Neytendablaðið - 01.10.2001, Blaðsíða 15

Neytendapólitík
Það hefur borið á því undan-
farin tvö til þrjú ár að nem-
endur í framhaldsskólum
landsins eru beittir þrýstingi
frá skólayfirvöldum, stjóm-
völdum, tölvufyrirtækjum,
lánastofnunum og ekki síður
skólafélögum um að ljárfesta í
fartölvum.
Vissulega er sú þróun ágæt
að fleiri og fleiri eignist far-
tölvur, þegar haft er í huga
skipulag náms, vinnuhagræð-
ing og öruggar boðleiðir milli
nemenda og kennara. Hvort
það er að skila sér faglega í
námi hefur þó ekki verið
mælt. Er tölvunotkunin nú
eins og fyrirhugað var eða er
þetta rándýra tæki að taka við
hlutverki blýants og stílabók-
ar? Það hefur ekki verið skoðað
nægilega.
Hvatningu menntamálaráð-
herra á sínum tíma um far-
tölvuvæðingu í skólum lands-
ins hefur verið vel tekið hjá
tölvufyrirtækjum og lána-
stofnunum - skiljanlega.
Skólayfirvöld hafa lagt mis-
mikla áherslu á þessi mál en
þó hafa nokkrir skólar sett sér
það markmið að öll kennsla
byggist á fartölvuvæðingu,
innra netkerfi þar sem sam-
skipti kennara og nemenda
fara að hluta til ffam í gegnum
tölvunetið. Einn skóli að
minnsta kosti gerir það að
skilyrði fyrir skólavist að nem-
endur hafi aðgang að fartölv-
um og aðrir bjóða val um slíka
námstilhögun.
Þetta kostar fé
Gallinn við þessa væðingu er
að þetta kemur illa við buddu
námsmannsins - eða fjöl-
skyldu hans. Að eignast far-
tölvu með öllum tilheyrandi
fylgihlutum, þráðlausri
nettengingu, góðri tösku,
aukamús o.s.ffv. fer hátt upp í
200 þúsund krónur. Það er
ekki langt síðan flestir ung-
lingar eignuðust eigin heimil-
istölvu. Þeir nemendur sem
nú eru að hefja nám í fram-
haldsskóla fóru margir hverjir
fyrir tveimur árum með allan
fermingarpeninginn sinn í
tölvufyrirtækin og fjárfestu í
pésa og hafa síðan verið að
uppfæra hann og byggja við
þá fjárfestingu, tölvufyrir-
tækjunum til mikillar ánægju.
Flestir ætluðu að nota tölvuna
sem námstæki á lokastigi
grunnskóla og ekki síst í
framhaldsskóla. Með örri
tækniþróun breytist þetta
skyndilega. Heimilistölvan er
nú ekki nokkurs virði að þessu
leyti þar sem skólayfírvöld
hafa einbeitt sér að tölvuvæð-
ingu þar sem þráðlaust net-
kerfi er grundvöllur fyrir boð-
leiðum milli nemenda og
kennara. Þannig að nú standa
þessir nemendur á byrjunar-
reit og þurfa að punga út fyrir
fartölvunni.
Bylting búin til
Það er undarlegt að fylgjast
með hvernig fartölvubylting-
unni er hrundið af stað. Fyrst
kemur menntamálaráðherra
og boðar byltingu. Á eftir fara
lánastofnanir og tölvufyrir-
tæki og krunka sig saman um
hvernig hægt sé að láta heila
þjóð henda heimilistölvunum
sínum og kaupa nýjar tölvur
(eða var það kannski fyrsta
skrefið?). Síðan er farið í
skólastofnanimar og skóla-
stjómendur sannfærðir um
nauðsyn þess að fartölvuvæða
allt kerfið. Skólamir fá ömgg-
lega tilboð sem þeir geta ekki
hafnað um tölvuvæðingu á
rekstrinum, að ekki sé talað
um endurmenntun eða grunn-
menntun kennara í tölvufræð-
um. Þetta kostar engan pen-
ing eða lítinn því það er fyrir
löngu búið að ákveða hver á að
borga brúsann. Nemandinn!
Það er að segja fjölskyldumar
í landinu. Heil þjóð er í start-
holunum, hún er að fara að
endurvæða tækjabúnaðinn á
heimilinu.
Grætt á námsmönnum
Stór hluti þjóðarinnar eltist við
tískuna, endasendist á milli
uppátækja sem engri annarri
þjóð dettur í hug að sækjast
eftir. Það er alveg ótrúlegt
hvað stór hópur fólks er í
keppni um að eiga það sama
og næsti maður eða aðeins
betra. Það er í tísku að vera
ffumlegur og allt í einu er orð-
ið frumlegt að vera ófrumleg-
ur, við erum komin í hring og
snúumst í marga hringi, vit-
um ekkert hvert við eigum að
fara næst. Þetta vita bisness-
menn og þess vegna er ekki í
neinu öðru landi auðveldara en
á íslandi að hrinda af stað far-
tölvubyltingunni.
Nemandinn - hann situr
uppi með afborganimar af far-
tölvunni, og svo þarf að
tryggja hana og hvað er þá í
smáa letrinu? Stuldur: Engar
bætur. Hnjask: Engar bætur.
Týnd: Engar bætur. Það er
einmitt málið, hvemig á að
verjast eyðileggingu? Nem-
endur fara á hverjum degi
með 200 þúsund króna tæki
undir hendinni, i strætó, í frí-
mínútur, í íþróttir. Það er ekk-
ert verra fyrir tölvufyrirtækin
að svona tæki séu mikið í um-
ferð, þá bila þau fljótt og ör-
ugglega, sem þýðir að sjálf-
sögðu meiri viðskipti.
Tilgangur með menntun í
framhaldsskóla, hver er hann?
Hefur fartölvuvæðingin eitt-
hvað með það að gera að nem-
andinn verði hæfari námsmað-
ur eða betur upplýstari um það
efni sem farið er yfír í hverju
fagi? Það væri fróðlegt að
skoða hvernig fartölvur eru
notaðar í námi, hvort þetta er
raunverulega sú byltingar-
kennda nýjung til bætts náms
sem boðað var. Var ekkert
annað brýnna í þróun mennt-
unar á íslandi - eða er þetta
bara enn ein leiðin til að auka
hagvöxt í þjóðfélaginu á
kostnað almúgans?
NEYTENDABLAÐIÐ - október 2001
15