þurfi
a.m.k. 1230 daggráður og þá er átt
við kom, sem er fullmatað, en hef-
ur ekki fengið tíma til að þoma og
þurrefni er þá lítið yfir 50%. Korn
má hins vegar skera fyrr á þroska-
ferlinum og skurðarhæft kom fæst
eftir um 1110 daggráður (Jónatan
Hermannsson, 1993). Gerð hefur
verið tilraun til að meta ræktunar-
öryggi koms í mismunandi lands-
hlutum með samanburði á hitaþörf
og mældu hitamagni á veðurstöðv-
um (Klemenz Kr. Kristjánsson,
1943; Páll Bergþórsson, 1965;
Jónatan Hermannsson, 1993). Páll
kemst að því að á tímabilinu 1931-
1960 hafi mátt búast við þroskuðu
korni í 40% sumra á Blönduósi og
í 10% sumra á Hlaðhömrum í
Hrútafirði. Jónatan telur að inn til
dala, einkum í austursýslunni,
megi finna land þar sem kom nái
þroska.
Niðurstöður
Fylgst var með spímn og vexti í
tilraununum framan af sumri. Víðast
gekk allt samkvæmt áætlun en
þurrkur fyrri hluta sumars setti strik
í reikninginn þar sem jarðvegur var
ekki vatnsheldinn. Nokkuð sá á
tilraununum í
Þórormstungu
og á Leysingja-
stöðum af
þurrki.
Hinn 18. júlí
var skrið kannað
í tilraununum.
Komið var enn í
geldvexti á
Tannstaðabakka
en fullskriðið á
Auðólfsstöðum.
Arve fékk hæstu
skriðeinkunnina
á öllum stöðum,
íslenska yrkið
og Olsok voru á
líku róli en
Filippa nokkru
seinni.
26 - FREYR 9/2000