Foreldrablaðið - 01.01.1968, Blaðsíða 10

JONAS PALSSON
FÁEIN ORÐ
UM LESTRARKENNSLU
Lestrarkunnátta er undirstaða alls
bóknáms, eða svo hefur verið talið til
þessa. Hugsanlega verður hún ekki eins
skilyrðislaus nauðsyn á komandi tím-
um og hún er talin í dag meðal mennt-
aðra þjóða. Vera má, að stórfelldar
framfarir í fjölmiðlun þekkingar og
tjáningar leysi bókina og táknmál
hennar af hólmi að einhverju leyti. Enn
mun þó nokkur tími líða, unz svo fer,
ef nokkru sinni.
Mikið hefur verið skrafað og skrifað
um nám og kennslu, en þó langmest allra
einstakra námsgreina um lestur. Deil-
urnar hafa risið hátt og staðið lengi,
hvort þessi aðferðin væri betri en hin,
á hvaða aldri skyldi byrja lestrarkennslu,
hvort foreldrar skyldu hjálpa til o. s. frv.,
o. s. frv. Og þrátt fyrir ótal rannsóknir
hafa enn ekki fengizt ótvíræð svör við
spurningum þessum, nema þá örfáum og
að takmörkuðu leyti.
Hér á eftir verður drepið á fáein atriði
varðandi lestrarnám og að mestu með
upptalningarsniði.
Hvaö er lestur?
Spurningin virðist kjánaleg. Við þykj-
umst öll vita, hvað lestur sé, sem sé að
þekkja rituð eða prentuð tákn, stafina.
í því felst. leikni að nefna stafina eða
hljóðin, kveða að orðum og þekkja síðan
heil orð í einu augnkasti. Samkvæmt
þessari þröngu skilgreiningu myndi
lestrarkunnátta vera fólgin í skynferl-
inu og skynjun í þrengstu merkingu.
Skilningur og túlkun lesefnis er, sam-
kvæmt þessu, ekki hluti hins eiginlega
lestraratferlis. Túlkun sé undirþáttur í
hugsun.
Fáir lestrarfræðingar myndu í dag
fallast á þessa skilgreiningu, til þess er
hún alltof einhliða og vélræn. Engu að
síður gefur hún til kynna, hve lestrar-
atferli er flókin athöfn, reynir á mörg
skynfæri (sjón, heyrn og tilfinningu),
samhæfingu skynhrifa frá mörgum
skynfærum, og a. m. k. lágmarks skyn-
túlkun miðtaugakerfis á táknum þessum
og loks endurgjöf þeirra með talfærum,
8 FORELDRABLAÐIÐ