Fylkir - 23.12.1968, Blaðsíða 19

JÓLABLAÐ FYLKIS 1968
19
HALLGRÍMUR JÖNASSON:
Frá Vestmannaeyjum
(1927)
Það er frostsvöl febrúar-
nótt og klukkan 3.30. Eg
ætla að sjá bátana „leggja
út” og verð því að vera kom
inn niður að sjó kl. 4. Fyrr
er eigi leyfilegt að hefja
róður að nóttu til um þetta
leyti árs. En þar er heldur
lítil hætta á, að seinna sé
farið, ef sækjandi er sjóveð-
ur og allt í lagi.
Það stendur heima, þegar
ég kem niður á „Skansinn”,
eru örfáar mínútur eftir.
Skansinn er alláberandi hæð
ofan við hafnaropið sunnan-
vert. Geysi-þykkir vallgrón-
ir grjótgarðar, hlaðnir fyrir
öldum síðan gegn erlendum
ræningjum, sem eigi ósjald-
an gerðu eyjabúum þungar
búsifjar, þó engir kæmust í
hálfkvisti við „Hundtyrkj-
ann”, að grimmd og spell-
virkjum.
Veðrið má gott heita. Still
viðri og stjörnublik með haf
rænu og hrímgaða jörð. Haf-
ið er nokkurn veginn kyrrt,
það sem til þess sér og heyr-
ir. Samt berast þungar drun
ur úthafsins um loftið, er
það nemur við sker og
dranga eða ylgjan brýzt inn
í þröng gjögur og kletta-
klungur.
En kynlcgast er að líta inn
til hafnarinnar. Þar liggja
um 90 vélbátar, tilbúnir í
róður. Þeir bíða einungis eft
ir „blússinu”, brottfarar-
merkinu, sem forystubátn-
um ber að gefa á tilsettum
UPPLÝSINGAR
UM
LÆKNIS-
ÞJÓNUSTU
UM JÓLIN
OG NÝÁRIÐ.
Lækningastofurnar veiðr.
opnar á Þorláksniessu, en
LOKAÐAR á aör'angadag og
gcmlársdag
Upplýsingar um neyðarvakt
þjónustu í sjálfvirkmn sim-
svara: 1345
EINAR GUTTOKMSSON
KRISTINN JÓIIANNSSON
ÖRN BJARNASON
tíma. Enginn þeirra má kasta
festum fyrr. Þó er eigi trútt
um, að óeðlileg hreyfing sé
komin á suma þá framgjörn
ustu, og að þeir sjáist fljóta
lausir í fremstu röðum. Véla
gnöldur flotans rennur sam
an í ógurlegan skarkala, sem
berst langa vegu út yfir
kaupstaðinn og eyjuna. En
æfintýralegust er hin marg-
lita iðandi ljósamergð úti í
koldimmu næturhúminu.
Hver bátur hefur auðvitað
uppi lögboðin ljós, í siglu-
toppi og á báðum hliðum og
nú renna allir þessir litir,
hvítgulir grænir og rauðir
saman í samfellda blikandi
iðu. Það er líkast að sjái yf-
ir þéttan, hávaxinn skóg, er
svignar fyrir stríðum stormi
með dulræn æfintýraljós í
greinum og krónu.
Allt í einu þýtur rauðbleik
'leifturrák í loft upp frá ein-
um bátnum. Merkið er gefið
og á samri stundu vindur
fyrsta bátnum fram og allur
flotinn tekur skriðið fram
um hafnarmynnið — út til
miða.
Loftið titrar af vélahljóði,
og ljósin, það eina er til skip
ana sér, hníga og sveiflast
eftir ruggi bátanna um hina
hvikulu öldufalda. Smátt og
smátt dreifast ljósin og fjar-
lægjast; vélaóminn lægir og
innan stundar er allt horfið
sýnum. — Næturhúmið grúf
ir yfir auðri höfn og hljóð-
um bæ.
Við, sem á Skansinum
stöndum, förum heim að
hátta, en út um hafmiðin
sækja nokkur hundruð sjó-
manna atvinnu og arð, í fang
Ægis, í brigðulli náttúru og
vetrarmyrkri. Loft og lögur
eru kyrrlát en þungbúin. Af
þeim verður fátt ráðið um
óorðna hluti og komandi
dag.
II.
Austanstormurinn fer ham
förum og haglkrepjan bylur
á húsþökum. Veðrið hefir
brostið á úr hægum andvara
laust eftir hádegi og geisar
nú með þeim æðistryllingi,
að naumast er stætt á ber-
svæði. Hafið hafði um morg
uninn verið sæmilega kyrrt,
drungalegt að vísu, með
þunga undiröldu og dynjandi
brim, en nú leikur það í al- j
gleymingi. Rjúkandi bárur,
með háa hrynjandi falda
rísa og ösla inn að ströndinni
og slöngva hvítum froðu-
tungum langt upp á land.
