Neytendablaðið - 01.03.2004, Síða 10

veturinn. Kristján sagði að þær fögnuðu
því alltaf jafn mikið þótt ekki væru lætin
í þeim eins óhemjuleg og þegar öðrum
kúm er hleypt út á vorin. Þetta hefur
líka þann kost að þá er hægt að þrífa í
fjósinu á meðan kýrnar njóta útiverunn-
ar. „Ég get ekki ímyndað mér að það sé
neinni skepnu hollt að vera bundin á bás
átta mánuði á ári. Ég hygg því að kýrnar
hér séu all nokkuð hamingjusamar með
þetta fyrirkomulag."
Kálfarnir fá að sjúga spena móður sinnar
þegar þeir eru nýfæddir og ef móðir-
in vill ekki hleypa þeim á spenana fá
þeir að sjúga hjá öðrum „mömmum".
Kristján sagði að sú trú hefði verið rík
meðal bænda að kálfar sem sygju spena
færu að sjúga sjálfa sig þegar þeir væru
orðnir að mjólkandi kúm. Hann sagði að
reynslan á Neðra Hálsi væri hins vegar
ekki sú. Nauðsynlegt sé að sinna sogþörf
kálfanna.
Kristján Oddsson og Dóra Ruí
Samkeppnin viÖ hefðbundnar afurðir
A landinu eru þrjú lífræn mjólkurbú, að
Neðra Hálsi, í Skaftholti í Gnúpverja-
hreppi og Vestri-Pétursey í Mýrdalnum.
Mjólkursamsalan framleiðir lífræna
drykkjarmjólk úr mjólkinni frá Neðra
Hálsi en hluti af mjólkinni fer í Biobú,
sem þau hjón stofnuðu sl. sumar. Þar
framleiða þau lífræna jógúrt sem seld er
í flestum verslunum á höfuðbörgarsvæð-
inu. Lífræna jógúrtin er um 20% dýrari
en önnur jógúrt en mjólkin um 30-40%
dýrari. Einn starfsmaður er í fullu starfi
við framleiðsluna sem er staðsett í Reykja-
vík.
Þau sögðu að ekki væri vandamál að fá
verslanir til að selja lífrænu framleiðsl-
una en hins vegar væri samkeppnin mikil
um gott pláss í hillunum enda úrvalið af
mjólkurvörum mjög mikið.
„Yfirleitt eru þetta mjög góðar vörur sem
á boðstólum eru, en hópurinn sem vill
lífrænar afurðir fer vaxandi. Við vorum
mátulega þrjósk til að halda áfram þótt
þetta væri erfitt til að byrja með. Við
erum að keppa við ímyndina um hreinar
íslenskar afurðir. Það hefur stöðugt verið
á brattan að sækja en við höfum passað
okkur á að fara hægt í þetta. Fjarfestingin
út af jógúrtframleiðslunni var talsverð en
við gátum fjármagnað hana að hluta til
með eigin fé en hitt þurftum við að fá að
láni. Þá fengum við styrk úr framleiðni-
sjóði vegna stofnkostnaðarins. Annars
hefur verið lítið um styrki vegna lífræns
landbúnaðar, lítilsháttar styrkur í formi
jarðabótaframlags við að fara úr hefð-
bundnum landbúnaði yfir í lífrænan."
Fóðrið sem skepnunum er gefið er ein-
göngu grasfóður, hey og heykögglar,
auk þess sem kúnum er gefið þang frá
Reykhólum en þangið inniheldur um
50 snefilefni. Reykhólaverksmiðjan er
lífrænt vottuð þannig að ströngustu regl-
um er fylgt.
Kýr eru grasbítar
„Kýr eru grasbítar en ekki kornætur og
því gefum við þeim ekkert korn eða kjarn-
fóður. Þetta hefur það í för með sér að
nytin ereitthvað minni en hins vegargæð-
in mun meiri. Þær mjólka samt merkilega
vel miðað við að fá ekkert korn, enda er
þetta gott gras sem þeim er gefið og
þetta sýnir líka hversu mikill kostagripur
íslenska kýrin er. Við heyframleiðsluna
er einungis notaður lífrænn áburður og
hefur það gefist vel. Þá er lyfjagjöf ekki
leyfð nema í algjörum neyðartilvikum,
ef um líf skepnunnar er að tefla. Það er
næstum liðin tíð hjá okkur að við þurfum
á dýralækni að halda. Það kom eiginlega
af sjálfu sér því nauðsyn lyfja hverfur við
lífræna ræktun."
Mjólkin sem framleidd er á Neðra Hálsi
er ófituskert og frá grasfóðruðum kúm
og er hún af þeim ástæðum ríkari af
jákvæðum fitusýrum eins og Omega
3 og CLA fitusýrum sem tapast þegar
mjólkin er fituskert, en rannsóknir hafa
sýnt að t.d. CLA vinnur á mjög áhrifarík-
an hátt gegn vexti krabbameinsfruma og
brjóstakrabbamein hefur verið nefnt sér-
staklega í því sambandi. Þá er hún einnig
talin góð fyrir ónæmiskerfið og verndar
frumur fyrir skemmdum, t.d. vegna öldr-
unar eða skaðlegra efna f fæðu eða
umhverfi. Þá hafa rannnsóknir sýnt að
CLA fitusýran hjálpar til við fitubrennslu
auk þess að byggja upp vöðva, en CLA
minnkar einnig f mjólkinni ef kýrnar eru
fóðraðar með korni. Getur munurinn
verið allt að sjöfaldur.
Lífrænt ræktaðar
kartöflur bragðast
betur
Val á lífrænt ræktuðu grænmeti er
greinilega ekki aðeins spurning um
Iffsviðhorf. Samkvæmt rannsókn sem
norska vísindamiðstöðin Matforsk
gerði, bragðast lífrænt ræktaðar
kartöflur betur en venjulega ræktaðar
kartöflur. 75 manns voru beðnir að
meta gæði kartaflnanna blint. Þessir
rannsakendur sögðu lifrænt ræktuðu
kartöflurnar hafa meiri lit, meira
bragð og að þær væru ekki eins
mjölmiklar.
10 NEYTENDABLAÐIÐ1. TBL. 2004