Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.01.2008, Blaðsíða 5

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í janúar 2008
Halldór er einhleypur og getur gefið sig alveg að
þessu. Nú er vinnuferlið þannig að hann símar bókina
sína, eins og hún er hverju sinni, niður í Byggðasafn
Amesinga í Húsinu á Eyrarbakka. Þar fer það inn í
tölvu sem Lýður sonur minn er með í Þjónustuhúsinu.
Lýður prentar þetta svo eftir hendinni út fyrir okkur.
Halldór er mjög mikils metinn meðal okkar sem
þekkjum til verka hans. Eg tel hann alveg örugglega
arftaka Guðna Jónssonar í því hvað hann er víðfeðmur
ættfræðingur á þessu sviði, Amessýslu. Hann er með
allar bækur, hann les Espólín og Snóksdalín eins og
ég veit ekki hvað. Búendatölin eru akkúrat hans verk.
Hann einbeitir sér að þeim. Bestu ættfræðingarnir eru
þannig að þeir einbeita sér að einhverju ákveðnu efni.
Eg er ekki þannig.
Er þetta einungis bændatal?
Fyrst voru þetta einungis nöfn ábúenda en nú eru
konurnar komnar með líka. Ég gaf einhvern tíma
Guðna Agústssyni Hraungerðishreppinn, hans hrepp.
meðan hann var ráðherra, og hann sagði: Þetta er nú
ágætt, en það er einn mikill ljóður á þessu, það vantar
konurnar. Ég sagði við Guðna: Já, ég get komið með
konurnar, en þá verðum við að fá styrk. Þetta komst
til Halldórs Gestssonar og eftir tvö til þrjú ár var hann
kominn með allar konumar líka! En nú er Guðni
hættur sem ráðherra og styrkurinn bíður.
Ef menn ætla að verða miklir ættfræðingar þá
verða menn að geta gefið sig alveg að þessu og hvik-
að hvergi og enga útúrdúra. Eins var það með Valgeir
Sigurðsson.
Hvernig kynntust þið Valgeir?
I nokkur ár sátum við hlið við hlið á básum uppi í
Þjóðskjalasafni og yrtumst ekki á, því það var ekki
siður að leyfa neitt tal í lestrarsal Þjóðskjalasafnsins.
Allt slíkt var harla óvinsælt. Það var ekki fyrr en
mörgum, mörgum árum seinna að ég átti símtal
við Valgeir og við fórum rétt að talast við. Það var
eiginlega sláturfélagsmál sem kom okkur saman!
Valgeir var bóndi góður og mislíkaði eitthvað
mjög við okkur Sláturfélagsmenn, en ég var þá
kominn þar á innsta bekk. Hann hringdi í mig og
talaði við mig nokkur vel valin orð. Svo að endingu
þá finnst honum þetta of langt gengið og segir:
Heyrðu; I skiptaskjölum Rangæinga er dálítið meira
um hann Guðmund Jónsson bónda í Þórðarkoti og
Kotferju, heldur en þig grunar. Þar er minnsta kosti
önnur konan hans nefnd, sú sem ekki er nefnd í
Sýslumannaævum.
Ég fór auðvitað beint í Þjóðskjalsafnið. Fyrst fékk
ég skiptabækurnar en þar stóð ekki neitt. Þá sá ég
hvað Valgeir var kominn langt þegar skjalaverðirnir
sögðu: Það væri kannski rétt að gá í skiptaskjölin.
Þá fékk ég nokkra vafninga, bara eitthvað drasl,
eins og það leit út, það eru skjölin sem þeir byggja
skýrsluna á, og færa af í bókina. Þar sá ég það að
þessi Guðmundur Jónsson átti sér fyrir konu Önnu
Pall Lýðsson og Guðfínna Ragnarsdóttir ritstjóri
sitja hér að spjalli og kræsingum á aðventunni. Við
þetta borð vinnur Páll sín fræðistörf með útsýni yfír
sléttur Flóans, þar sem sagan leynist við hvert fótmál.
(Ljósmynd Elínborg Guðmundsdóttir)
nokkra Arnoddsdóttur sem ættuð var úr sveitinni. Ég
sá alveg hvaðan hún var. Hún hafði dáið snemma og
sum börnin voru út af henni og önnur út af hinum
konum Guðmundar.
Þetta var miðkona Guðmundar og enginn þekkti
lengur til hennar. En það sem mér þótti ennþá
merkilegra var það að þarna hrutu með upplýsingar
um öll böm Guðmundar. Þetta var út af skiptamáli
hjá einu bamanna, Eyjólfi sem var giftur henni
Emerentínu Guðmundsdóttur í Þjóðólfshaga í
Holtum, og þess vegna þurfti að rúlla upp öllum
systkinahópnum við einhver arfaskipti. Þá komu
þarna endurrit úr fæðingarattestum þeirra allra, sem
séra Páll Matthiesen á Stokkseyri hafði afritað úr
kirkjubókunum 1785-1816, en þær bækur eru löngu
týndar. Og ég komst að því að ég varð að endurskoða
allt um Guðmund Jónsson. En þetta fór Valgeir að
minnast á þegar hann var búinn að skamma mig!
Hann ákvað að bæta við því sem hann vissi að ég
hefði gott af að vita.
Hefði hann ekki farið að skamma mig, hann
Valgeir ættfræðingur á Þingskálum, þá vissi ég ekki
ennþá um aðra konu Guðmundar Jónssonar bónda í
Þórðarkoti og Kotferju. Það mundi enginn maður í
heiminum vita um þetta. Svona er þetta. Þama sést
hvað menn geta komist djúpt ef þeir kafa í þetta, en
ég er ekki sá kafari. Ég hef lent í öðru og það mörgu
öðru.
Mamma þín var svona gífurlega ættfróð. Var
pabbi þinn það Iíka?
Nei hann var svona veraldlega sinnaður, hann var
góður bóndi og duglegur, mikið í félagsmálum og
virtur þar. Las eitthvað, svona hagfræði, ævisögur og
annað slfkt. Hann var minnisgóður og sagði mér ýmsa
hluti sem ég hef svo skrifað niður eftir honum.
Hvað með fjölskylduna, deilir hún áhuga þínum?
Ja, Lýður sonur minn vildi fara alveg sömu leið og
ég og lærði sagnfræði til BA-prófs og er nú svona
að fikta við þetta eftir því sem hann getur en hann
http://www.ætt.is
5
aett@aett.is