Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2006, Page 282
Eftirfarandi umhverfisáhrif eru reiknuð út frá upplýsingum um frálag ýmissa efna til
lofts, vatns og jarðvegs:
• Gróðurhúsaáhrif (Globnl warming)
• Virkni sólarljóss til myndunar ósons (Photochemical ozone formation)
• Næringarefnaauðgun (Nutrient enrichment)
• Súrt regn (Acidification)
• Eyðing ósonlagsins (Stratospheric ozone depletion)
• Eituráhrif á fólk frá efnum í andrúmslofti/vatni/jarðvegi (Human toxicity)
• Eituráhrif á vistkerfi frá efnum í vatni/jarðvegi (Ecotoxicity)
• Langvarandi eituráhrif á vistkerfi frá efnum í vatni/jarðvegi við urðun (Stored eco-
toxicity)
Fjöldi auðlinda sem reiknað er með fer eftir því hvaða auðlindir eru notaðar í vega-
framkvæmdina. Dæmi um auðlindir eru:
• Hráolía
• Jarðgas
• Steinefni
• Kalk
• Vatn
• Salt, þ.e. áhrif vegsöltunar á grunnvatn
Dæmi um niðurstöður úr hugbúnaðinum - 1 km danskur þjóðvegur
Mynd 2 sýnir þversnið á dæmigerðum minni þjóðvegi (landevej) í Danmörku. Veguriim
er alls 17,2 m breiður; með tveimur 3,5 m akreinum, tveimur 1,5 m hjólreiðastígum,
tveimur 1,5 m bilum milli akreinar og hjólreiðastígs og 2,1 m öxlum í hvorum vegkanti.
Heildarþykkt vegarins er 0,7 m og notaðar eru 5 gerðir af vegagerðarefnum:
• Neðra burðarlag (bundsikring/granular subbase)
• Efra burðarlag (stabilt grus/granular base)
• Malbiks-undirlagsefni fyrir akreinar (grus asfalt beton II)
• Malbiks-yfirlagsefni fyrir akreinar (asfalt beton)
• Mjúkt yfirborðsmalbik (pulver asfalt) fyrir hjólreiðastíga
Vistferilsgreiningin er gerð fyrir byggingu vegarins og 100 ára líftíma hans, en niðurrifi
vegarins er sleppt [6]. Við byggingu vegarins er metin orkunotkun við jarðvinnu, efna-
og orkunotkun við framleiðslu og flutning vegagerðarefna, útlagningu efna og uppsetn-
ingu vegriðs úr stáli meðfram vegi. Burðarhæf fylling og burðarlagsefni eru flutt frá
Mynd 2. Þversnið af dönskum þjóðvegi
(landevej, secondary road).
malarnámu og malbik frá fastri malbikunarstöð.
Meðalflutningsvegalengd er áætluð 20 km. Einnig
eru notuð rör og brunnar í ræsi vegarins (5 steyptir
brunnar, 35 plastbrunnar, 88 m steypt rör og 1600 m
plaströr). í 100 ára líftíma vegarins er skoðað almenn
hreinsun og viðhald vegarins og umhverfis hans,
viðhald á malbiki og vetrarþjónusta. Gert er ráð fyrir
að endumýja þurfi slitlag á akreinum á 20 ára fresti
og endurnýja þurfi burðarlag á 40 ára fresti. Áætlað
er að fræst malbik sé endurnýtt til framleiðslu
undirlagsefnis, eins og tíðkast í Danmörku. Minni
lagfæringum á malbiki milli endurlagnar er sleppt í