Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.01.2008, Blaðsíða 4

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í janúar 2008
Guðrún Jónsdóttir, já, þarna finn ég hana! Þetta var
gaman að heyra.
En svo lauk því þegar þessir ungu og frísku skjala-
verðir voru komnir í safnið. Þá kom Guðni einu sinni
og rixaði strax inn í skjalageymsluna eins og hann
var vanur. En þá stóð annar skjalavarðanna í vegi
fyrir honum og sagði: Þú ferð ekki fet. Þetta er lokað.
Ja, ég er nú vanur að ganga hérna um, sagði Guðni.
Nei, ég afgreiði þig, hvað viltu? Ég vil ekkert, sagði
Guðni, og tók bara tösku sína og fór og ég veit ekki
hvort hann kom aftur í safnið. Þetta er sönn saga.
Hverjir fleiri frægir gengu þar um garða á þessum
árum?
Ég sá Stein Dofra nokkrum sinnum. Hann kom mér
fyrir sjónir senr lítill gamall karl. Hann talaði bara
við mennina, gerði ekkert meira, kom bara til þess
að sýna sig. Hann var búinn að gera sitt besta eða sitt
versta, ég veit ekki hvort á að segja.
Það voru fleiri menn sem komu þarna; Skúli Helga-
son og Valgeir Sigurðsson frá Þingskálum. Hann
var þarna á sama tíma og ég. Hann var nefnilega í
byggingavinnu á daginn en fór á safnið á kvöldin.
Þá var opið til sjö og svo var líka hægt að fara með
bækurnar yfir í lestrarsalinn á Landsbókasafninu og
vera þar með þær til klukkan tíu. En þá var rekið út.
Þetta eru dálítið merkileg ár þarna. Ég lærði á safn-
ið þessi ár meðan ég var í Háskólanum. í janúar 1959
tók ég lokaprófið og fór austur að búa um vorið. En
ég kunni á safnið og var kominn með verkefni áður
en ég fór þaðan. Ég ætlaði að semja æviskrár bænda
hérna í Sandvíkurhreppnum.
Segðu mér frá æviskránum. Hafa þær verið
gefnar út?
Þær hafa ekki verið gefnar út og verða ekki gefnar
út. Ég vinn nú ekkert meira í þeirn. En annar maður
hefur fengið þær frá mér, eða fengið leyfi til þess að
ljósrita þær, sá mikli ættfræðingur Þorsteinn Jóns-
son senr safnaði öllu. Ef þær brynnu þá veit ég að
Þorsteinn á þær.
Nei, en þetta var þannig að ég hagnýtti mér það
í hverri einustu Reykjavíkurferð í mörg, mörg ár að
vera ofsafljótur að sinna erindum og fór svo í safnið
og var þar til hálf sex þegar ég þurfti að hlaupa og
taka rútuna austur á Selfoss, því þá var siður að fara
með rútum. Og þannig náði ég eiginlega að taka
saman á þessum hlaupum nokkurn veginn æviskrár
Sandvíkurbænda. Þær eru til hérna í þremur möppum.
Menn geta komist í þær ef þeir vilja og ég er farinn að
nota þær til að hjálpa Ragnari Böðvarssyni með það
sem hann þarf í sitt mikilsverða verk á Selfossi.
Þetta er nú bara það sem ég hef að segja þér um
ættfræðina.
Þú hefur líka aðstoðað fólk í ættrakningum, ekki
satt?
Jú, ég hef skoðað ættir fyrir menn. Meira þó æviskrár,
Móðir mín var farin að tala um ættir í þriðju setningunni.
Þess vegna fyrirvarð ég mig fyrir að fást við ættfræði og
fór meir út í mannfræði.
reynt að finna út hvaðan fólkið þeirra kom og hvað
það gerði, og það liggur allt miklu ljósara fyrir eftir
að ég kynntist Halldóri Gestssyni, frá Syðra-Seli í
Hrunamannahreppi.
Þannig var að við pabbi bjuggum hérna félagsbúi
nokkuð lengi, ein 25 ár. Pabbi var gamall stórbóndi
og vildi hafa vetrarmann. Halldór kom ungur til
okkar senr vetrarmaður og var hér í fjögur, fimm ár.
Ég nran að þegar faðir hans sendi hann hingað fyrst
þá var það með einu skilyrði; að ég kenndi honum
undirstöðuatriðin í dönsku. En svei mér þá, ég sveik
það allt saman, ég kenndi honum annað. Ég kenndi
honum það hvernig ég var að vinna í ættfræðinni og
hvernig ég færi að því sko að sanka að mér heimildum
um menn. Og hans tímar liðu hérna svo og hann var
konrinn á fullt í þetta.
Svo það varst þú sem komst honum á bragðið?
Já, ég tel það. Hann hafði fljótt náð svo rniklu saman
um Hrunamenn, Gnúpverja og jafnvel Tungnamenn
að það varð eitthvað að fara að gera í þessu. Það
endaði nú eiginlega með því að ég sagði við hann:
Eigum við ekki að reyna að ná saman nafnalista urn
bændur í Árnessýslu svona frá 1703 og hvenær þeir
bjuggu á hverjum stað. Hann var mjög hrifinn af því.
Okkar samvinna var þannig að ég tók saman
hvenær menn voru á bæjunum. Ef ég hafði fæðingar-
og dánardagana þá setti ég þá með en hann sá um
að festa þetta allt. Ég held að það sé allt að 20 ára
form á þessu hjá okkur. Hann er stöðugt að bæta inn
því sem hann er búinn að fá nýtt, t.d. dánardægrum
bænda. Hann hefur aðgang að Erfðafræðinefnd og er
eiginlega vakinn og sofinn í þessu.
http://www.ætt.is
4
aett@aett.is