Foreldrablaðið - 01.01.1968, Blaðsíða 38

Þættirnir þrír
Kafli úr óprentuðu erindi.
Kennaraefni, sem býr sig undir starf
sitt með því að stunda nám í Kennara-
skóla Islands, les þar og lærir eitthvað
í sálarfræði. Þetta er auðvitað mjög lítill
lærdómur í svo yfirgripsmikilli fræði-
grein, en þó betra veganesti en ekki
neitt til þess leiðangurs, sem fyrir hönd-
um er.
Mig minnir, að þegar ég var í skóla,
væri greining sálarlífsins í þrjá aðal-
þætti ein grundvallarsetning þessarar
námsgreinar. Ekki veit ég, hvort þar er
einhver breyting orðin. Á síðustu tímum
hefur margur viðurkenndur sannleikur
reynzt vaitur í sessi. Ég hygg þó, að
þessir hornsteinar séu enn stöðugir, en
þeir eru: vitsmunalíf, iilfinningálif og
viljalíf.
Hver og einn kennari ætti að líta á
það sem aðalhlutverk sitt að efla þessa
þætti alla hjá sérhverjum nemanda sín-
um, þá þroskast barnið eðlilega og æski-
lega, og er það vænlegt til lífshamingju
þess. En eigi kennarinn að vera fær um
það, er honum nauðsyn á að hafa sjálf-
ur öðlazt nokkurn og samræmdan þroska
á þessum grundvallarsviðum sálarlífs-
ins. Þama blasir vandinn við. Flestir
kennarar eru um tvítugsaldur eða
skammt þar yfir, er þeir hefja störf.
Er hægt að búast við miklum andleg-
um þroska og samræmdu sálarlífi hjá
svo ungu fólki? Það væri til mikils
mælzt, en þannig þyrfti það þó að
vera.
Mér kemur í hug lögmál keðjuverk-
ana. Hugsum okkur, að við gætum nú
í dag með einhverjum töfraráðum séð
svo um, að allir barnakennarar, foreldr-
ar og helzt allir þeir, sem taka þátt í
uppeldi barna, hefðu allt í einu öðlazt
slíkan samræmdan þroska, þá mundu
börnin njóta þess og þroskast betur en
ella. Þess mundi svo aftur gæta í upp-
eldi næstu kynslóðar og þannig koll af
kolli. En töfralyfin eru ekki fáanleg og
töfraþulur, sem að gagni koma, kunna
fáir. Við verðum að sætta okkur við,
„þótt fetin nái skammt, ef áfram miðar
samt“ — jafnvel að stundum sé stefnt
öfuga leið.
í þeim hluta heims, sem nefndur er
Vesturlönd, hefur þáttur vitsins verið
í mestum hávegum hafður um langt
skeið. Skólarnir eru mótaðir á þeim
grunni. Þeir eru því fyrst og fremst
fræðslustofnanir, en ekki uppeldisstöðv-
ar, nema að mjög litlu leyti. Má vel vera,
að þessi stefna í skólamálum eigi nokk-
urn þátt í mörgu því, sem áfátt þykir nú
um andlegan þroska vaxandi kynslóðar.
En nú skal vikið að öðru.
Kennarastarfið er vandasamt, á því
leikur enginn vafi, og það er einnig
mikið ábyrgðarstarí. Ekki hafa allir
þeir, sem búa sig undir það, köllun til
þess. Þess er varla heldur að vænta, svo
ungir sem menn eru, þegar þeir stíga
fyrstu sporin á þeirri braut. Mörg sjón-
armið önnur en löngun til starfs koma
til greina. En fá þeir þá ekki í námi
sínu þann undirbúning, sem þeim er
nauðsynlegur? Nei, það fá þeir ekki.
Kennaranámið er lítið annað en fræðsla
36 FORELDRABLAÐIÐ