Við hafnarmynnið innan-
vert, í skjóli hafnarsmiðjunn
ar, stendur þyrping fólks,
karlar og konur. Allir beina
sjón sinni í sömu átt — út
á hafið, þangað sem bátanna
er von. Nokkrir þeirra eru
þegar komnir; hafa sloppið
inn á bátaleguna á undan
veðrabrigðunum. Aðrir eru á
leiðinni skammt undan, og
hina hylur hafið og hríðin
einhversstaðar í sortanum.
Fólkið starir út í dimmuna
á fáeina báta, sem öðru
hvoru sjást á ölduhryggjun-
um og stefna inn á Leiðina.
Þeir þurfa að fara djúpt fyr-
ir „Klettinn”, sem út skagar
norðan megin víkurinnar, til
að hafa nóg seglrými, kynni
vélin að bila.
Þessi litlu mannvirki hend
ast alla vega til á bylgjun-
um. Þær hampa þeim hátt
á öldutoppum, eins og knetti
sem varpað er til kasts. Svo
gleypir þá næsti bárudalur
og hylur — úr landi að sjá
— upp fyrir miðjar siglur.
Fremsti báturinn er kominn
inn undir hafnaropið. Sturd
um berst hann óðfluga á-
fram á öldukömbunum. Þess
á milli á vélin fullt í fangi
að vinna á móti harðkröpp
i um útstraumnum.
Stutt fyrir aftan hann rís
gild alda. Henni fleygir fiam
með ógnar hraða, oins og
villidýr að bráð. Báturinn
lyftist að aftan og skýzt
fram eins og ör. Hann snýst
á rásinni og um stund sýnist
sem hröni.in muni slá hon-
um flotum og mylja undir
sér. Það er stórkostleg stund
Skeiki nokkur um rétta
stefnu, er taflið tapað. En
þetta varir ekki svipstund.
Báturinn lætur aftur að
stjórn, og á skemmri tíma
en lýst verður, hefir öldu-
brjóstið skilað honum inn
yfir allar hættuv á lygna
skipaleguna. Sigurinn er unn
inn með öruggum huga og
rösklegri stjórn. Þannig
koma bátarnir hver af öðr-
um, meðan innsiglingin er
fær fyrir myrkri.
Þeir, sem enn eru ókomn-
ir, leita sér næturlægis í hléi
við Heimaklett og bíða birtu.
Úti fyrir öslar björgunar-
skipið um háa ölduhryggi
og djúpa dali, í leit eftir
þeim, sem ekki hefir til
spurzt. Seint um kvöldið hef
ir frétzt til þeirra allra heilla
á húfi.
En stundum — og því mið
ur allt of oft — verður Ægir
helzt til þungur í skiptum
við mannhættustrendur ís-
lands. Hann er að vísu ör-
látur, en engin Evrópuþjóð
geldur honum — eftir fólks-
tölu — þyngri skatta í manns
lífum en íslendingar.
Vestmannaeyingar þykja
miklir sjómenn. Og líklega
eru þeir einhverjir þeir rösk
ustu og dugmestu hér við
land. — Opið úthafið fyrir
hafnlausri strandlengju, á-
samt snöggbrigðulli, ofsa-
gj irnri veðráttu að vetrar-
lagi, er ekki vettvangur fyr.
ir liðleskjur né aukvisa.
Auðvitað eiga og Eyjarn-
ar sína blíðveðursdaga.
Glampandi spegilslétt haf,
hættulítið og velviljað, til að
sjá.
En alténd eru þeir dagar
fáir og sjaldgæfir. Á stöðug-
lyndi sjávarins verður trauð
lega treyst.
III.
Það er á hlýjum júnídegi
að ég legg upp Klifið. Það
er ekki hæsta fjall á Heima-
ey, en eitt hið fegursta, þeg-
ar upp er komið, rennislétt
flöt, að víðáttu sem allstórt
tún. Öllu megin girða það
svimháir hamraveggir, ókleif
Framhald. á bls. 38
„Vor vió mm
>9
A þessu liausti kom út
nótnahcfti með 26 lögum
undir heitinu „Vor við sæ-
inn” eftir Oddgeir heitinn
Kristjánsson tónskáld. Eru
Iögin fyrir einsöng og pianó.
Þarna eru samankomin
öll ljúfu lögin hans Oddgeirs
sem allir Vestmannaej ingar
kunna og syngja, enda eiga
þau sterk ítök i okkuv og
sungin og spiluð allstaðar,
þar sem Vcstmannaeyingar
koman saman.
Ekkja. Oddgeirs heiíins frú
Svava Guðjónsdóttir, hefur
gefið lögin út: á mjög mynd-
arlegan hátt og er nótna-
heftið hið eigulegasta og til-
valið fyrir Vestmannaeyinga
er eiga söngvinna vini út á
landsbyggðinni að senda
þeim lieftið í jólagjöf.